Petrol Opsiyonları Nedir ve Nasıl Çalışırlar?

Petrol opsiyonlarının ne olduğunu ve nasıl kullanılacağını öğrenmek için ihtiyacınız olan her şeyi bu yazımızda bulabilirsiniz.

Petrole Yatırım Yapmanın Farklı Yolları Nelerdir?

Petrole yatırım yapmak için birkaç farklı yol mevcut:

• Hisseler: Petrol çıkarma ve satma işiyle uğraşan şirketlerin hisselerini satın alabilirsiniz. Ancak bu stratejinin riski, şirketlerin performansına bağlı olmasıdır. Petrol fiyatlarındaki değişim hisse senetlerini etkileyecek olsa da, şirketlerin başarısı ve diğer faktörler de hisse senedi fiyatlarını etkileyebilir. Örnek olarak şu şirketleri verebiliriz:
  • Chevron (CVX)
  • Marathon Petroleum (MPC)
  • Shell (SHEL.L)
  • Occidental Petroleum (OXY)
• Yatırım Araçları: Yatırım fonları ve ETF'ler, petrole yatırım yapmanın bir başka yoludur. Seçtiğiniz araca bağlı olarak, aktif veya pasif bir yönetim söz konusu olabilir. Aktif yönetimde, fon yöneticisi referans aldığı piyasayı yenmeye çalışırken, pasif yönetimde ise fon, petrol piyasasının performansını takip eder.
• Türev Ürünler: Petrol vadeli işlemleri ve opsiyonları, petrole yatırım yapmanın bir diğer yoludur. Bu yöntemin avantajı, petrol fiyatlarındaki değişimlere doğrudan maruz kalmanız ve hem yükselişlerden hem de düşüşlerden yararlanabilmenizdir. Ancak kaldıraçlı işlemler yaptığınızı ve bu nedenle risklerin yüksek olabileceğini unutmamak gerekir.

👉 Bu piyasaya daha kapsamlı bir bakış açısı kazanmanız için, bu yazımızı öneriyoruz: Petrole Yatırım – Fonlar, Hisse Senetleri ve Forex

Bu makalede, üçüncü alternatif olan petrol üzerine finansal opsiyonlara odaklanacağız.

Petrol Dayanaklı Opsiyon Nedir?

Petrol dayanak varlıklı opsiyon, iki taraf arasında yapılan bir anlaşmadır. Bu anlaşma ile taraflardan biri (alıcı), diğerine belirli bir miktarda petrol ile ilgili varlıkları (hisse senetleri, vadeli işlemler vb.) belirli bir fiyattan ve gelecekte belirli bir zamanda satın alma veya satma hakkı elde eder, ancak bu bir zorunluluk değildir.

Alıcı, bu hak için bir prim öder. Satıcı ise, alıcının bu hakkı kullanması durumunda, varlığı belirlenen fiyattan satma zorunluluğuna sahiptir. Bu işlem, vade tarihinde veya öncesinde gerçekleşebilir.

Opsiyon fiyatının, varlık fiyatıyla aynı şekilde hareket etmediğini vurgulamak önemlidir. Opsiyon fiyatı, kullanım fiyatına ve vade tarihine olan uzaklığına bağlı olarak değişecektir.

👉 Opsiyonlar hakkında daha fazla bilgi edinin: "Opsiyonlarla İşlem Yapma | Başlangıç için Temel Rehber"

Petrol Opsiyonlarına Yatırım Yapmak

Petrol opsiyonlarına yatırım yapmak için aşağıdaki seçeneklere sahibiz:

Petrolde Yükseliş Pozisyonu

• Call Opsiyonu: Petrolün yükseleceğini düşünüyorsanız, vade tarihinden önce veya vade tarihinde kullanım fiyatından satın alma hakkı veren call opsiyonu alabilirsiniz.
  • Bir prim ödemeniz gerekecektir.
  • Zaman aleyhinize işler, yani geçen her gün (cumartesi, pazar ve tatil günleri dahil) opsiyon değer kaybeder.
  • Potansiyel kazanç sınırsızdır.
  • Kayıplar sınırlıdır (en fazla ödenen primi kaybedersiniz) ve bu, vade tarihinde varlık fiyatının opsiyonun kullanım fiyatının altında olması durumunda gerçekleşir.
• Put Opsiyonu: Petrolün düşeceğini düşünüyorsanız, vade tarihinden önce veya vade tarihinde kullanım fiyatından satma hakkı veren put opsiyonu alabilirsiniz.
  • Bir prim ödemeniz gerekecektir.
  • Kar sınırsızdır.
  • Zararlar sınırlıdır (maksimum ödenen prim kadardır) ve bu, vade tarihinde varlık fiyatı opsiyonun kullanım fiyatının üzerinde olduğunda olur.
  • Vade yaklaştıkça zaman aleyhinize işler.

👉 Daha fazla bilgi için: Alım Opsiyonu (Call Option) Nedir?

Petrolde Düşüş Pozisyonu

• Call Opsiyonu: Petrolün düşeceğini düşünüyorsanız, call opsiyonu satabilirsiniz. Bu durumda, vade tarihinden önce veya vade tarihinde varlığı kullanım fiyatından satma yükümlülüğünüz olur.
  • Kar, alınan primle sınırlıdır ve maksimum kar, vade tarihinde varlık kullanım fiyatının altında olduğunda elde edilir.
  • Zararlar sınırsız olabilir (varlık kullanım fiyatının üzerinde olduğunda).
  • Zaman lehinize işler.
• Put Opsiyonu: Petrolün yükseleceğini düşünüyorsanız, put opsiyonu satabilirsiniz. Bu durumda, vade tarihinden önce veya vade tarihinde varlığı kullanım fiyatından satın alma yükümlülüğünüz olur.
  • Kar, alınan primle sınırlıdır ve maksimum kar, vade tarihinde varlık kullanım fiyatının üzerinde olduğunda elde edilir.
  • Zararlar sınırsız olabilir (varlık kullanım fiyatının altında olduğunda).
  • Zaman lehinize işler.

👉 Daha fazla bilgi için: Satım Opsiyonu (Put Option) Nedir?

Sonuç olarak, petrol opsiyonları, hedge stratejileri oluşturmak veya doğrudan ham petrole yatırım yapmak için oldukça kullanışlı bir araçtır.

Petrol Opsiyon Sözleşme Türleri?

Temelde iki tür petrol opsiyon sözleşmesi vardır. Bunları örneklemek için bazı değerleri kullanacağız:

Standart Petrol Opsiyonları: Nedir ve Nasıl Çalışır?

Bu tür sözleşmelerin trading özelliklerine bakalım:

• Sözleşme başına komisyon 8 dolardır.
• Teminatlar açık pozisyona bağlıdır.
• Nominal değer endeks x 1.000 dolardır.
• Minimum tick 0,01'dir.
• Minimum hareket tick'i: 10 USD.
• İşlem saatleri 00:00 - 23:00 arasındadır.

Bu, petrol opsiyonları tradinginde fiyatın her bir tick'te 0,01 birim hareket ettiği ve her bir tick'in 10 USD değerinde olduğu anlamına gelir. Opsiyon fiyatındaki herhangi bir değişikliğin en az 0,01 birim ve teminatınızda yukarı veya aşağı 10 USD olacağı anlamına gelir.

Örneğin, eğer fiyat bir birim hareket ederse, örneğin 79 USD'den 80 USD'ye, opsiyonun değeri 1000 USD artmış olacaktır, çünkü her 0,01 birim tick 10 USD'lik bir harekete eşittir.

Mikro Petrol Opsiyonları: Nedir ve Nasıl Çalışır?

Mikro petrol opsiyonları, standart petrol sözleşmelerinden 10 kat daha küçük bir boyuta sahiptir ve daha düşük teminat gereksinimleri vardır.

Mikro petrol opsiyonlarının özelliklerine bakalım:

• Sözleşme başına komisyon 2,25 dolardır.
• Teminatlar açık pozisyona bağlı olacaktır.
• Nominal değer, endeks x 100 dolardır.
• Minimum tick 0,01'dir.
• İşlem saatleri 00:00 - 23:00 arasındadır.

Bu durumda, minimum tick 0,01 birimdir, bu da opsiyon fiyatının 0,01 birimlik artışlarla hareket edebileceği anlamına gelir.

Opsiyonun nominal değeri, endeksin 100 dolarla çarpılması olarak tanımlanır. Bu, endeksin her bir biriminin nominal değer açısından 100 dolara karşılık geldiği anlamına gelir. Örneğin, dayanak varlığın fiyatı 79 USD'den 80 USD'ye çıkarsa, opsiyonun değeri 100 tick artmış olur ve her bir tick nominal değerde 1 USD'ye karşılık geldiğinden, toplam nominal değer değişimi 100 USD olur.

Her iki durumda da, bu opsiyonların işlem saatleri 00:00 ile 23:00 arasındadır, bu da işlemler için neredeyse günün 24 saati boyunca geniş bir zaman aralığı sağlar. Bu, yatırımcının rahatlığına veya yatırım stratejisine göre farklı zamanlarda işlem yapma esnekliği ve fırsatı sunar.

VİOP'ta Brent Petrol Opsiyonları

Evet, Türkiye'de petrol opsiyonları Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası (VİOP) üzerinden alınıp satılabilir. VİOP, Borsa İstanbul bünyesinde faaliyet gösteren ve türev ürünlerin işlem gördüğü bir piyasadır. VİOP'ta Brent petrolüne dayalı opsiyon sözleşmeleri bulunmaktadır. Bu sözleşmeler, belirli bir vade tarihinde ve belirli bir fiyattan (strike fiyatı) Brent petrolü alma veya satma hakkı verir. Örneğin, şu anda (22 Ekim 2024, saat 22:43) Brent petrolün varil fiyatı 75,62 dolardır.

VİOP'ta işlem gören Brent petrol opsiyonları, standart ve mini olmak üzere iki farklı sözleşme boyutunda sunulmaktadır. Standart sözleşmeler 1.000 varil Brent petrolü temsil ederken, mini sözleşmeler 100 varil Brent petrolü temsil eder. Bu sayede, hem büyük hem de küçük yatırımcılar kendi işlem hacimlerine uygun sözleşmeleri tercih edebilirler. VİOP'ta Brent petrol opsiyonları ile işlem yapmak için bir aracı kurum aracılığıyla bir VİOP hesabı açmanız gerekmektedir. Aracı kurumunuz size platform ve piyasaya erişim sağlayacaktır. VİOP'un resmi web sitesinde ve aracı kurumların web sitelerinde Brent petrol opsiyonları hakkında detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz.

Petrol Opsiyonlarıyla İşlem Yaparken Nelere Dikkat Edilmelidir?

Opsiyon tradingi yapmak, vadeli işlem tradinginden daha karmaşıktır. Stratejinizi belirlerken dikkate almanız gereken birkaç faktör vardır:

• Dayanak Varlık: Bir finansal türev ürünün dayandığı varlıktır. Petrol opsiyonları durumunda, dayanak varlık petroldür.
• Strike veya Kullanım Fiyatı: İki tarafın varlığı alıp satmak için anlaştığı fiyattır.
• Opsiyon Primi: Hakkı elde etmek için ödenen ve yükümlülüğü üstlenen kişinin aldığı para miktarıdır.
• Vade: Sözleşmenin vade tarihidir. Bir opsiyonun vadesi ne kadar uzaksa, prim o kadar yüksek olur ve tersi de geçerlidir.

Ayrıca opsiyonların şu durumlarda olabileceğini unutmamak gerekir:

• In the money opsiyonlar: Bugün kullanılsa kâr elde edilecek olanlardır.
• At the money opsiyonlar: Bugün kullanılsa kâr sıfıra yakın olur.
• Out of the money opsiyonlar: Vade tarihinde, alıcı için gereksiz kayıplara neden olacağı için kullanılmazlar. Kullanılmazlarsa, vade tarihinde hiçbir şey kazanılmaz veya kaybedilmez, sadece opsiyonu satın alırken ödenen prim kaybedilir.

Ham petrolün son derece değişken piyasasına maruz kalmanın en düşük riskli yollarından biri finansal opsiyonlardır. Temelde iki tür sözleşme olduğunu bilmelisiniz; standart ve mikro. Bu sözleşmelerle birçok piyasada işlem yapabilir ve farklı stratejiler kullanabilirsiniz. Petrol opsiyonları, petrol fiyatlarındaki dalgalanmalardan yararlanmak isteyen yatırımcılar için esneklik ve risk yönetimi sağlar.