NFT Nedir ve Nasıl Çalışır? | NFT’lere Yatırım Yapma Rehberi

NFT nedir sorusuna cevap arayacağımız bu makalede, son yıllarda oldukça popüler olan bu dijital varlığın nasıl çalıştığına ve bu varlıklara yatırım yapma yollarına da göz atacağız.

NFT'ler, kripto paralar ile aynı teknolojiyi (blockchain) kullanan dijital sertifikalardır. İnternetin kullanılmaya bağlandığından beri alan adlar gibi dijital varlıklar olmuştur. Bu tür dijital varlıklar benzersiz, bazen ise nadir ve kısıtlı arza sahiptir. Bu yüzden de değerlidirler. Peki, bu varlıkların mülkiyet veya orijinallik sertifikası olsaydı ne olurdu? Bu sertifika alım-satıma konu olabilir miydi? İşte, NFT'ler sayesinde tüm bunlar mümkün oldu.

NFT Nedir? Kavram ve Tanım

NFT veya Non-Fungible Token'in (Değiştirilemez Token) kısaltmasıdır. Bunlar, sanat dünyasını ve telif haklarını devrim niteliğinde değiştiren sanal mülkiyet sertifikalarıdır.

11 Mart 2021'de, dijital sanatçı Beeple (tanınmış bir grafik tasarımcı) bir sanat eserini yaklaşık 58 milyon dolara satmayı başardı. Ancak, bu eser dijital bir formdaydı ve alıcıya fiziksel olarak teslim edilmedi. Fiziksel ürün yerine eserin mülkiyetini alıcıya veren bir dijital sertifika teslim edildi. Yani, alıcı yaklaşık 58 milyon dolara bir Non-Fungible Token (NFT) satın almış oldu.

Bu tokenler veya sertifikalar değiştirilemezler ve herhangi bir dijital varlığın orijinallik veya mülkiyet hakları bir defterde saklanabilir. Böylece, bilgilerin doğruluğu kayıt altına alınmış olur.

NFT'ler, değiştirilemez tokenler olarak adlandırılırlar çünkü bu özelliğe sahip varlıklar üzerindeki hakları temsil ederler. Bir varlık, aynı değere sahip başka bir şeyle değiştirilebildiği sürece değiştirilebilir bir varlıktır çünkü aşınır, harcanır veya tükenir özelliklere sahiptir. Bu duruma örnek olarak para verilebilir.

Bir kişi bize 10 TL borçlu olduğunda, ödünç verdiğimiz aynı 10 TL banknotu geri vermek zorunda değildir. Borcunu ödemesi için borçlunun bize aynı değerde başka bir şey vermek yeterlidir. Örneğin, iki adet 5 TL banknotu veya 10 adet 1 TL madeni para ile borç ödenebilir.

Ancak, eşdeğer bir ürünle değiştirilemeyen varlıklar vardır. Bu varlıklar benzersiz ve orijinal özelliklere sahiptirler. Bunun en büyük örneği sanatta buluruz. Öte yandan, NFT'nin geçerli olduğu diğer kullanım alanları da vardır ve bunları aşağıda ele alacağız.

Dolayısıyla, kripto paralar değiştirilebilir tokenler olsa da, NFT'ler (dijital bir "kupon" denebilir) benzersiz özelliklere sahip tokenlerdir. Bu tokenler, varlık üzerindeki hakları temsil eder ve bu hakların alım satımı söz konusudur. Bu, kendi özellikleri ve farklılıkları olan bir kripto para birimi olması gibidir. Dolayısıyla, değeri de benzersiz olacaktır.

👉 NFT'lerin temelinde yatan blockchain teknolojisini daha iyi anlamak isterseniz, referans makalemizi okuyabilirsiniz: Blockchain Nedir? Nasıl Çalışır?

NFT'nin Avantajları

NFT'lerin sunduğu ana avantajlar şu şekildedir:

• ✅ Standartlaştırma: Dijital varlıklar, NFT'ler ortaya çıkana kadar bir temsile sahip değildi. Örneğin, bir koleksiyon malzemesi bir alan adının satın alınmasıyla aynı şekilde temsil edilmiyordu. NFT'ler ile mülkiyet, transfer ve erişim kontrolü gibi standartlar oluşturmak mümkün olur.
• ✅ Al-Sat Yapılması: NFT'ler standartlaştırıldığında kolayca transfer edilebilirler. Yeni bir NFT projesi serbestçe piyasada takas edilebilir. Kullanıcılar açık artırma, teklif, gruplama ve herhangi bir para birimi üzerinden satma gibi daha sofistike alım-satım alanları oluşturabilirler. Daha geniş bir pazar yaratan yatırımcıların varlığını da unutmamak gerekir.
• ✅ Sınırlı Arz Garantisi: Akıllı sözleşmeler sayesinde NFT projelerinin geliştiricileri, arzın sınırlı sayıda olmasını sağlayabilirler. Ayrıca bu özelliklerin zamanla değişmez kalmasını talep edebilirler. NFT'ler, orijinal bir varlığın sınırlı arzını gösterir ve bu durum sanat dünyasında çok değerlidir.
• ✅ Programlanabilirlik: NFT'ler %100 programlanabilir bir yapıdadır. Çoğu NFT karmaşık bir mekanizmaya sahiptir ve tasarımsal olarak çok sayıda olasılığa izin verir.

NFT'nin Kullanım Alanları

Bir GIF dosyası, sosyal medya gönderisi, dijital resim, e-kitap, dijital sanat gibi tüm bu dijital öğeler bir tıklama ile herkesin erişimine açıktır. Ancak, bu dijital varlıkların sahipliği birine aittir ve sahipliği veya orijinalliğini kanıtlayan sertifika da dijital olabilir; yani bir NFT. Birisi bu dijital sertifikayı satın alırsa, bu dijital varlığın sahipliğini de kanıtlamış olur.

NFT'ler dijital dünyada gerçek bir devrim yarattı. Sanatçılar, büyük markalar, ünlüler, aktörler, influencerlar ve herhangi bir dijital varlığı olan herkes, bu dijital mülkiyet sertifikaları aracılığıyla varlıklarını kanıtlayabilir.

NFT'lerin, kullanılabildiği bazı alanlar şu şekildedir:

• Dijital Sanat: Herhangi bir dijital sanatçı, bir ürün oluşturabilir ve sahipliğini NFT'ler aracılığıyla satabilir.
• Koleksiyonlar: Koleksiyon için NFT yayınlanabilir. Bu kullanım alanı, koleksiyon hobisi olan kişileri çeker ve koleksiyoncular arasındaki etkileşimleri teşvik eder. Futbol oyuncularının (dijital) kartları hakkında NTF'ler bulunmaktadır.
• Video Oyunları: Hem kart oyunları hem de rol, strateji vb. oyunlarında NFT'ler kullanılabilir. Örnek olarak rol yapma oyunlarında edinilen nesnelerin sahipliği NFT üzerinden kanıtlanabilir. Bunlardan bazıları elde etmesi zor ve oyuncular için yüksek bir değere sahiptir. Bu tür oyunlar genellikle oyun içi nesnelerin alım satımı için alternatif bir pazar oluşturur.
• Spor: Spor dünyasındaki büyük figürlerin veya futbol kulüplerinin varlıkları ve telif hakları NFT'lerin oluşturulması için bir nesne olabilir. Örneğin, Amerika'nın profesyonel basketbol ligi NBA, tüm zamanların en iyi maçlarının videolarını NFT'ler aracılığıyla satmaktadır.
• Diğer Kullanım Alanları: Alan adları veya sahiplerine özgü diğer hakları kanıtlamak için de NFT'ler kullanılmaktadır.

NFT'lerin fiziksel dünya ile çelişmediğini de belirtmekte fayda vardır. Bu dijital varlıklar gerçek dünyada var olan herhangi bir varlığa dijital bir tamamlayıcı olabilirler.

Aynı şekilde, NFT'lerin telif haklarının devredilmesi anlamına gelmesi gerekmez. Sadece eserin orijinalliğinin bir sertifikası olması yeterlidir. NFT satın almak Dalí tarafından imzalanmış bir çizim satın almak gibidir diyebiliriz.

NFT'ler Nasıl Çalışır?

NFT'ler, kripto paralarda da kullanılan blockchain teknolojisini kullanır. İşlemleri, merkezi olmayan bir ağda dijital bir emir defteri aracılığıyla gerçekleştirilir ve bir cüzdan içinde saklanır.

Bu şekilde bir NFT, dijital bir emir defterine kaydedilir. Ancak kripto paralardan farklı olarak bu değiştirilemez tokenler, onlara benzersiz özellikler veren bir dizi meta veriden oluşur. Diğer bir deyişle, her biri eşsiz ve birbirinden farklıdır. Meta veriler, boyut, yaratıcı adı vb. özelliklerden oluşabilir.

Kripto paralarda olduğu gibi NFT'ler de sahte olamaz. Bu dijital varlıkların kayıtları, dünya genelinde binlerce kullanıcı tarafından gözlemlenebilen dağıtık defterde bulunur. Bir NFT'nin meta verileri, eserin otantikliğini garanti eder.

NFT'lerin işleyişi, altyapı hizmeti sunan blockchain platformuna bağlı olarak değişebilir. Bu dijital varlıklar ilk olarak Ethereum ağında işlem görmekteydi.

Ethereum'un ana özelliklerinden biri, akıllı sözleşmelerin oluşturulmasına izin vermesidir. Bu sayede, “tokenleştirme” veya değiştirilmeyen bir token oluşturmak için standartların temelini oluşturur.

NFT'ler ilk olarak Ethereum ağı üzerinden işlem görse bile günümüzde birçok farklı blockchain ağı üzerinde bulunmaktadır. Bu alternatif blockchain ağlarına örnek olarak Solana verilebilir.

Özetle, blockchain sayesinde, herhangi bir dijital varlık bir NFT'ye dönüştürülebilir. Bu sürece “tokenleştirme” denir.

👉 Ethereum hakkında daha detaylı bilgi almak için bu makalemize göz atabilirsiniz: Ethereum: Nedir, Nasıl Doğdu ve Avantajları Nelerdir?

NFT'lere Nasıl Yatırım Yapılır?

Non fungible'ların ticaret özelliği nedeniyle, birçok yatırımcının dikkatini çeken bir pazar oluşturulmuştur.

NFT pazarında gerçekleştirilen işlemler, sadece 2021'in ilk iki ayında 200 milyon doların üzerine çıktı. Ve hala başlangıç aşamasında.

Bu rakamların, pazarın tam anlamıyla patlama yaptığını düşündürmek için yeterli olduğu kesin (hatta bazıları bir balon oluşabileceğini öne sürüyor). Ancak gerçekte, NFT pazarı, kripto para pazarına kıyasla hala çok küçük. Bu yüzden, henüz tam olarak ölçülemez. Ancak, geliştiricilerin ilgisi gibi bir öncü gösterge: ERC721 sözleşmelerinin (non fungible dijital varlıkları temsil etmek için ilk standart) sayısı üssel olarak artıyor.

Covid - 19 krizinin dijital bir dünyaya geçişi hızlandırdığını ve bu yeni trendlerde kendini gösterdiğini söyleyebiliriz. Dijital satışlar artıyor, fiziksel mağazalar ise madalyonun diğer yüzünde. Toplum giderek daha fazla, dijital işlemlerin ticaretin ana yolu olacağı bir çağa ilerliyor. Non fungible'ların ortaya çıkması bu geleceği besliyor.

NFT'ler değer deposu olarak kabul edilir ve bunlar için takas platformları vardır. Örneğin, Opensea: mevcut en büyük kripto varlık pazarı. Koleksiyonlar, oyun eşyaları ve diğer bir dizi sanal eşya dahil olmak üzere bir pazar yeri. Platform, bir alım satım evi gibi çalışır, eBay tarzı. Eşyalar akıllı sözleşmeler aracılığıyla satın alınır.

NFT ile Kâr Elde Etme Yolları

Temelde NFT ile kâr elde etmenin üç yolu vardır. Bunlar, tam zamanlı bir faaliyet haline getirmek için istikrarlı ve yeterli bir gelir kaynağı olabilecek üç farklı iş modelidir.

• Dijital ürün oluşturmak
• NFT projeleri geliştirmek
• NFT ile al-sat yapmak (NFT'ye yatırım yapmak)

NFT'ye Yatırım Yapmak

NFT nedir sorusuna cevap bulduğumuza göre artık bu dijital varlıklara yatırımın nasıl yapılacağına göz atabiliriz.

Bu dijital varlıklar değiştirilemez nesneler olduğu için, NFT yatırımı yapmak için merkezi bir piyasa yoktur. Diğer bir deyişle, gayrimenkul veya sanat eserlerine yatırım yapmakla benzer bir durum söz konusudur.

Sanat eseri piyasasının bu konuda kendini iyi ifade eden herkes için iyi bir gelir kaynağı olabileceği kuşkusuzdur ancak merkezi ve düzenlenmiş bir piyasanın şeffaflığından yoksundur.

Bu projelere yatırım yapan trader veya yatırımcılar, trading'in temel ilkesini takip eder: "düşükten al ve yüksekten sat". Ama bir NFT projesinin potansiyeli nasıl belirlenebilir?

Bu bağlamda, NFT piyasasının işleyişi, sanat eseri piyasası veya kripto para piyasasına benzetilebilir: Varlıkların değerini yükseltmek zordur. Ancak, NFT'ye yatırım yapmanın kripto paralardan bile daha riskli olduğu düşünülebilir.

Aslında, bu piyasa hızlı yatırımlar yapmanın (kısa vadeli ticaret) mümkün olup olmadığını belirlemek için yeni sayılabilir. Ancak, geleneksel sanat eseri piyasasına bakarsak, yatırımların olgunlaşması için zamana ihtiyaç vardır. Bir sanat eserinin birkaç yıl içinde değer kazandığını görmek nadirdir.

Ancak, piyasanın evrimine bakıldığında, başlangıçtaki beklentinin aşırı talep yaratmaya teşvik edebileceği ve varlıkların hızla büyüyebileceği görülebilir.

Dolayısıyla, NFT'ye yatırımını bir sanat eserine yatırım yapmak gibi ele alırsak enflasyonun da rol oynayabileceği ve yatırımın getirisini etkileyebileceği düşünülebilir. Bundan dolayı, enflasyon göz önünde bulundurulması gereken bir faktördür.

Öte yandan, bir şirketin hisse senedi fiyatını belirlemek için izlenen analiz yolu burada da takip edilebilir.
Geliştirici ekibin, NFT'nin hareket ettiği endüstrinin, oluşturduğu topluluğun, sanatçının kişisel markasının ve diğer temel verilerin de analiz edilmesi mümkündür.

NFT'lere yatırım yapmayı düşünen yatırımcıların bu piyasa hakkında derinlemesine bilgi sahibi olması da kârlılığı olumlu yönde etkiler.

Farklı NFT'lerin piyasa değerlemesini incelediğimizde, ilk sıralarda yer alanların aslında sağlam bir projeye ve altyapıya sahip olduğunu düşünebiliriz.

Her NFT'nin kendine özgü bir altyapısı ve hikayesi olduğu için her birini ayrı ayrı analiz etmek gerekir. Ayrıca, bu projelerin takipçilerini de tanımak gereklidir.

Her NFT, kendine ait takipçi ve beklenti oluşturur. Bu da projeye ivme kazandırırlar. Bu kapsamda, takipçi sayısının yeterince geniş ve profilinin yeterince sağlam olup olmadığını sorgulamak gereklidir. Sürekli büyüyen bir topluluk, büyüme potansiyeli olan bir proje için iyi bir göstergedir.

NFT'ye yatırım yaparken dikkate alınması gereken bir diğer önemli nokta: Yatırımımızı zamanı geldiğinde geri çekmemize izin verecek kadar likit mi?

NFT'ler Nasıl Takip Edilebilir?

NFT piyasası hakkında bilgi veren sayfalar ve dijital kaynaklar bulunmaktadır. Bu sayfalar ile eğitimli bazı yatırımcılar hangi projelere yatırım yapmanın değerli olduğunu anlayabilir.

NonFungible sitesi, var olan en büyük NFT veritabanıdır. Bu site üzerinden alım satım işlemlerinin geçmişini gözlemleyebilirsiniz.

Piyasayı ve içinde işlem gören farklı değiştirilemez varlıkları tanımak için zaman ayırmak gereklidir. Satışlara ilişkin trendleri ve verileri doğru okuyabilmek de oldukça önemlidir.

Genellikle, sanat eseri piyasası, bu alanda eğitim almış deneyimli koleksiyoncular, antikacılar, sanat galerileri, yatırımcılar ve müzayede evleri gibi derinlemesine bilgi sahibi olan profesyonellere ayrılmıştır. Sanatla ticaret yapmak için gerçek bir uzman olmak gereklidir ve bu durum, NFT ile yatırım yapmada da avantaj oluşturabilir.

Eğer Microsoft hisselerine yatırım yapmamız gerekiyorsa, tümünü alabildiğimiz kadar alabiliriz, çünkü her birini değerlendirmemiz gerekmez. Ancak, iki NFT aynı değildir, her birinin doğru bir değerlendirmesi yapılmalıdır.

NFT Piyasa Koşulları

NFT nedir sorusuna cevap bulduktan sonra ve bu dijital varlıklar üzerinden nasıl kâr elde edilebileceğine göz attığımıza göre son olarak bu dijital varlıkların piyasa koşullarını inceleyebiliriz.

Tüm varlık türleri gibi, NFT'ler üzerine türev araçlar ortaya çıkabilir. Bu kapsamda, CFD'lerden ve hatta NFT'ler üzerine finansal vadeli işlemlerden bahsediyoruz.

Öncelikle, yeni araçlar aracılığıyla NFT'lerle işlem yapabilme bir avantaj olabilir. Bu, trader'ın fiziksel olarak değiştirilemez tokenleri satın almadığı bir piyasaya erişeceği anlamına gelir. Yatırımcılar, bunun yerine fiyat dalgalanmaları üzerinde spekülatif bir manevra yapar.

Finansal türev ürünler, daha fazla likidite ve işlem kolaylığı sağlar. Bu ürünler sayesinde fiyat hareketlerinden, yükseliş ve düşüşlerden yararlanabilirsiniz. Bu da bu ürünlerde short pozisyon almayı kolaylaştırması sayesinde mümkündür. Ayrıca, bunlar kaldıraçlı araçlardır ve riski iyi yönetebiliyorsanız kaldıraç kullanışlı olabilir.

Öte yandan NFT'lerde şu anda popüler olan aracısız spot piyasasıdır. Bazı NFT temelli türev piyasalar oluşturulmaya çalışılsa da henüz ciddi bir popülerlik kazanmamıştır.

Bundan dolayı piyasanın belirlediği fiyatları takip etmek önemlidir çünkü varlık fiyatları gerçekleşen satışlara göre daha iyi belirlenir. Bu şekilde, bir NFT satın alırken ve satış fiyatını gözlemlediğimizde, piyasa fiyatına uygun olup olmadığını, yükselip düşüp düşmediğini bilmeye hazır oluruz.

NFT alım satım platformlarının yanı sıra, daha ucuz satılan, daha büyük lotlarda satılan gruplar, topluluklar veya forumlar olabilir. Bu alım satım şekli, en büyük NFT projelerinden bazılarında da mümkündür.

Özetle, NFT piyasası kripto para piyasalarına yeni giriş yapan yatırımcılar için karmaşık olabilir. Her durumda, bu yeni dijital varlıklarla işlem yapmanın anahtarlarını biliyorsanız, NFT'lere yatırım yapmak ve bu yatırımdan kâr elde etmek mümkündür.

İlginizi çekebilecek makaleler:

• Proof of Stake Nedir? Nasıl Çalışır?
• Hodl Ne Demek?
• Bitcoin Madenciliği Nedir ve Nasıl Çalışır?