Yeni Başlayanlar için Opsiyon Stratejileri

Opsiyonlar çoğunlukla ileri düzeyde bilgiye sahip yatırımcıların kullandığı yatırım araçlarıdır. Üniversitelerdeki bütün ekonomi veya işletme bölümlerinin müfredatında yer alsa da, opsiyonlar, birçok yatırımcının hala işlem yapmaktan çekindiği yatırım araçlardır. Bu makalede opsiyon işlemlerine başlamak için kullanılabilecek beş stratejiyi, en basitinden başlayarak en karmaşığına kadar, tüm ayrıntılarıyla inceleyeceğiz.

Opsiyonlar diğer türev varlıklar gibi risklerden muaf değildir ve ister bir koruma aracı olarak isterse de kar elde etmek amacıyla işlem yapılsın, bu varlıkların nasıl işlediklerini anlamak gerekir, .

👉 Ancak daha önce, opsiyonların ne olduğunu etraflıca öğrenmek istiyorsanız buraya Yeni başlayanlar için opsiyonlarla işlem yapma rehberi adlı makalenin linkini bırakıyorum.

1. Korunmalı Call Opsiyonu (Covered call option)

Bu makalede inceleyeceğimiz opsiyon işlemlerine başlamak için kullanılabilecek beş strateji arasında en kolay uygulanabilecek olanlardan biridir. Bu strateji, bir varlığı satın alarak portföyümüze dahil etmek ve aynı varlığın dayanak varlık olduğu bir call opsiyonu satmaktan ibarettir. Satın alınan dayanak varlığın miktarı ile satılan call opsiyonundaki dayanak varlığının miktarı aynı olmalı ve satılan call opsiyonunun kullanım fiyatı dayanak varlığın piyasa fiyatından düşük, yani opsiyon parada (in the money) olmalıdır.

Yatırımcılar genellikle bu stratejiyi kısa vadeli bir pozisyona sahip olduklarında ve yatırım yaptıkları varlığın fiyatının gelecekte fazla değişmeyeceğini düşündükleri ve opsiyon satışından prim tahsil ederek ek gelir elde etmeyi hedeflediklerinde veya dayanak varlığın fiyatındaki düşüşlerine karşı korunmak istediklerinde kullanırlar.  

• Maksimum Kar= Tahsil edilen opsiyon primi tutarı
• Maksimum Zarar= (Hisse senedi fiyatındaki potansiyel düşüş - Tahsil edilen opsiyon primi tutarı)
• Başa Baş Noktası= (Dayanak varlığı satın alma fiyatı - Tahsil edilen opsiyon primi tutarı)

2. Eşzamanlı Koruyucu Put Opsiyonu (Married put option)

Koruyucu put opsiyonun bir versiyonu olan bu opsiyon stratejisinin orijinal adı oldukça ilginçtir; Married put option. Bu strateji, bir varlıkta uzun bir pozisyon alırken eşzamanlı olarak aynı varlığın dayanak varlık olduğu başa baş (at the money) bir put opsiyonu satın almaktan ibarettir. Burada amaç, dayanak varlığın fiyatındaki potansiyel düşüşlere karşı korunmaktır.

Bu strateji, temel varlığın değerindeki potansiyel artışlarla sınırsız kar sağlarken, varlık fiyatı kullanım fiyatının altına düştüğünde put opsiyonunun kullanılmasını sağlayarak zararı sınırlar. Koruyucu put opsiyonundan farkı bir varlıkta uzun pozisyon alma ve put opsiyonu satın alma işlemlerinin eş zamanlı olarak yapılmasıdır.

• Maksimum Kar= (Satın alınan dayanak varlığın fiyatındaki artış - Ödenen opsiyon priminin maliyeti)
• Maksimum Zarar= Ödenen opsiyon priminin maliyeti
• Başa Baş Noktası= (Strateji uygulandığında dayanak varlığın işlem gördüğü fiyat + Ödenen opsiyon priminin maliyeti)

3. Alım Opsiyonlu Boğa Yayılma Stratejisi (Bull Call Spread)

Alım Opsiyonlu Boğa Yayılma Stratejisi (Bull Call Spread veya Debit Call Spread) dikey yayılma stratejileri içinde yer alır, yatırımcı eşzamanlı olarak dayanak varlığı ve vade tarihi aynı ancak kullanım fiyatları farklı olan iki call opsiyonundan birini alırken diğerini satar. Kullanım fiyatı daha düşük olan alım opsiyonu satın alınırken kullanım fiyatı yüksek olan alım opsiyonu satılır, yani satın alınan alım opsiyonu parada (in the money) ve satılan alım opsiyonu para dışı (put of the money) olmalıdır. Yatırımcının beklentisi piyasanın yükseleceği ve dayanak varlığın fiyatının ılımlı olarak artacağı yönündeyse bu strateji kullanılır.

Bu stratejide hem kazanç hem de kayıp sınırlıdır ve kullanım fiyatlarını (yayılma) ne kadar uzağa yerleştirdiğimize bağlıdır.

Bu stratejide kar /zarar sınırlıdır ve kullanım fiyatlarının arasındaki mesafeye (yayılım) bağlıdır.

• Strateji Maliyeti ve Maksimum Zarar= (Ödenen opsiyon priminin maliyeti - Tahsil edilen opsiyon primi)
• Maksimum Kar= (Satılan alım opsiyonunun kullanım fiyatı - Satın alınan alım opsiyonunun kullanım fiyatı) - (Ödenen opsiyon priminin maliyeti - Tahsil edilen opsiyon primi)
• Başa Baş Noktası= Daha düşük olanı opsiyon kullanım fiyatı + (Ödenen opsiyon priminin maliyet - Tahsil edilen opsiyon primi)

4. Satım Opsiyonlu Ayı Yayılma Stratejisi (Bear Put Spread)

Bu strateji, önceki stratejiye çok benzerdir. Satım Opsiyonlu Ayı Yayılma Stratejisi (Bear Put Spread veya Debit Put Spread) Yatırımcı, eşzamanlı olarak belirli bir kullanım fiyatından put opsiyonu satın alır ve vade tarihi ve dayanak varlığı aynı ancak kullanım fiyatı daha düşük olan aynı sayıda put opsiyonunu satar. Burada satın alınan put opsiyonu parada (in the money) yani kullanım fiyatı piyasa fiyatının üzerinde, satılan put opsiyonu ise para dışı (out of the money), yani kullanım fiyatı piyasa fiyatının altında olmalıdır. Yatırımcı beklentisi, dayanak varlığın fiyatının düşeceği yönündeyse bu strateji kullanılır.

• Maksimum Kar= (Alınan satım opsiyonun kullanım fiyatı - Satılan satım opsiyonunun kullanım fiyatı) - ( Tahsil edilen opsiyon primi - Ödenen opsiyon priminin maliyeti)
• Maksimum Zarar= (Ödenen opsiyon priminin maliyeti - Tahsil edilen opsiyon primi)
• Başa Baş Noktası= Satılan call opsiyonunun kullanım fiyatı + (Ödenen opsiyon priminin maliyeti - Tahsil edilen opsiyon primi)

5. Koruyucu Yaka (Protective Collar)

Bu strateji, kısa vadeli düşüşlerden korunmamızı ve aynı zamanda piyasa yükselirse düşük bir maliyetle kazanç elde etmemizi sağlar. Strateji iki kısma ayrılır:

• Düşüşe Karşı Koruma: Uzun pozisyon aldığımız varlığın fiyatındaki düşüşe karşı korunmak için bu varlığın dayanak varlık olduğu para dışı (out of the money) bir put opsiyonu satın alınır.
• Opsiyon primi maliyetinin finansmanı: Put opsiyonu satın almak için ödenen prim maliyetini karşılamak için put opsiyonu ile aynı dayanak varlığa ve aynı vade tarihine sahip para dışı (out of the money) bir call opsiyonu satılır.

Strateji, uzun pozisyon aldığımız bir varlıktan elde ettiğimiz kazançları uzun vadede korumak istediğimizde kullanılır. Bu strateji, ilgili varlığı satmadan ve yüksek bir maliyete katlanmadan bu kazançları korumamızı sağlar.

• Maksimum Kar= (Alım opsiyonunun kullanım fiyatı - Dayanak varlığı satın alma fiyatı) - (Ödenen opsiyon priminin maliyeti - Tahsil edilen opsiyon primi)
• Maksimum Zarar: (Dayanak varlığı satın alma fiyatı - Satım opsiyonunun kullanım fiyatı) + (Ödenen opsiyon priminin maliyeti - Tahsil edilen opsiyon primi)
• Başa Baş Noktası: Dayanak varlığın mevcut piyasa fiyatı + (Ödenen opsiyon priminin maliyeti - Tahsil edilen opsiyon primi)

Bu Stratejiler Nasıl Uygulanır?

Yukarıda anlatılan opsiyon işlemlerine başlamak için kullanılabilecek beş strateji nasıl uygulanır? Opsiyonlarla işlem yapmak için bu tür işlemleri yapmamıza olanak tanıyan bir aracı kurum ile çalışmalıyız.

Burada örnek olarak ile Aralık 2017 vadeli Mini-IBEX endeksinin dayanak varlık olduğu bir Bull Call Spread stratejisinin nasıl uygulandığını görebiliriz.

Opsiyon sözleşmesini özellikleri, işlemin tüm yönlerini, maliyetleri ve bu varlıkla işlem yapmak için gerekli teminatları bilmek açısından önemlidir.

Yukarıda teorik fiyatların yr aldığı işlem ekranını görebiliriz. Bu vade tarihi için, kullanım fiyatı 10.000 puan olan bir call opsiyonu satın alıyoruz ve kullanım fiyatı 10.400 puanı olan bir call opsiyonu satıyoruz. Bu stratejinin kar/zarar eğrisi aşağıdaki gibi olacaktır:

Bu stratejinin sonuçları aşağıdaki gibi özetlenebilir:

• Alım Opsiyonu Satın Alma= Kullanım fiyatı (10.000 puan), Ödenen opsiyon priminin maiyeti = 315 Euro
• Alım Opsiyonu Satma= Kullanım fiyatı (10.400 puan), Tahsil edilen opsiyon primi= 131Euro
• Stratejinin Maliyeti ve Maksimum Zarar= 184 Euro (315-131)
• Maksimum Kar =(10.400-10.000) - 184= 216 Euro* (broker komisyonlarını düşmek gerekir, iBroker için komisyon 0.75€'dir)
• Başa Baş Noktası= 10.000 + 184= 10.184 endeks puanı

Opsiyon Stratejileri Hakkında SSS