Staking Nedir: Nasıl Yapılır ve En İyi Platformlar

Bu makalede kripto paralarla staking nedir sorusuna cevap arayacağız. Bu kapsamda, yatırımcıların nasıl staking yapabileceğine ve bu işlem için hangi platformları kullanabileceğine göz atacağız.

Staking Nedir?

Kripto para ekosisteminde iki farklı staking türü vardır:

• Blockchain'de Staking: Proof-of-Stake konsensüs mekanizması ile çalışan kripto paraların yatırımcılarının, varlıklarını bir blockchain ile uyumlu cüzdanında kilitleme sürecidir. Yatırımcılar, blockchain'de staking yaparken bu ağı desteklerler ve bunun karşılığında finansal teşvikler alırlar.

• Kripto Para Borsalarında Staking: Bu tür, kripto para yatırımcıları kripto para borsalarına likidite ödünç vermesi anlamına gelir. Yatırımcılar belirli bir süreçte sahip olduğu belirli bir kripto parayı borsaya kilitlemeyi ve hareket ettirmemeyi taahhüt eder. Karşılığında ise bu borsa yatırımcıya bir faiz oranı ödemesi yapar.

En İyi Staking Platformları

Staking nedir sorusuna cevap bulduğumuza göre bu işlem için kullanabileceğimiz bazı kripto para borsalarına göz atabiliriz:

Kraken

Kraken, kripto para ekosisteminin büyük ve deneyimli borsalardan birisidir. Özellikle, uzun yıllardır hizmet vermesi ve başarılı bir borsa olması nedeniyle birçok farklı kripto para borsası listesinde en üst sıralarda yer almaktadır.

Bu bağlamda, Kraken'in geniş bir kripto para listesi bulunuyor ve 200'den fazla kripto parayı yatırımcılar için sunuyor. Ayrıca, borsa komisyonlar ve işlemlerle ilgili iyi koşullar da sunmaktadır.

Ancak, borsa geçtiğimiz zamanlarda bazı hukuksal sorunlar yaşamaktadır. Kraken, 2011'de, kripto paraların ortaya çıkmasından kısa bir süre sonra kuruldu ve merkezi ABD'de bulunuyor. Borsa, 2023 Kasım'ına kadar her zaman saygı görmekteydi ve yatırımcılara yüksek bir güvenlirlik sunmaktaydı Ancak, 2023 yılının Kasım ayında Amerika Birleşik Devletleri Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC), Kraken'i 2018'den beri yasadışı işlem yapmakla suçladı. Bu suçlamanın temelinde şirketin kripto varlık alım satımını kolaylaştırması bulunmaktaydı.

Ayrıca, SEC, uygunsuz ticari uygulamalar ve yetersiz iç kontroller nedeniyle Kraken'in müşteri varlıklarını şirketin varlıklarıyla birleştirdiğini ve bu durumun platform kullanıcıları için ciddi bir yönetim ve güvenlik sorunu oluşturduğunu belirtti.

Bir kripto para yatırımcısının arzu edebileceği hemen hemen her şey bu borsada bulunsa da yaşadığı bu hukuksal sorunlar sonucunda şirketin itibarı olumsuz yönde etkilendi.

• 🏆 Düzenleme: U. S. Securities and Exchange Commission (SEC)
• 💼 Staking seçeneği olan kripto sayısı: 24
• 💰 Staking Oranı: Kripto para birimine göre %1 ile %19 arasında
• 💲 Komisyonlar: İşlem başına %0.00 ile %0.26 arasında
• 📈 Platform: Kendi platformu ve TradingView

Coinbase

Coinbase, Binance'in ardından dünyanın en büyük ikinci kripto para borsasıdır. Borsa, özellikle kullanımı çok kolay olmasından dolayı yeni yatırımcılar için oldukça uygundur. Ayrıca, büyük işlemler için kurumsal hizmetleri ile de ön plana çıkmaktadır.

Ayrıca, Coinbase, NASDAQ borsasında "COIN" sembolü ile halka arz edilmiştir ve bu anlamda kripto para borsaları arasında halka açık ilk şirket olmuştur.

• 🏆 Düzenleme: U. S. Securities and Exchange Commission (SEC)
• 💼 Staking seçeneği olan kripto sayısı: 153
• 💰 Staking Oranı: Yaklaşık %2 ve %12 arası
• 💲 Komisyonlar: %0,5 - %4,5
• 📈 Platform: Kendi trading platformu

Bitpanda

Bitpanda Avusturyalı bir broker olup sadece kripto paralarla işlem yapma olanağı sunmaz, aynı zamanda hisse senetleri, ETF'ler, emtialar gibi diğer varlıklarla da işlem yapma olanağı sunar.

Staking hizmeti sunan az sayıdaki “kripto para dostu” broker'lardan biridir. Bu durum geleneksel finans ürünlerinde hizmet veren broker'larda pek yaygın değildir.

• 🏆 Düzenleme: Avusturya Finansal Piyasa Otoritesi (FMA) ve Fransa Finansal Piyasalar Otoritesi (AMF)
• 💼 Staking seçeneği olan kripto sayısı: 29
• 💰 Staking Oranı: %1 ve %15 arası
• 💲 Komisyonlar: 1,49%
• 📈 Platform: Kendi trading platformu

👉 Borsa hakkında daha fazla bilgi için, incelememize göz atabilirsiniz: Bitpanda İncelemesi [2024]: Hesap Türleri, Komisyonlar ve Güvenilirlik

Staking : PoS ve DPoS

Staking, “klasik” Hisse İspatı (PoS) veya Delege Edilmiş Hisse İspatı (DPoS) aracılığıyla yapılabilir.

Hisse İspatı (PoS)

Hisse İspatı (Proof-of-Stake), işlemleri doğrulamayı ve bir blockchain'de yeni bloklar oluşturmayı sağlayan bir konsensus mekanizmasıdır. Bu konsensüs mekanizmasında, doğrulayıcılar blockchain'deki katılım yüzdesine göre seçilir.

Ethereum veya Algorand gibi kripto paralar, PoS mekanizmasıyla çalışan büyük kripto para örnekleridir.

Delege Edilmiş Hisse İspatı (DPoS)

Delege Edilmiş Hisse İspatı (Delegated Proof-of-Stake), hisse ispatına benzer bir mekanizmadır ancak bu konsensüs protokolünde sadece belirli bir alt grup düğümü (node) kullanılır. Bunlar, ağdaki tüm katılımcıların oylarıyla seçildikleri için güvenilir olarak kabul edilir.

Tron veya EOS gibi kripto paralar, DPoS ile çalışır.

Özetlemek gerekirse, hisse ispatı yalnızca katılım oranlarına göre seçilen doğrulayıcıları içerir. Öte yandan, delege edilmiş hisse ispatı, en uygun alt küme düğümlerini seçmek için bir oylama ve delegasyon sistemine dayanır. Bu sayede, blokların oluşturulması ve doğrulanması için sorumlu olan kişiler seçilir.

Hem PoS hem de DPoS, çok önemli bir ortak faktöre sahiptir: Bitcoin ve diğer kripto paraların madenciliğini sağlayan İş İspatındaki(PoW) büyük donanım ihtiyaçlarını gerektirmezler ve sonuç olarak PoW ile çalışan kripto paraların büyük enerji tüketimleri de ortadan kalkar.

👉 Proof-of-Stake hakkında detaylı bir inceleme için bu makalemize göz atabilirsiniz: Proof of Stake Nedir? Nasıl Çalışır?

Staking Programları Nasıl Kazanç Sağlar?

Blockchain'ler, yeni bloklar oluşturmak ve işlemleri doğrulamak için aktif kripto para düğümlerine (node) ihtiyaç duyar. Bu sayede blockchain ağları “aktif” ve güvende kalırlar. Bu nedenle, öncü olmayı sürdürmek ve rekabetçi olmaya devam etmek için, blockchain'ler staking yapan kullanıcılara ekonomik (veya daha doğrusu, "kripto-ekonomik") teşviklerle ödül verir. Yani, kripto paralarını bu blockchain'lerin düğümlerine yatıran yatırımcılar ekonomik teşvikler elde ederler.

Staking ile kullanıcılar, blockchain'leri daha iyi ve daha güvenli hale getirmeye katkıda bulunur ve bu blockchain'ler kullanıcıları bu nedenle ödüllendirir.

Merkezi Borsalarda Staking Yapmak Güvenli Mi?

Merkezi bir borsada staking yapmak, borsanın kendisi kadar güvenlidir. Eğer borsa şeffaf, dürüst, blockchain ekosistemini iyileştirmeyi ve müşterilerine fayda sağlamayı hedefliyorsa bu borsada staking yapmak güvenli olabilir.

Öte yandan, dolandırıcılık yapan bir borsa söz konusuysa veya gerekli güvenlik uygulamalarını izlemiyorsa bu tür bir borsada staking yapmak güvenli değildir. Hatta kripto paraları bu borsada tutmak bile güvenli değildir.

Bu kapsamda, Binance, Kraken ve Coinbase gibi küresel çapta itibara sahip ve kripto ekosisteminde ciddi bir güvenilirliğe sahip olan merkezi borsalarda staking yapmak güvenli denebilir. Öte yandan, yatırımcılar staking yapacakları borsayı seçerken ilgili platform hakkında araştırma yapmaları güvenlik bakımından oldukça önemlidir.

Merkeziyetsiz Borsalarda Staking Yapmak Mümkün Mü?

Evet, merkeziyetsiz borsalar veya DEX'lerde staking yapmak mümkündür. DEX'lerin "likidite havuzları" adı verilen özellikleri vardır. Bu havuzlar sayesinde kullanıcılar bir kripto para yatırabilir ve başka birini çekebilirler. DEX'ler, platform üzerindeki alım-satım işlemlerinin sürdürülebilirliğini sağlamak için bu likidite havuzlarına kripto para yatıran kullanıcılara faiz öderler.

En popüler DEX'lerden bazıları şu şekildedir:

• Uniswap
• Sushiswap
• Pancakeswap
• 1inch

Staking Yaparak Para Kazanmak Mümkün Mü?

"Staking nedir" sorusuna cevap aradığımız bu makalenin en önemli konularından biri de yatırımcıların staking ile gelir elde edip edemeyeceğidir.

Kripto para ekosisteminde, yatırımcıların pasif gelir elde edebileceği bir yöntem olan staking ile para kazanmak mümkündür.

Ancak, dikkate alınması gereken başka bir faktör, staking yaptığımız kripto paraların değer kaybetme olasılığıdır.

Bunu örneklendirmek için bir senaryo düşünelim: Eğer bir yıl boyunca bir kripto para ile staking yapıyor ve %10 kâr elde ediyor olalım ancak bu kripto para aynı dönemde %50 değer kaybederse yatırımımız karlı olmayacaktır. Bunun sebebi ise staking başlangıcında sahip olduğumuzdan %110 daha fazla kripto paraya sahip olsak bile kripto paranın piyasa değeri %50 düştüğü için başlangıçta yatırım yaptığımız değerin sadece %55'ine sahip oluruz.

Dolayısıyla, staking yapmak ödüller kazandırabilir ancak riskleri de vardır.

Hangi Kripto Paralarla Staking Yapılabilir?

Staking yapabileceğiniz birçok kripto para bulunmaktadır ve bu sayı, çeşitli borsalardaki farklı kripto paralarla her geçen gün artmaktadır. Halihazırda, en popüler staking yapılabilecek kripto paralar arasında şunlar bulunmaktadır:

Staking ve Kazanç Programları Arasındaki Farklar Nelerdir?

Staking ve kazanç (earning) programları iki farklı yapıdadır ancak bazen earning/ lending programlarına da staking denebilmektedir.

İki farklı yöntem arasındaki ana fark şudur:

• Bir blockchain'de staking yapmak için herhangi bir aracı kuruma ihtiyaç yoktur. Kullanıcı sadece gereken süreci izleyerek dijital cüzdanında kripto paralarını kilitler, ve blockchain otomatik olarak cüzdanına ödül verir. Bununla birlikte, kullanıcının rahatlığı için, merkezi borsalarda da staking yapılabilir. Burada kullanıcı kripto parasını kilitler ve borsa, blockchain'i destekleme işlemini yönetir. Karşılığında, ödülü yatırımcı ve borsa paylaşır.

• Diğer yandan, earning (ve lending) zaten bir kurum aracılığıyla (borsa) yapılı. Borsa likiditeye ihtiyaç duyar ve bu likiditeyi kripto para şeklinde ödünç almak için faiz ödemeye razı olur.

Özetle, staking, blockchain ağını desteklemeye ve bunun karşılığında ödül almayı amaçlar. Kazanç veya lending programları ise kripto paraların borsalara ödünç verilmesi veya yatırılması ve bunun karşılığında faiz alınmasına dayanır.

Staking yapmanın farklı yollarını öğrendik, faydalarını ve risklerini gördük ve bunu gerçekleştirmek için en iyi borsaları ele aldık. Umarız bu makale size bir değer katmıştır ve her zaman olduğu gibi yatırım yapmadan ve/veya kripto paralarla staking yapmadan önce derinlemesine bir araştırma yapmanızı öneririz.

👉 Blockchain teknolojisini merak ediyorsanız bu makalemizde sorularınıza cevap bulabilirsiniz: Blockchain Nedir? Nasıl Çalışır?