Zararda Opsiyon (Out of the Money) Nedir?

Opsiyonlar dünyasında, "Zararda" Opsiyon (OTM) terimi, mevcut piyasa koşulları altında opsiyonu kullanmanın doğrudan bir fayda sağlamayacağı durumu tanımlar. Bu makalede zararda opsiyon (OTM veya Out of the Money) olarak adlandırılan durumu ve bunun yatırımcı için ne anlama geldiğini irdeleyeceğiz.

Zararda Opsiyon (OTM) Ne Demektir?

Opsiyonlardan bahsettiğimizde, belirli bir varlığı önceden belirlenmiş bir fiyattan satın alma veya satma hakkı veren sözleşmelere atıfta bulunuyoruz. Bu fiyat gelecekte bir zamanda yapılacak alım veya satım işleminin gerçekleştirileceği kullanım fiyatı (strike price) olarak bilinir.

Zararda (OTM) bir opsiyon işlemi terimidir; bir alım opsiyonunda (call) dayanak varlığın spot fiyatı opsiyonun kullanım fiyatından daha yüksekse veya bir satım opsiyonunda (Put) dayanak varlığın spot fiyatı kullanım fiyatından daha düşükse opsiyonun "Zararda" (OTM veya "Out of the Money") olduğu kabul edilir. Opsiyonun zararda (OTM) olması, o anda kullanılması durumunda kar elde edilemeyeceği anlamına gelir.

Aşağıda Interactive Brokers ekran görüntüsünde Zararda (OTM) olan opsiyon zincirini görebilirsiniz.

Bu kavramı daha iyi anlamak için alım (call) ve satım (put) opsiyonlarında bunun ne anlama geldiğine bakalım. 

• Alım opsiyonunuzdaki (Call), dayanak varlığın piyasa fiyatı opsiyonun kullanım fiyatından düşükse bu opsiyon "zararda" (OTM veya "Out of the Money") olarak kabul edilir. Bu durumda, varlığı kullanım fiyatından satın almak, doğrudan piyasadan satın almaktan daha pahalıya gelir.
  • "Zararda" (OTM) alım opsiyonu (Call): Spot fiyatı < Kullanım fiyatı

• Satım opsiyonunuzdaki (Put), dayanak varlığın piyasa fiyatı opsiyonun kullanım fiyatından yüksekse bu opsiyon "zararda" (OTM veya "Out of the Money") olarak kabul edilir. Burada, varlığı kullanım fiyatından satmak, mevcut piyasa fiyatından satmaktan daha az karlı olur.
  • "Zararda" (OTM) satım opsiyonu (Put): Spot fiyatı > Kullanım fiyatı

👉 Daha ayrıntılı bilgiler için Opsiyonlarla İşlem Yapma | Başlangıç için Temel Rehber adlı makalemizi inceleyebilirsiniz.

Zararda Opsiyon (OTM) Özellikleri

Zararda opsiyon (OTM), opsiyon sözleşmesinin kullanım fiyatının mevcut piyasa fiyatından daha yüksek (alım opsiyonları için) veya daha düşük (satım opsiyonları için) olduğu durumu ifade eder. Özetle, opsiyon sözleşmeleri bağlamında "Zararda" opsiyon (OTM), dayanak varlığın spot fiyatının kullanım fiyatına göre opsiyonun kullanılması halinde bir getiri sağlamayacak seviyede olması durumunu ifade eder.

Dolayısıyla zararda opsiyonların içsel değeri, sıfır olarak kabul edilir ve bu opsiyonların değeri gelecekteki fiyat beklentisine veya opsiyonun "zaman değerine" dayanır.

Burada özellikle opsiyon fiyatlandırmada karşımıza çıkan bu iki temel kavramı açıklamakta yarar var: Opsiyonların içsel değeri ve zaman değeri veya dışsal değeri.

• İçsel değer: Dayanak varlığın spot fiyatı ile kullanım fiyatı arasındaki farktır.
• Alım opsiyonunun (Call) içsel değeri: Spot fiyat - kullanım fiyatı
• Satım opsiyonunun (Put) içsel değeri: Kullanım fiyatı - Spot fiyat
• Zaman değeri (Dışsal değer): Opsiyon priminin opsiyonun vade tarihine kalan süreyi temsil eden kısmıdır.
• Alım eve satım opsiyonlarını zaman değeri: Opsiyon primi - İçsel değer

Zararda (OTM) opsiyonların ilginç özelliklerinden biri de kullanıldıklarında doğrudan bir kâr sağlamasalar bile, içsel değerleri olmadığı için "Karda" (In the Money)" veya "Başa baş (At the Money)" opsiyonlarına kıyasla opsiyon primlerinin daha düşük olmasıdır. Bu opsiyonların değeri, mevcut içsel değerden çok dayanak varlığın fiyatının gelecekteki fiyat hareketlerine dair beklentilere dayanır.

Diğer bir deyişle bu opsiyonlar, dayanak varlığın opsiyon yatırımcısının lehine hareket etmesi durumunda oransal olarak daha yüksek kar potansiyeline sahiptir. Ancak bu oldukça nadir görülen bir durumdur. Örneğin, "Zararda (OTM)" bir alım opsiyonu satın almak yüksek riskli bir yatırım olmasına rağmen zaman içinde dayanak varlığın fiyatı kullanım fiyatının çok üzerine çıkması halinde opsiyonun değeri önemli ölçüde artabilir.

Yukarıda belirtildiği gibi bu opsiyonlar "zararda" oldukları için yüksek risk içerir. Başka bir deyişle, bu opsiyonlardan kâr elde etmek için dayanak varlığın fiyatı önemli oranda ve doğru yönde hareket etmelidir. Ayrıca, beklenen oynaklık ve zamanın geçişi gibi faktörlerdeki değişimlere karşı duyarlılığın da sınırlı olduğunu göz önünde bulundurmak önemlidir çünkü küçük değişimler fiyatlar üzerinde fazla etkili olmayabilir.

Genellikle deneyimli yatırımcılar, "zararda opsiyonları" (OTM) yüksek getiri potansiyeli nedeniyle spekülatif amaçlarla veya korunma amacıyla satın alma eğilimindedir. Bazı yatırımcılar dayanak varlığın fiyatının kendi lehlerine hareket etmesi halinde yüksek getiri etmek bazıları da portföylerindeki diğer pozisyonları olumsuz piyasa hareketlerine karşı korunmak amacıyla bu opsiyonları satın alır.

Son olarak, hiçbir yatırımcının göz ardı etmemesi gereken önemli bir faktörü belirtelim: Bu opsiyonların primleri daha düşük olduğu ve dolayısıyla daha az başlangıç sermayesi gerektirdiği için yatırımınızın tamamını kaybetme riski de daha yüksektir. Zararda opsiyonlar (OTM) çoğu zaman değersiz olarak sona erer ve yatırımcı başlangıç yatırımını da kaybeder.

Zararda Opsiyon (OTM) Nasıl Çalışır?

Zararda opsiyonlarla (OTM) ile ilgili en önemli noktayı vurgulamamız gerekir: 

• Alım opsiyonlarında (Call) Kullanım fiyatı: Zararda (OTM) bir alım opsiyonu (Call), kullanım fiyatı dayanak varlığın spot fiyatının üzerinde olan opsiyonlardır. Örneğin Tesla hisselerinin (TSLA) spot fiyatı 250 $ olduğu durumda kullanım fiyatı 250 $'ın üzerinde olan tüm TSLA opsiyonları zararda opsiyonlardır (OTM).

• Satım opsiyonlarında (Put) Kullanım fiyatı: Put opsiyonları Call opsiyonlarının tersine işler. Kullanım fiyatı 250 $'ın altında olan tüm satım opsiyonlar zararda opsiyonlardır (OTM).

Opsiyon işlemlerinde, zararda opsiyon (OTM) farklı özelliklere ve özel bir değere ve yere sahiptir. Bu opsiyonlar, deneyimli ve risk iştahı yüksek yatırımcılara kazanma potansiyeli sunan finansal araçlardır.

Şunu unutmayalım ki, piyasa tahminleri çerçevesinde doğru yönetilmeleri koşuluyla, zararda opsiyonların (OTM) temel özelliği yüksek getiri sağlama potansiyelleridir. Ayrıca, karda ve başa baş opsiyonlara göre daha az etkili görünseler de maliyetlerinin düşük olması yatırımcıların daha fazla sayıda opsiyon sözleşmesi satın alabilmeleri ve böylece tahminleri doğru çıkarsa daha fazla kazanma potansiyeline sahip olmalarına olanak sağlar.

Son olarak, iki önemli faktörü vurgulamak istiyorum:

• Zaman kritik bir unsurdur. Zararda opsiyonun (OTM) değerinin tamamı opsiyonun zaman değerini gösterir. Vade tarihi ne kadar uzaksa opsiyonun değeri o kadar yüksek olur. Ayrıca, beklenen oynaklık ve temettü ödemeleri gibi diğer faktörlere de opsiyonu değerini etkileyebilir. Ancak, bunlardan bağımsız olarak opsiyon primi tamamen opsiyonun zaman değeri veya dışsal değerini gösterir.
• Tahminleriniz, ister temel analiz (finansal tabloları incelemek) ister teknik analiz (grafik analizi) yöntemi kullanın, sağlam ve dikkatli yapılmış olmalıdır.

Burada belirtilen nedenlerden dolayı, negatif sonuç beklentisi içeren zararda opsiyonlarla (OTM) işlem yapmak, başlangıçta biraz gözünüzü korkutabilir ve spekülasyon yapmaya başlamak için en iyi seçenek olmayabilir. Ancak bu opsiyonlar yeterli disiplin, çalışma ve sabırla, hesaplanmış riskleri almaya istekli olanlar için dinamik ve kazançlı bir strateji haline gelebilir.

Ancak önce, opsiyonun sözleşmesinin tanımını netleştirelim. Bu, alıcıya, bir dayanak varlığı (bir şirketin hisseleri, tahviller, emtialar vb. gibi), belirli bir tarihte veya öncesinde belirli bir fiyattan satın alma veya satma hakkı veren ancak zorunluluk getirmeyen bir finansal sözleşmedir.

Zararda opsiyonlar (OTM), piyasanın gelecekteki hareketleri hakkında net beklentilere sahip olduğunuzda çekici hale gelir. Mevcut koşulların, sözleşmede belirtilen vade tarihinden önce projeksiyonunuza uygun bir şekilde değişeceğini düşünüyorsanız, zararda opsiyonlarla (OTM) işlem yapma fırsatlarından yararlanmayı tercih edebilirsiniz.

Bir örnekle bu konuya biraz daha açıklık getirmeye çalışalım:

• A şirketinin 100 hissesini 50 ₺ kullanım fiyatından satın almak için bir alım opsiyonunuz (call) var ve bu hisselerin spot fiyatı 45 ₺. Bu opsiyon zarardadır (OTM). Ancak, hissenin spot fiyatının hızla 50 ₺'yi aşacağını öngörüyorsanız, bu sizin için bir fırsattır.
• Öte yandan, B şirketinin 100 hissesini 20₺ kullanım fiyatından satmak için her bir satım opsiyonunuz (Put) var ve bu hisselerin spot fiyatı 25₺. Bu opsiyon zarardadır (OTM). Ancak, hissenin spot fiyatının 20 ₺'nin altına düşeceğini tahmin ediyorsanız, bu tür bir opsiyon sizin için bir fırsattır.

OTM opsiyonların, piyasa tahminlerine çerçevesinde doğru yönetildiklerinde yüksek getiri potansiyeline sahip olduklarını unutmayalım.

Zararda Opsiyon (OTM) Stratejisi Karlı Olabilir Mi?

Zararda alım veya satım opsiyonların (OTM) kar bölgesinin dışında olduğunu artık biliyoruz. Peki, bu durum bu opsiyonların karlı olamayacağı anlamına gelmez mi? Aslında tam olarak böyle değil. Zararda opsiyonlarla (OTM) işlem yapmak karlı olabilir, zararda opsiyonları (OTM) satmak, diğer finansal araçlarla yapılamayan işlemlere yüksek olasılık kazandırmanıza yardımcı olabilir. Örneğin, aşağıdaki grafikte görüldüğü gibi bir zararda opsiyonu (OTM) 488 $'a sattığımızı varsayalım.

Bunun sebebi, derinlemesine bir analiz (temel, teknik, vs.) yaptıktan sonra dayanak varlığın fiyatının kesinlikle yükseleceği sonucuna varılmasıdır.

Bu durumda, kara geçmeye başlamak için ihtiyacımız olan tek şey dayanak varlığın fiyatının, opsiyonun vade tarihinden önce PUT opsiyonunu sattığımız kullanım fiyatının üzerine çıkması, yani 488 $'ı aşmasıdır. Tabi ki, elde edilecek kar teorik olarak sınırsızdır, dayanak varlığın fiyatı ne kadar yükselirse bu opsiyondan para kazanma olasılığınız da o kadar artar.

Opsiyonun Zararda (OTM) Olması Durumunda Kayıplar Sınırsız Mıdır?

Her zaman olduğu gibi bu sorunun cevabı opsiyonun alım veya satım opsiyonu olmasına göre değişir: 

• Alım opsiyonları (Call): Opsiyon satın aldığımızda kaybımız ödediğimiz opsiyon primiyle sınırlıdır.  Aldığımız opsiyon ne kadar zarardaysa ödediğimiz opsiyon primi de o kadar düşerken işlemin karlı sonuçlanma olasılığı da o kadar azalır.

• Satım opsiyonları (Put): Satım opsiyonlarında ise sınırsız potansiyel kayıp söz konusudur. Satılacak opsiyon ne kadar zarardaysa (OTM) işlemin karlı sonuçlanma olasılığı o kadar artar ancak potansiyel kar da daha düşük olacaktır (veya tersi). Görüldüğü gibi bu satış stratejisindeki en büyük problem oldukça düşük bir potansiyel kar beklentisine karşılık önemli ölçüde yüksek bir risk üstlenerek kazanma olasılığı yüksek bir pozisyon alınmasıdır.

Opsiyonlarda Kaç Tip Karlılık Durumu Vardır?

Opsiyonlarda üç tür karlılık durumu mevcuttur: Zararda (OTM veya Out of the Money), Karda (ITM veya In the Money) ve Başa baş (ATM veya At the Money). Bu makalede Zararda (OTM veya Out of the Money) opsiyonları inceledik.

• Karda opsiyon (ITM): Dayanak varlığın spot fiyatının kullanım fiyatının üzerinde olduğu alım opsiyonları (Call) ve dayanak varlığın spot fiyatının kullanım fiyatının altında olduğu satım opsiyonları (Put) karda opsiyonlardır (ITM).
  
• Başa baş opsiyon (ATM) : Dayanak varlığın spot fiyatıyla kullanım fiyatının aynı olduğu alım (Call) ve satım (Put) opsiyonlar başa baş opsiyonlardır (ATM).

Zararda Opsiyon (OTM) örneği

Oldukça deneyimli bir borsa yatırımcısı olan A, XYZ şirketinin hisselerinin alım opsiyonlarını satın almanın karlı bir fırsat olduğuna karar verir.

• XYZ, hisseleri 50 ₺'den işlem gören, yükselen ve umut vaat eden bir şirkettir. A, bu şirketin enerji verimliliğinde devrim niteliğinde bir keşif yaptığı için parlak bir geleceği olduğuna inanıyor ve tercih ettiği çevrim içi bir aracı kurumdan alım opsiyonlarını (Call) satın alıyor.

• A'nın satın aldığı alım opsiyonlarının (Call) kullanım fiyatı (strike price) 70 ₺ (opsiyonu kullandığında bu hisseleri satın almak için ödeyeceği önceden belirlenmiş fiyat). Satın alınan her opsiyon sözleşmesi gelecekte XYZ şirketinin bir hissesini 70 ₺'ye satın alma hakkı veriyor. Opsiyonların vade tarihi üç ay ve prim maliyeti (opsiyonu satın almak için ödenen başlangıç maliyeti) algılanan risk nedeniyle görece düşüktür.

• Bu senaryoda, A tarafından satın alınan bu opsiyonlar zararda (OTM veya Out of the Money) olarak kabul edilir. Neden mi? Çok basit. Finansal piyasalarda, bir call opsiyonunun kullanım fiyatı, dayanak varlığın spot fiyatından yüksek olduğunda opsiyon zararda (OTM) demektir. Bu örnek tam da böyle bir durumu anlatıyor: Hisseyi satın almak için belirlenen fiyat (kullanım fiyatı) hissenin spot fiyatı olan 50 ₺'den yüksektir.

Açıkçası A burada riskli bir işlem yapıyor çünkü ancak hisse fiyatı önümüzdeki üç ay içinde 70 ₺'nin üzerine çıkarsa para kazanabilecek (ve ayrıca ödediği opsiyon primlerini de karından düşmesi gerekecek). A, bunun farkında ancak şirketin durumunu dikkatlice incelediği için XYZ' nin gelecekteki performansına inancı tam. A'nın analizi ve öngörüsü gerçekleşecek mi?

Her ne olursa olsun, zararda opsiyonlar ile ilgili bu örnek, opsiyonlarla işlem yaparken bu sınıflamanın ne anlama geldiğini daha iyi anlamamıza yardımcı oldu. A, yatırımının kendisine getiri sağlayıp sağlamayacağını öğrenmek için umut ve heyecanla bekliyor, tıpkı bizlerin de bir gün bu heyecan verici ve karmaşık maceraya girerek opsiyon yatırımı yapmaya karar verdiğimizde yapacağımız gibi.