Trading
Trading, günümüzde hiç olmadığı kadar popüler. Bu popülerlikle birlikte, CFD adını duymuş olmalısınız. CFD'ler, finansal varlıklara biraz daha spekülatif bir şekilde yatırım yapmanızı sağlayan ürünlerdir.
Bu tanım kulağa karmaşık gelebilir. Bu nedenle, bu kılavuzda trading dünyasında CFD'lerin ne olduğunu, nasıl yatırım yapmaya başlayabileceğinizi ve içerdikleri riskleri ele alacağız.
CFD'ler veya diğer adıyla Fark Sözleşmeleri (Contract for Difference), trading ve yatırım için kullanılan finansal araçlardır. İki taraf arasında yapılan bir sözleşme gibi düşünülebilirler. CFD'ler, alım ve satış fiyatı arasındaki fark üzerinden işlem yapmanıza olanak tanır ve bu işlemler sırasında varlığa sahip olmanız gerekmez.
CFD'ler sayesinde, hisse senetleri, endeksler, dövizler, emtialar veya kripto paralar gibi geniş bir yelpazedeki finansal varlıkların fiyat hareketleri üzerinde spekülasyon yapabilirsiniz.
CFD'lerin ne olduğunu öğrendikten sonra, hangi özelliklere sahip olduklarına daha yakından bakalım.
CFD'ler, belirli bir alt varlığın fiyat hareketlerini yansıtır. Gerçek alt varlığa sahip olmasanız bile, CFD'lerle işlem yaparken fiyatı üzerinde tahminde bulunursunuz.
Bir CFD pozisyonu açtığınızda, CFD sağlayıcısı ile pozisyonun açılış ve kapanış anları arasındaki alt varlık fiyat farkını değiştirmek üzere bir anlaşma yapmış olursunuz.
Örneğin, bir şirketin hisse senetleri üzerinde CFD ile işlem yapıyorsanız, CFD'nin fiyatı altta yatan hisse senetlerinin fiyat hareketlerini takip eder. Hisse senetleri değer kazandığında CFD'nin fiyatı da artar, değer kaybettiğinde ise düşer.
CFD'lerin ayırt edici özelliklerinden biri, finansal kaldıraç kullanımına izin vermeleridir. Kaldıraç, toplam sermayenizin sadece bir kısmını kullanarak piyasada daha büyük bir pozisyonla işlem yapmanızı sağlayan bir araçtır.
Bu sayede, yatırımcılar, yatırım hesaplarına yatırdıkları miktardan çok daha büyük pozisyonlar açabilirler. Başka bir deyişle, kaldıraç daha az sermaye ile piyasaya daha fazla maruz kalmanızı mümkün kılar.
Ancak, kaldıraç kullanmanın daha yüksek risk taşıdığını unutmamak önemlidir. Doğru yönetilmezse, kayıplar hızla yatırılan sermayeyi aşabilir. Bu nedenle, kaldıracın nasıl çalıştığını anlamak ve risk sınırları belirleyerek ve uygun risk yönetimi stratejileri kullanarak dikkatli bir şekilde kullanmak çok önemlidir.
CFD'lerin önemli bir özelliği de, altta yatan varlığın fiyat hareketi hakkındaki beklentilerinize bağlı olarak hem uzun (alış) hem de kısa (satış) pozisyonlar açabilmenizdir.
Her iki durumda da, tahminleriniz doğruysa ve fiyat artar veya düşerse, uzun veya kısa pozisyonunuza bağlı olarak kazanç elde edebilirsiniz.
CFD'lerle hem uzun hem de kısa işlem yapabilme yeteneği, daha fazla esneklik ve kar fırsatı sunar. Ayrıca, bu özellik sayesinde piyasanın her iki yönündeki hareketlerden, hatta düşüş piyasalarında bile, altta yatan varlık fiyatları düşüş eğilimindeyken bile faydalanabilirsiniz.
Kısa işlem yaparken, fiziksel olarak sahip olmadığınız bir varlığı sattığınızı unutmamak gerekir. Kısa bir işlem yapmak için, CFD sağlayıcısı altta yatan varlığı ödünç verir ve onu piyasada satmanıza izin verir. Daha sonra, pozisyonu kapattığınızda, varlığı piyasadan satın alır ve borç verene geri verirsiniz. Kazançlar veya kayıplar, satış fiyatı ile alış fiyatı arasındaki farka göre hesaplanır.
Bu şu anlama gelir:
Hemen hemen her varlık üzerinde CFD tradingi yapabilirsiniz: emtialar, ETF'ler, kripto paralar, bonolar ve daha fazlası.
Bu tür türev ürünlerin (vadeli olmayan) avantajı, tek bir platform üzerinden neredeyse tüm piyasalara erişim sağlayabilmenizdir.
CFD tradinginde, "alış" (bid) ve "satış" (ask) terimleri, işlemleri gerçekleştirmek için kullanılan iki temel fiyatı ifade eder.Bu fiyatlar, bir alıcının bir varlığı satın almayı kabul ettiği fiyatı (alış) ve bir satıcının onu satmayı kabul ettiği fiyatı (satış) temsil eder.
Alış (bid) ve satış (ask) fiyatları arasındaki farka "spread" denir. Spread, işlem maliyetini temsil eder ve aracı kurumun veya CFD sağlayıcısının karıdır. Bu nedenle, bir CFD'de bir pozisyon açtığınızda, spread nedeniyle hemen küçük bir kayıpla başlarsınız.
Alış (bid) ve satış (ask) fiyatlarının piyasa oynaklığı ve likidite nedeniyle gerçek zamanlı olarak değişebileceğini unutmamak önemlidir. Bu nedenle, CFD'lerle işlem yaparken, bu fiyatları dikkatle takip etmeli ve alım satım kararlarınız ile işlemlerinizin karlılığı üzerindeki etkilerini göz önünde bulundurmalısınız.
👉 Borsa emir tipleri hakkında daha fazla bilgi edinmek için yazımızı okuyabilirsiniz: "Borsa Emir Tipleri: Nedir ve Nasıl Çalışır?"
CFD'lerle işlem saatleri, ilgilendiğiniz altta yatan varlığa göre değişiklik gösterebilir. Hisse senetleri, endeksler, dövizler, emtialar ve kripto paralar gibi geniş bir yelpazede CFD tradingi yapabilirsiniz ve her birinin kendine özgü işlem saatleri vardır.
İşte en popüler altta yatan varlıkların bazıları için genel işlem saatleri:
İşlem saatlerinin resmi tatiller, önemli ekonomik olaylar veya diğer faktörlerden etkilenebileceğini ve bu durumun işlem saatlerinde değişikliklere yol açabileceğini unutmamak önemlidir. Bu nedenle, ilgilendiğiniz varlıkların işlem saatleri hakkında güncel ve doğru bilgiye sahip olduğunuzdan emin olmak için her zaman belirli saatleri CFD sağlayıcınız veya aracı kurumunuzla kontrol etmeniz önerilir.
Daha önce kısaca kaldıraçtan bahsetmiştik, ancak CFD tradingi ile ilgili önemli kavramlar olan kaldıraç ve marj konularına daha detaylı değinmek istiyoruz. İşte her biri hakkında kısa bir açıklama:
Kaldıraç: Kaldıraç, toplam gereken sermayenin sadece bir kısmını kullanarak piyasaya daha fazla maruz kalmanızı sağlayan bir araçtır. Başka bir deyişle, pozisyonunuzun boyutunu sermayenize kıyasla büyütmenizi sağlar.
Marj: Marj, bir CFD pozisyonunu açmak ve sürdürmek için gerekli olan sermayedir. Pozisyonun toplam değerinin bir yüzdesi olarak ifade edilir. Örneğin, gereken marj %5 ise, işlemi açmak için pozisyonun toplam değerinin %5'ini yatırmanız gerektiği anlamına gelir.
Kaldıraç ve marjın CFD tradinginde temel unsurlar olduğunu ve nasıl uygulandıklarını ve riski doğru bir şekilde yönetmek için onları sorumlu bir şekilde kullanmanın önemli olduğunu unutmayın.
Ocak 2018'de MiFID II Direktifi'nin (Finansal Araçlar Piyasaları Direktifi II) uygulanmasından bu yana, CFD tradingi kaldıraç ve marj konularında önemli değişiklikler yapılmıştır. Bu değişiklikler, bireysel yatırımcıların korunmasını artırmayı ve sektörde daha fazla şeffaflık sağlamayı amaçlamaktadır.
MiFID II düzenlemeleri, aracı kurumların forex, endeksler, hisse senetleri, emtialar ve kripto paralar üzerinde CFD'ler için bireysel müşterilere sunabileceği kaldıraç oranları için sınırlar belirler. Belirlenen kaldıraç sınırları şunlardır:
Bu kaldıraç sınırları bireysel yatırımcılara uygulanır. Ancak, belirli kriterleri karşılayan ve bu şekilde işlem yapmak isteyen profesyonel yatırımcılar, daha yüksek kaldıraç seviyelerine erişebilirler.
Marj konusunda, MiFID II düzenlemeleri ayrıca CFD hizmetlerinin sunulması için daha sıkı gereklilikler getirmiştir. Aracı kurumların, bireysel müşterilerin gereken marjları karşılamak için hesaplarında yeterli fonları bulundurduklarından emin olmaları ve müşteri hesaplarında negatif bakiyelerin oluşmasını önlemek için önlemler alması gerekmektedir.
Aslında, AB'de bireysel yatırımcılarla işlem yapan aracı kurumlar için kaldıraç-marj oranı şu şekildedir:
Kaldıraç | Marj | ||
1:2 | 50% | ||
1:5 | 20% | ||
1:10 | 10% | ||
1:20 | 5% | ||
1:30 | 3,33% |
Kaldıraç | Marj |
1:2 | 50% |
1:5 | 20% |
1:10 | 10% |
1:20 | 5% |
1:30 | 3,33% |
Ülkeye ve ilgili düzenleyici kuruma göre düzenlemelerin değişebileceğini unutmayın. Bulunduğunuz ülkedeki özel düzenlemeleri gözden geçirmeniz ve kaldıraç sınırlarının ve marj gerekliliklerinin sizin durumunuzda nasıl uygulandığını anlamak için aracı kurumunuz veya finansal danışmanınızla görüşmeniz önerilir.
MiFID II düzenlemelerinin yatırımcı korumasını artırmayı amaçladığını, ancak CFD aracı kurumlarının işlem ve sundukları koşullar üzerinde de bir etkisi olabileceğini unutmayın.
CFD'ler, hisse senetleri, endeksler, dövizler, emtialar ve kripto paralar gibi geniş bir piyasa ve altta yatan varlık yelpazesine erişim sağlar. Bu, diğer finansal araçlara kıyasla daha fazla çeşitlilik ve yatırım fırsatı sunar.
Bu tür bir sözleşme ile çok çeşitli varlıklar ve finansal piyasalar üzerinde spekülasyon yapabilirsiniz. CFD'ler aracılığıyla,bir yatırımcı altta yatan varlıkları doğrudan satın almak veya satmak zorunda kalmadan bu piyasalara erişebilir.
Daha önce de belirttiğimiz gibi, kaldıraç, CFD'lerde size piyasada daha büyük bir pozisyonla işlem yapma imkanı sağlar ve bunu yaparken toplam sermayenizin sadece bir kısmını kullanırsınız. Bu, potansiyel kazançlarınızı artırabilir, ancak aynı zamanda kayıp riskini de yükseltir. Kaldıracı doğru bir şekilde anlamak ve yönetmek önemlidir.
Finansal piyasalar oynaklık yaşayabilir, yani kısa bir süre içinde önemli fiyat hareketleri görülebilir. Oynaklık, altta yatan varlık fiyatlarındaki değişikliklerden yararlanmak isteyenler için işlem fırsatları sunabilir.
Nitekim, sektörümüzde sıkça söylendiği gibi:
Oynaklık, traderın yelkenlerini iten rüzgardır.
CFD'ler genellikle yüksek likiditeye sahiptir, yani piyasada işlem yapmaya istekli yeterli alıcı ve satıcı bulunur. Bu, hızlı ve verimli işlemlerin gerçekleştirilmesini kolaylaştırır ve önemli kaymalara maruz kalma olasılığını azaltabilir.
Bazı geleneksel finansal piyasaların aksine, CFD'ler, özellikle kripto paralar gibi belirli varlıklarda, haftanın 7 günü 24 saat işlem görebilir. Bu, konumunuza ve uygunluğunuza göre esnek işlem saatleri sunar.
CFD'ler aynı zamanda hedging (korunma) amacıyla da sıklıkla kullanılır. Aynı altta yatan varlıkta veya ilişkili varlıklarda piyasa hareketlerine karşı korunmak için zıt pozisyonlar açabilirsiniz. Bu, riski yönetmenize ve yatırım portföyünüzü korumanıza yardımcı olur.
CFD'lerle işlem yapmanın önemli riskler içerdiğini unutmamak gerekir. Kaldıraç, kayıplarınızı artırabilir, fiyatlar oynak olabilir ve finansal kayıp olasılığına hazırlıklı olmalısınız. İşlem yapmaya başlamadan önce gerekli bilgi birikimine sahip olmak, sağlam bir strateji belirlemek ve riski doğru şekilde yönetmek büyük önem taşır.
Uygun risk yönetimi eksikliği, CFD tradingindeki en büyük tehlikelerden biridir. Kayıp limitleri belirlemek, stop loss ve take profit emirleri kullanmak ve potansiyel kayıpların etkisini en aza indirmek için portföyü çeşitlendirmek esastır.
CFD tradingine başlamadan önce, tüm bu noktaları içeren bir strateji belirlemek çok önemlidir. Aksi takdirde, kişisel öngörüler, son derece oynak bir piyasadaki duygular ve para, iyi bir kombinasyon oluşturmaz.
Bu nedenle, çoğu aracı kurumda şu klasik uyarıyı görürsünüz: "Müşterilerimizin %79'u bu tür ürünlerle para kaybeder".
CFD'lerle işlem yaparken, gece boyunca açık bir pozisyonunuz varsa, gecelik komisyonlar (finansman maliyeti veya swap) ödemeniz gerekebilir. Bu komisyonlar kazançlarınızı azaltabilir ve işlemlerinizi planlarken göz önünde bulundurulmalıdır.
Bu durum, özellikle kaldıraç kullanırken daha da belirginleşir. Bu nedenle, uzun vadeli pozisyonlarda dikkatli olun. CFD tradingi, pozisyonlarınızı birkaç gün içinde yeniden değerlendirmenizi gerektiren oldukça dinamik bir disiplindir.
Gecelik komisyonlara dikkat etmezseniz, uzun vadede önemli miktarda para kaybedebilirsiniz.
En sık yapılan hatalardan biri, belirlenmiş bir stratejiden sapmak ve kayıpları telafi etmek için düşünmeden işlem yapmaktır. Bu, riski artırabilir ve daha büyük kayıplara yol açabilir. Disiplinli olmak ve tutarlı bir trading stratejisine bağlı kalmak önemlidir.
CFD'lerle veya herhangi bir finansal enstrümanla trading yaparken, bir robot gibi davranmalıyız. Stratejimize güveniyor ve geriye dönük testlerle matematiksel beklentinin pozitif olduğunu biliyorsak, kayıplar yaşasak bile endişelenmemeliyiz.Eğer stratejimiz işlemi kapatmayı gerektiriyorsa (örneğin, stop loss seviyesine ulaşıldığında), işlemi kapatır ve bir sonrakine geçeriz.
Teknik analiz, alım satım kararları almak için faydalı bir araç olabilir, ancak bilişsel önyargılara düşmekten kaçınmak önemlidir. Onaylama önyargısı veya çapa etkisi gibi önyargılar, kararlarınızı etkileyebilir ve olumsuz sonuçlara yol açabilir.
Daha önce de belirttiğimiz gibi, objektif bir yaklaşım sürdürmek ve teknik analize dayalı kararlar almadan önce sağlam kanıtlar aramak çok önemlidir.
CFD tradinginde kaldıraç avantajlı olabilir, ancak aynı zamanda önemli bir risktir. Aşırı kaldıraç kullanımı, hem kazançları hem de kayıpları artırdığı için potansiyel kayıplarınızı büyütebilir. Kaldıracı dikkatli bir şekilde kullanmak ve finansal riskiniz üzerindeki etkilerini anlamak çok önemlidir.
CFD'lerle işlem yapmaya yeni başlıyorsanız veya başlamak istiyorsanız, göz önünde bulundurmanız gereken bazı önemli tavsiyeler:
Unutmayın, CFD'lerle işlem yapmak riskler taşır ve kar garantisi vermez. Sorumlu bir şekilde işlem yapmak, gerçekçi beklentilere sahip olmak ve riski uygun şekilde yönetmek önemlidir. Deneyim kazandıkça, ek rehberlik için finansal danışmanlardan veya sektör uzmanlarından destek almayı düşünebilirsiniz.
Artılar | Eksiler | ||
✅ Hem uzun hem de kısa pozisyonlar açabilirsiniz. | ❌ Bazı düşük hacimli hisse senetleri kısa vadeli ve/veya kaldıraçlı işlemlere izin vermeyebilir. | ||
✅ Çok sayıda dayanak varlık, geniş bir fırsat yelpazesi sunar. | ❌ Kaldıraç, eğer stop loss emirleri kullanmaz ve para yönetimi ile risk kontrolünü ihmal ederseniz dezavantaja dönüşebilir. | ||
✅ Kaldıraç özelliği vardır. | ❌ CFD, dayanak varlığın hareketini mükemmel bir şekilde yansıtmaz, bu nedenle günlük veya daha kısa vadeli grafiklerde, aracı kurumun grafiklerini doğrudan kullanmanız gerekebilir. | ||
✅ Sadece bir dayanak varlığa dayanır. | ❌ Özellikle ucuz değildirler. Genel ücretler, komisyonlar veya spreadler genellikle nispeten yüksektir. | ||
✅ OCO (Birini İptal Et, Diğerini Aç) veya If Done gibi koşullu emirler girebilir ve stop, limit gibi diğer emirleri kullanabilirsiniz. |
Artılar | Eksiler |
✅ Hem uzun hem de kısa pozisyonlar açabilirsiniz. | ❌ Bazı düşük hacimli hisse senetleri kısa vadeli ve/veya kaldıraçlı işlemlere izin vermeyebilir. |
✅ Çok sayıda dayanak varlık, geniş bir fırsat yelpazesi sunar. | ❌ Kaldıraç, eğer stop loss emirleri kullanmaz ve para yönetimi ile risk kontrolünü ihmal ederseniz dezavantaja dönüşebilir. |
✅ Kaldıraç özelliği vardır. | ❌ CFD, dayanak varlığın hareketini mükemmel bir şekilde yansıtmaz, bu nedenle günlük veya daha kısa vadeli grafiklerde, aracı kurumun grafiklerini doğrudan kullanmanız gerekebilir. |
✅ Sadece bir dayanak varlığa dayanır. | ❌ Özellikle ucuz değildirler. Genel ücretler, komisyonlar veya spreadler genellikle nispeten yüksektir. |
✅ OCO (Birini İptal Et, Diğerini Aç) veya If Done gibi koşullu emirler girebilir ve stop, limit gibi diğer emirleri kullanabilirsiniz. |
Artık CFD'lerin ne olduğunu ve ne anlama geldiğini bildiğinize göre, size gerçekleri ve yanlışları daha detaylı anlatacağız.
Dolayısıyla, CFD alım satımına ek olarak spekülasyon yapılabilecek birçok başka finansal varlık vardır. Daha fazla bilgi için kılavuzlarımızdan herhangi birine başvurun:
👉 Forex ticareti
👉 Emtia ticareti
👉 Opsiyonlarla ticaret
👉 Hisse senedi ile ticaret
Bu kapsamlı rehberde, CFD tradinginin temellerini, avantajlarını, risklerini ve başarılı bir başlangıç için önemli ipuçlarını ele aldık. CFD'ler, finansal piyasalara erişim ve kaldıraç gibi avantajlar sunarken, risk yönetimi ve bilgi birikimi gerektiren karmaşık araçlardır. Yatırım yapmadan önce dikkatli bir değerlendirme yapmak ve bilinçli kararlar almak önemlidir.