Yatırım Fonları
Yatırım fonları, çeşitli para ve sermaye piyasası araçlarının işin uzmanı portföy yöneticileri tarafından idare edilmesi esasına dayanan yatırım araçlarıdır.
Türkiye’de finansal piyasalarda yatırım denilince akla ilk olarak hisse senetleri gelse de, bu durum son dönemlerde yavaş yavaş değişmektedir. Artık yatırım fonları, yatırımcı sayısı açısından hisse senetlerindeki yatırımcı sayısıyla yarışır duruma gelmiştir.
Bu yönden Euro bölgesi ülkelerindeki istatistiklere yaklaştığımızı belirtelim. Çünkü Avrupa’da bireysel olarak hisse senedi almaktan çok yatırım fonlarına yatırım yapmak daha yaygındır. Çeşitli meslek gruplarında faaliyet gösteren kişiler birikimlerini profesyonel portföy yöneticilerine emanet ederek daha yüksek getiriler elde etmektedir.
Elbette geçmişte ülkemizdeki fon çeşitliliği ve fon getirilerinin düşüklüğünün fonların yaygınlaşmasını engelleyen faktörler olduğunu belirtmek gerekir. Ancak son yıllarda çok çeşitli yeni fonlar oluşturuldu ve bu fonlar performanslarıyla başarılarını kanıtladı. Artık istediğiniz risk seviyesinde yüzlerce fon arasından seçim yaparak güvenle fon yatırımı yapabilirsiniz.
Ama fon sayıları artınca fonlar arasında seçim yapmak da gitgide zorlaştı. Bu makalemizde; Türkiye'deki fonların yönetim giderlerine, getirilerine ve büyüklüklerine değinerek fon seçimlerinizi daha kolay hale getirmeye çalışacağız.
Eğer direkt olarak finans piyasaları içinde faaliyet gösteren bir işle uğraşmıyorsanız günlük piyasa hareketlerini takip edip yorumlamak çok zor olabilir. Çünkü alıp satacağınız hisse senedini veya emtiayı verilere göre anlık değiştirmeniz gerekebilir. Bu durumda ne yapılacağına karar vermek uzmanlık gerektirir. Ayrıca gün içindeki iş yoğunluğunda gelişmeleri takip edip aksiyon alacak vakit bulmak bile imkansız olabilir.
Bu sebeplerden dolayı gün içinde yoğun çalışan ve finansal piyasaların çalışma prensibi hakkında derin bilgiye sahip olmayan kişiler için yatırım fonları daha karlı bir seçenek olacaktır.
Son 1 yıllık veriler incelendiğinde, yatırım fonları türlerine göre getiri bazında şu şekilde sıralanabilir:
Fon Türü | Son 1 yıllık getiri (%) 11.06.2024 | ||
Hisse senedi şemsiye fonu | 113,49 | ||
Değişken şemsiye fonu | 72,31 | ||
Karma şemsiye fonu | 68,88 | ||
Serbest şemsiye fonu | 68,07 | ||
Fon sepeti şemsiye fonu | 61,83 |
Fon Türü | Son 1 yıllık getiri (%) 11.06.2024 |
Hisse senedi şemsiye fonu | 113,49 |
Değişken şemsiye fonu | 72,31 |
Karma şemsiye fonu | 68,88 |
Serbest şemsiye fonu | 68,07 |
Fon sepeti şemsiye fonu | 61,83 |
Sadece son 1 yıldır değil, 5 yıldır hisse senedi şemsiye fonu en yüksek getiriyi sağlamaktadır. Çünkü, hisse senetleri profesyonel şekilde araştırılıp, portföy ekonomik gelişmelere göre düzenlendiğinde harika getiriler elde edilebilir.
Bu fon türlerinin hisse senedi fonlarından sonra en yüksek getiriye sahip olmasına imkân sağlayan ortak bir özellik vardır. Bu fonların yöneticileri mevcut ekonomik koşullara göre fonlarına çok çeşitli yatırım araçlarını ekleyip çıkartarak fon getirilerini maksimumda tutacak geniş bir alana sahiptir.
Tabi bunu fon yönetimi anlamında daha kısıtlı bir alana sahip kıymetli madenler fonu gibi daha dar alanlı fonlara göre söylüyoruz. Çünkü kıymetli madenler fonunun en az % 80’i borsada işlem gören altın veya gümüş gibi emtialara dayanmak zorundadır. Bu emtiaların getirilerinin düşük olduğu yıllarda portföy yöneticileri elinden geleni yapsa da çok yüksek bir getiri elde edemeyebilir. Bu açıdan portföy yöneticisine daha geniş bir alan bırakan fonlara yatırım yapmak uzun vadede daha karlı bir yatırım olabilir.
👉 Daha fazla bilgi için: Yatırım Fonları – Değer Odaklı Fonlar, Büyüme Fonları ve Karma Fonlar
Borsa Kodu | Fon Adı | Fon Türü | Son 1 Yıllık Getiri (%)(11.06.2024) | Fon risk değeri | Fon Toplam Değeri | ||||||
DDA | Deniz Portföy Bankacılık Sektörü Hisse Senedi Serbest Fon (Hisse Senedi Yoğun Fon) | Serbest Şemsiye Fonu | 220,54 | 7 | 182.862.304,66 | ||||||
IDH | İş Portföy BIST 100 Dışı Şirketler Hisse Senedi (TL) Fonu (Hisse Senedi Yoğun Fon) | Hisse Senedi Şemsiye Fonu | 193,91 | 7 | 2.464.757.247,78 | ||||||
IIH | İstanbul Portföy Üçüncü Hisse Senedi Fonu (Hisse Senedi Yoğun Fon) | Hisse Senedi Şemsiye Fonu | 190,45 | 6 | 5.327.990.852,02 | ||||||
BST | A1 Portföy Bankacılık Sektörü Dışı Şirketler Hisse Senedi Serbest (TL) Fon (Hisse Senedi Yoğun Fon) | Serbest Şemsiye Fonu | 189,16 | 7 | 96.682.752,96 | ||||||
TAU | İş Portföy BIST Banka Endeksi Hisse Senedi (TL) Fonu (Hisse Senedi Yoğun Fon) | Hisse Senedi Şemsiye Fonu | 186,13 | 7 | 3.534.202.201,54 |
Borsa Kodu | Fon Adı | Fon Türü | Son 1 Yıllık Getiri (%)(11.06.2024) | Fon risk değeri | Fon Toplam Değeri | ||||||
DDA | Deniz Portföy Bankacılık Sektörü Hisse Senedi Serbest Fon (Hisse Senedi Yoğun Fon) | Serbest Şemsiye Fonu | 220,54 | 7 | 182.862.304,66 | ||||||
IDH | İş Portföy BIST 100 Dışı Şirketler Hisse Senedi (TL) Fonu (Hisse Senedi Yoğun Fon) | Hisse Senedi Şemsiye Fonu | 193,91 | 7 | 2.464.757.247,78 | ||||||
IIH | İstanbul Portföy Üçüncü Hisse Senedi Fonu (Hisse Senedi Yoğun Fon) | Hisse Senedi Şemsiye Fonu | 190,45 | 6 | 5.327.990.852,02 | ||||||
BST | A1 Portföy Bankacılık Sektörü Dışı Şirketler Hisse Senedi Serbest (TL) Fon (Hisse Senedi Yoğun Fon) | Serbest Şemsiye Fonu | 189,16 | 7 | 96.682.752,96 | ||||||
TAU | İş Portföy BIST Banka Endeksi Hisse Senedi (TL) Fonu (Hisse Senedi Yoğun Fon) | Hisse Senedi Şemsiye Fonu | 186,13 | 7 | 3.534.202.201,54 |
En çok kazandıran 5 fona baktığımızda 3 tanesi hisse senedi şemsiye fonu, 2 tanesi serbest şemsiye fonu olduğu görülüyor. Yukarıda neden bu fon türlerinin daha başarılı olduğundan bahsetmiştik.
Yüksek getiri elde eden ilk 5 fonun 4 tanesi en yüksek risk seviyesinde yer alıyor. Bireysel olarak bir hisse senedi veya tahvil alıp satarken risk alma konusunda biraz daha muhafazakâr olmak karlıyken, fon alımlarında ise yüksek riskli fonları tercih etmek daha karlıdır. Çünkü profesyonel fon yöneticileri detaylı analizler yapıp korunma yöntemlerini belirledikten sonra riskli varlıklarda alıma geçerler. Böylece yüksek riskli varlıklar satın alsalar da riski kontrol altında tutarlar. Bu şekilde de karlılıklarını yüksek tutarlar.
Yukarıda listesi yer alan, son 1 yılda en yüksek getiriyi sağlayan 5 fona kısaca değinelim:
Yıllık yönetim ücreti %2’dir. Fon, hem TL hem döviz cinsi para ve sermaye piyasası araçlarına, finansal işlemlere ve menkul kıymetlere yatırım yaparak portföy değerini artırmayı amaçlamaktadır.
Yıllık yönetim ücreti %3,2’dir. Fon portföy değerinin en az %80'i devamlı olarak XTUMY endeksine dahil yerli ortaklık paylarına ve bu paylardan oluşan endeksleri takip etmek üzere kurulan borsa yatırım fonlarına yatırılır. XTUMY Endeksi, BIST Tüm Endeksi'ne dahil olup, BIST 100 Endeksinde yer almayan hisse senetlerinden oluşur.
Yıllık yönetim ücreti %2,5’tir. Alanında yetkin 5 kişilik profesyonel bir ekip tarafından yönetilmektedir. Fonun en az %80’i devamlı olarak yurt içi paylardan oluşur. Yatırım yapılacak sermaye piyasası araçlarının seçiminde, risk/getiri değerlendirmeleri sonucunda belirlenenler ve nakde dönüşümü kolay olanlar tercih edilir.
Yıllık yönetim ücreti %1’dir. Fon toplam değerinin en az %80’i bankacılık sektörü dışında kalan paylara ve bu paylardan oluşan endeksleri takip etmek üzere kurulan yerli borsa yatırım fonlarına yatırılır.
07/02/2001 tarihinde kurulan fon en eski fonlardan biridir. Yıllık yönetim ücreti %1,9’dur. Fon toplam değerinin en az %80’i BIST Banka Endeksinde yer alan ortaklık paylarına yatırılır.
Fon Kodu | Fon Adı | Fon Türü | Yıllık yönetim Ücreti (%) | Son 1 Yıllık Getiri (%) (11.06.2024) | Fon risk değeri | ||||||
HDK | Hedef Portföy Vega İstatistiksel Arbitraj Hisse Senedi Serbest Fon (Hisse Senedi Yoğun Fon | Serbest Şemsiye Fonu | 5 | 26.07.2023’ten beri % 50 | 2 | ||||||
YAS | Yapı Kredi Portföy Koç Holding İştirak ve Hisse Senedi Fonu (Hisse Senedi Yoğun Fon) | Hisse Senedi Şemsiye Fonu | 3,54 | 97,66 | 6 | ||||||
HDA | Hedef Portföy Dördüncü İstatistiksel Arbitraj Hisse Senedi Serbest (TL) Fon (Hisse Senedi Yoğun Fon) | Serbest Şemsiye Fonu | 3,5 | 11.10.2023’ten beri % 32 | 2 | ||||||
YHS | Yapı Kredi Portföy Birinci Hisse Senedi Fonu (Hisse Senedi Yoğun Fon) | Hisse Senedi Şemsiye Fonu | 3,44 | 127,21 | 6 | ||||||
YDI | Yapı Kredi Portföy Model Portföy Hisse Senedi Fonu (Hisse Senedi Yoğun Fon) | Hisse Senedi Şemsiye Fonu | 3,44 | 118,91 | 6 |
Fon Kodu | Fon Adı | Fon Türü | Yıllık yönetim Ücreti (%) | Son 1 Yıllık Getiri (%) (11.06.2024) | Fon risk değeri | ||||||
HDK | Hedef Portföy Vega İstatistiksel Arbitraj Hisse Senedi Serbest Fon (Hisse Senedi Yoğun Fon | Serbest Şemsiye Fonu | 5 | 26.07.2023’ten beri % 50 | 2 | ||||||
YAS | Yapı Kredi Portföy Koç Holding İştirak ve Hisse Senedi Fonu (Hisse Senedi Yoğun Fon) | Hisse Senedi Şemsiye Fonu | 3,54 | 97,66 | 6 | ||||||
HDA | Hedef Portföy Dördüncü İstatistiksel Arbitraj Hisse Senedi Serbest (TL) Fon (Hisse Senedi Yoğun Fon) | Serbest Şemsiye Fonu | 3,5 | 11.10.2023’ten beri % 32 | 2 | ||||||
YHS | Yapı Kredi Portföy Birinci Hisse Senedi Fonu (Hisse Senedi Yoğun Fon) | Hisse Senedi Şemsiye Fonu | 3,44 | 127,21 | 6 | ||||||
YDI | Yapı Kredi Portföy Model Portföy Hisse Senedi Fonu (Hisse Senedi Yoğun Fon) | Hisse Senedi Şemsiye Fonu | 3,44 | 118,91 | 6 |
Normalde fon yönetim ücreti düşük olan fonlardan bahsetmek gerekir ancak burada bazı fonlarda yönetim ücretlerinin neden yüksek olduğuna dikkat çekmek istedik.
Fon yönetim ücretlerinin kıyaslanması söz konusu olduğunda fonların risk değerleri de hesaba katılmalıdır. Yukarıdaki listede en yüksek yönetim ücreti talep eden fon, arbitraj ile para kazanmaktadır ve arbitraj riski son derece düşük bir işlemdir. Temelde, farklı piyasalarda işlem gören aynı yatırım aracının ucuz olan piyasada alınıp pahalı olan piyasada satılmasıyla kar elde edilmesine dayanır. Bu açıdan çok fazla alım satım yapıldığı için diğer fonlara göre daha fazla alım satım komisyonu ortaya çıkar ve fon yönetimi için talep edilen yönetim ücreti de artar. İşin özü, bu tip riski düşük bir fonda daha fazla yönetim ücreti ödersiniz ancak getiriler piyasa dalgalanmalarından daha az etkilenir ve getiri beklentileri daha nettir.
Bunun haricinde, aynı türdeki iki fonda farklı yönetim ücretleri olabilir. Bu fonların stratejisiyle doğrudan ilişkilidir. Aynı türdeki iki fondan biri daha çok al sat yaparak dinamik bir yapıda ilerlerken, diğer fon çok fazla al sat yapmaz ve alım satım komisyonlarını düşük tutarak daha az yönetim ücreti talep eder.
Bu açıdan komisyon ücretlerini kıyaslarken bir fonun direkt olarak yüksek yönetim ücretine sahip olduğunu söylemek yanlış olacaktır. Çok fazla al satın daha karlı bir strateji olduğunu düşünen bir yatırımcıysanız seçeceğiniz fon da bununla bağlantılı olarak daha fazla yönetim ücreti talep edecektir. Veya yüksek riskten hoşlanmayan bir yatırımcı profiline sahipseniz, arbitrajdan para kazanmayı hedefleyen bir fona yatırım yaparsanız daha fazla yönetim ücreti ödemeniz gerekebilir. Risk arttıkça yönetim ücretleri de bir miktar düşecektir.
Fon Kodu | Fon Adı | Fon Büyüklüğü (TL) | Son 1 Yıllık Getiri (%) (11.06.2024) | ||||
DAS | Deniz Portföy Onikinci Serbest (Döviz) Fon | 76.977.280.815,72 | 44 | ||||
PAL | Ak Portföy Altıncı Serbest (Döviz) Fon | 71.951.081.533,07 | 44 | ||||
GPL | Garanti Portföy Birinci Serbest (Döviz) Fon | 63.590.263.204,95 | 42 | ||||
DCB | Deniz Portföy Kısa Vadeli Serbest (TL) Fon | 48.255.190.127,04 | 50 | ||||
ONS | İş Portföy Onikinci Serbest (Döviz) Fon | 39.371.420.743,25 | 43 |
Fon Kodu | Fon Adı | Fon Büyüklüğü (TL) | Son 1 Yıllık Getiri (%) (11.06.2024) |
DAS | Deniz Portföy Onikinci Serbest (Döviz) Fon | 76.977.280.815,72 | 44 |
PAL | Ak Portföy Altıncı Serbest (Döviz) Fon | 71.951.081.533,07 | 44 |
GPL | Garanti Portföy Birinci Serbest (Döviz) Fon | 63.590.263.204,95 | 42 |
DCB | Deniz Portföy Kısa Vadeli Serbest (TL) Fon | 48.255.190.127,04 | 50 |
ONS | İş Portföy Onikinci Serbest (Döviz) Fon | 39.371.420.743,25 | 43 |
Yatırımcı olarak sahip olduğunuz fonu sattığınızda fon yöneticisi de size paranızı ödemek için fonun sahip olduğu hisse senedi gibi değerleri satarak size ödemenizi yapar. Bazı durumlarda piyasa koşulları uygun değilse sahip olunan değerleri satmak fon adına zararlı olabilir. Böyle anlarda küçük fonlar satışlardan daha çok etkilenirken büyük fonlar yatırımcıların satış yapmasından daha az etkilenir. Büyük fonların karları satış baskılarına karşı daha dirençli olduğu için riski bir miktar daha az olduğu söylenebilir.
Ancak karlılık açısından incelendiğinde en büyük 5 fonun karlılığı son bir yılda enflasyonun altında kalmış görünüyor. Bu nedenle sadece fon büyüklüğüne bakarak fon seçmek hatalı olabilir.
Her fon türünde son 5 yılda en yüksek getiriyi sağlayan fonlardan bir liste hazırladık. Bunların bazılarının getirileri düşük olsa da, içinde bulunduğu fon türünün en yüksek getirili fonudur.
Ayrıca, tamamen geçmiş performanslar üzerinden hazırlanmış bir liste olduğunu ve gelecekteki karlılığını garanti etmediğini özellikle belirtmek isteriz. Listeden yıllara göre getirilerini inceleyerek fonlar hakkında bir izlenim edinebilirsiniz. Ayrıca 5 yıl gibi uzun vadeli bir perspektifte doğru yatırım araçlarında birikimlerinizi değerlendirdiğinizde karlılığın ne derece yüksek olduğunu da görebilirsiniz.
Fon Kodu | Fon Adı | Fon Türü | Yılbaşından beri getiri (%) | Son 1 yıl (%) | Son 3 yıl (%) | Son 5 yıl (%) | |||||||
DBH | Deniz Portföy Eurobond (Döviz) Borçlanma Araçları Fonu | Borçlanma Araçları Şemsiye Fonu | 16,08 | 68,38 | 379,23 | 753,97 | |||||||
TCD | Tacirler Portföy Değişken Fon | Değişken Şemsiye Fonu | 25,65 | 80,07 | 549,73 | 2.974,42 | |||||||
TFF | Teb Portföy Amerika Teknoloji Yabancı Byf Fon Sepeti Fonu | Fon Sepeti Şemsiye Fonu | 16,06 | 68,03 | 324,19 | 703,30 | |||||||
MAC | Marmara Capital Portföy Hisse Senedi (TL) Fonu (Hisse Senedi Yoğun Fon) | Hisse Senedi Şemsiye Fonu | 42,26 | 115,85 | 825,26 | 2.917,94 | |||||||
IPJ | İş Portföy Elektrikli Araçlar Karma Fon | Karma Şemsiye Fonu | 8,05 | 34,12 | 236,31 | 783,37 | |||||||
KZL | Kuveyt Türk Portföy Altın Katılım Fonu | Katılım Şemsiye Fonu | 22,79 | 64,75 | 386,52 | 832,75 | |||||||
TTA | İş Portföy Altın Fonu | Kıymetli Madenler Şemsiye Fonu | 20,17 | 60,83 | 363,35 | 816,64 | |||||||
FIL | Fiba Portföy Para Piyasası (TL) Fonu | Para Piyasası Şemsiye Fonu | 22,74 | 48,00 | 118,48 | 186,33 | |||||||
TPP | Teb Portföy Pusula Serbest Fon | Serbest Şemsiye Fonu | 25,73 | 83,50 | 705,92 | 1.723,16 |
Fon Kodu | Fon Adı | Fon Türü | Yılbaşından beri getiri (%) | Son 1 yıl (%) | Son 3 yıl (%) | Son 5 yıl (%) | |||||||
DBH | Deniz Portföy Eurobond (Döviz) Borçlanma Araçları Fonu | Borçlanma Araçları Şemsiye Fonu | 16,08 | 68,38 | 379,23 | 753,97 | |||||||
TCD | Tacirler Portföy Değişken Fon | Değişken Şemsiye Fonu | 25,65 | 80,07 | 549,73 | 2.974,42 | |||||||
TFF | Teb Portföy Amerika Teknoloji Yabancı Byf Fon Sepeti Fonu | Fon Sepeti Şemsiye Fonu | 16,06 | 68,03 | 324,19 | 703,30 | |||||||
MAC | Marmara Capital Portföy Hisse Senedi (TL) Fonu (Hisse Senedi Yoğun Fon) | Hisse Senedi Şemsiye Fonu | 42,26 | 115,85 | 825,26 | 2.917,94 | |||||||
IPJ | İş Portföy Elektrikli Araçlar Karma Fon | Karma Şemsiye Fonu | 8,05 | 34,12 | 236,31 | 783,37 | |||||||
KZL | Kuveyt Türk Portföy Altın Katılım Fonu | Katılım Şemsiye Fonu | 22,79 | 64,75 | 386,52 | 832,75 | |||||||
TTA | İş Portföy Altın Fonu | Kıymetli Madenler Şemsiye Fonu | 20,17 | 60,83 | 363,35 | 816,64 | |||||||
FIL | Fiba Portföy Para Piyasası (TL) Fonu | Para Piyasası Şemsiye Fonu | 22,74 | 48,00 | 118,48 | 186,33 | |||||||
TPP | Teb Portföy Pusula Serbest Fon | Serbest Şemsiye Fonu | 25,73 | 83,50 | 705,92 | 1.723,16 |
En düşük getirinin para piyasası şemsiye fonlarında olduğunu fark etmişsinizdir. Para piyasası fonları genelde en düşük risk seviyesindeki fonlar olduğu için getirileri de dolaylı olarak daha düşük olmaktadır. En yüksek getiri ise değişken fon ile hisse senedi fonunda oluşmuştur. Bu ikisinin de risk değerleri ise en yüksek seviye olan 6 ve 7’dir. Uzun vadede risk değeri yüksek olan fonların getirileri net bir şekilde düşük risk seviyelerindeki fonları yenmiştir.
Hisse senetlerinde olduğu gibi yatırım fonlarını almak için de bir aracı kurumdan hesap açmanız gerekir. Eğer bir yatırım hesabınız yoksa aşağıdaki aracı kurum incelemelerini okuyarak fikir sahibi olabilirsiniz: