Endeks Fonu Nedir? Nasıl Çalışır?

Piyasayı yenemiyorsan, ona katıl.

Bu, bir piyasa endeksini birebir taklit etmeyi hedefleyen yatırım aracı olan endeks fonlarının arkasındaki temel fikirdir.

Endeks fonları, yatırım dünyasında giderek büyüyen bir trend hâline gelmiş ve pasif yönetimin en önemli dayanaklarından biri olmuştur. Basitlik, şeffaflık, çeşitlendirme ve en önemlisi çok düşük maliyetler, bu fonların başlıca avantajları arasında yer alır.

Eğer bu trende katılmakla ilgileniyorsanız, bu makalede endeks fonlarının ne olduğunu, nasıl çalıştığını, endeks fonlarına yatırım yaparken nelere dikkat etmeniz gerektiğini ve bunu nasıl yapabileceğinizi ele alacağız. Başlayalım!

Bir fonda kimlerin yer aldığı veya her bir payın değerinin nasıl hesaplandığı hakkında daha fazla bilgiye ihtiyacınız varsa, bunu şu makalede bulabilirsiniz: Yatırım Fonu Türleri Nelerdir?

Endeks Fonu Nedir?

Endeks fonları, bir referans endeksinin performansını kopyalayan yatırım araçlarıdır. Bu endeksler genellikle Amerikan S&P 500 gibi borsa endeksleridir.

Endeks fonlarının felsefesi basittir ve pasif yönetim anlayışına dayanır. Çeşitli araştırmalar, uzun vadede çok az sayıda yatırımcının ve yatırım fonunun kendi referans endeksini aşabildiğini göstermiştir. Bir endeks fonu, bu fikri temel alır ve endeksi, yani borsayı birebir taklit eder.

En iyi hisseleri ya da en uygun alım zamanını aramak yerine, bir endeks fonunun stratejisi endeksi mümkün olduğunca yakından izlemektir. Bu da her zaman tüm piyasaya yayılmış şekilde yatırım yapıldığı anlamına gelir.

Bu tür yatırım fonları, alpha üretme ya da piyasayı yoklama (üstün performans gösterme) amacı güdemez; bunun yerine, amaçları endekse mümkün olduğunca yakın bir getiri elde etmektir. Dolayısıyla bir endeks fonuna yatırım yapan yatırımcı, piyasanın üzerinde bir getiri beklememelidir.

Bunun karşılığında, bir geleneksel fondan çok daha düşük maliyetler öngörmek mümkündür; çünkü bir endeksi taklit etmek, aktif bir yatırım stratejisini takip etmekten daha az emek ve ekipman gerektirir.

Aksi hâlde, işleyiş ve fonun çalışma biçimi bakımından bu tarz fonlar, geleneksel ya da aktif yönetilen yatırım fonlarından farklı değildir.

Eğer düşük maliyetle öğrenmeye hazırsanız, Rankia sizin için yatırım fonları, çeşitleri ve analiz yöntemleri hakkında bilmeniz gereken her şeyi içeren bir kurs sunmaktadır.

👉 Financial Times Stock Exchange (FTSE) ve Londra Borsası hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız, bu yazımızı okuyabilirsiniz: "FTSE 100 Endeksi Nedir ve Nasıl Çalışır"

Endeks Fonları ETF'lerle Aynı mı?

Endeks fonları ve ETF'ler pasif yönetimin temelini oluşturur, ancak bunlar farklı finansal ürünlerdir.

Bir endeks fonu, her yönüyle bir yatırım fonu olarak işler ve geleneksel fonlara benzer şekilde işlev görür. Buna karşılık, bir ETF, ayrıca borsada işlem gören fon olarak da bilinir, borsada listelenmiş bir hisse senedi gibi işler.

Bir ETF, normal hisse senetleri gibi, işlem saatleri boyunca herhangi bir noktada alınıp satılabilir, oysa bir endeks fonu, diğer geleneksel fonlar gibi, her işlem gününün sonunda alınır, satılır (geri alınır) veya transfer edilir.

Endeks fonları ve ETF'lerin ortak noktası, endeksleri taklit etme ve bunu yaparken çok düşük maliyetleri koruma hedefleridir.

👉 Endeks fonları ile ETF'lerin daha detaylı bir karşılaştırma ve analizi için bu yazımızı okuyabilirsiniz: "Endeks Fonları ve ETF'ler: Hangisi Daha İyi?"

Aşağıdaki tablo, endeks fonları ile ETF’ler arasındaki farkları özetlemektedir:

Endeks Fonları Nasıl Çalışır?

Bir endeks fonunun çalışma şekli, diğer herhangi bir karşılıklı fonla aynıdır. Bir endeks fonuna yatırım yaptığınızda, belirli sayıda fon payı edinirsiniz ve bunların değeri, izledikleri temel referans endeksinin performansına dayanarak dalgalanır.

Fonun bir katılımcısı olarak, ek paylar satın alma, onları satma (geri almak) veya başka bir fona aktarma esnekliğine sahip olursunuz, tıpkı bir geleneksel fonla yaptığınız gibi.

Endeks Fonlarının Referans Endeksteki Değişimlere Uyum Sağlaması

Bir endeks fonu, referans endekste değişiklikler olduğunda portföyünü bu değişiklikleri yansıtacak şekilde ayarlar ve endeksle olan yakın korelasyonu korur.

Bu ayarlamalar birkaç farklı şekilde gerçekleşebilir:

• Varlık ekleme ve çıkarma: Eğer referans endeks bazı varlıkları ekler veya çıkarırsa, endeks fonu da aynı varlıkları ekler veya çıkarır. Örneğin, bir şirket endekse dahil edilirse, endeks fonu o şirketin hisselerini satın alır. Benzer şekilde, bir şirket endeksten çıkarılırsa, fon o hisseleri satar.
• Periyodik yeniden dengeleme: Birçok endeks fonu, periyodik yeniden dengeleme politikaları uygular. Bu kapsamda, referans endeksteki değişiklikleri yansıtmak için portföy bileşimini düzenli aralıklarla (genellikle üç ayda bir, altı ayda bir veya yılda bir kez) güncellerler.
• Ağırlık değişiklikleri: Bir varlığın endeksteki ağırlığı değişirse, endeks fonu da portföyündeki dağılımı buna uygun şekilde ayarlar, böylece varlık ağırlığı endeksteki yeni oranı yansıtır.
• Temettüler ve dağıtımlar: Endeks fonları ayrıca portföylerindeki hisselerden elde edilen temettü ve diğer gelirleri de yönetmek zorundadır. Bu gelirler, fonun politikasına bağlı olarak genellikle yeniden fona yatırılır veya yatırımcılara dağıtılır.

Endeks Fonu Türleri: Fiziksel veya Sentetik

Diğer yatırım fonları gibi bir endeks fonu da paranızı çeşitli varlıklara yatırır; bu durumda söz konusu varlıklar genellikle endeksteki hisselerdir ve endeksteki ağırlık oranlarını koruyacak şekilde düzenlenir.

Endeks fonları, endeksi iki farklı yöntemle kopyalayabilir:

• Fiziksel replikasyon
• Sentetik replikasyon

Fiziksel replikasyon fonları, endeksi oluşturan hisse senetlerini veya tahvilleri doğrudan portföylerinde bulundurur; yani doğrudan bu varlıklara yatırım yaparlar.
Sentetik replikasyon fonları ise endeksi doğrudan tutmak yerine genellikle bir türev sözleşme (swap) aracılığıyla endeksi kopyalar. Başka bir deyişle, endeksteki hisselere doğrudan sahip değillerdir.

Bu iki yöntem, fonların endeksi kopyalama biçimine göre ayrılır. Temel fark, fiziksel replikasyon kullanan fonların daha dalgalı (volatil) olabilmesidir. Buna karşılık, Vanguard varlık yönetimi şirketinin bir araştırmasına göre, bu fonlar genellikle daha kârlı ve en önemlisi daha şeffaf olma eğilimindedir.

Türkiye Endeks Fonları

Türkiye'de bulunan endeks fonlarına TEFAS sitesi üzerinden baktığımızda listenin aşağıdaki gibi olduğunu görüyoruz:

Endeks Fonları'nın Avantajları ve Dezavantajları

Endeks fonları ne olduklarını ve nasıl işlediklerini artık net bir şekilde anladığınıza göre, bu yatırım aracının avantajlarını ve dezavantajlarını inceleyelim. Bu bilgilerle endeks fonlarının size ne sunabileceğini daha iyi anlayabilirsiniz.

Endeks Fonlarına Nasıl Yatırım Yapılır?

Kendi başınıza veya bir robo danışman aracılığıyla endeks fonlarına yatırım yapabilirsiniz. İlk seçenekle, her şeyi kendiniz yönetirsiniz; ikinci seçenekle, bir yatırım uygulaması, platformu veya aracı kurum tarafından tavsiye alırsınız.

Bir Robo-Danışman Aracılığıyla Yatırım Yapma

Bir robo-danışman, hisse senetleri, tahviller, ETF'ler ve diğer varlıkları seçmenin karmaşıklıklarından kaçınmak isteyen acemi yatırımcılar veya bireyler için mükemmel bir seçenektir. Adına rağmen, bir robo-danışman aslında bir robot değildir, finansal piyasalara katılmanıza yardımcı olmak için tasarlanmış bir platform, aracı kurum veya uygulamadır. Ancak, robo-danışmanların sağladığı kolaylık, portföyünüz üzerinde çok az veya hiç kontrolünüz olmayacağı anlamına gelir.

Kendi Varlıklarınızı Seçin

Eğer hangi endeks fonuna yatırım yapmak istediğinizi biliyorsanız ve gerekli zaman ve kaynaklara sahipseniz, kendi varlıklarınızı yönetmek sizin için doğru seçenek olabilir.

Kendi başınıza yatırım yapmayı düşünüyorsanız, bunun bir miktar çaba gerektireceğini unutmamanız gerekir.

Kendi başınıza yatırım yapmaya karar verirseniz:

• Yatırımcı profilinizi kendiniz belirlemelisiniz.
• Portföyünüzün risk düzeyini belirleyen varlık dağılımını sizin oluşturmanız gerekir.
• Portföyünüzü yatırım profilinize göre korumak için otomatik yeniden dengeleme (rebalancing) yapmalısınız. Zira sabit getirili menkul kıymetler ile hisse senetlerine verilen ağırlık, her birinin getirisine bağlı olarak zamanla değişebilir.
• Varlık yöneticilerinin sunduğu kurumsal (institutional) sınıflara erişiminiz olmayacaktır. Bu sınıflar genellikle daha düşük maliyetlidir.
• Portföyünüzü yönetmek ve piyasayı takip etmek için bir miktar zaman (çok fazla olmasa da) ayırmanız gerekir.

Buna karşılık, bir robo-danışman kullanmadığınız için onların aldığı yönetim ücretinden tasarruf edersiniz.

En İyi Endeks Fonu Nasıl Seçilir?

Endeks fonuna yatırım yapmayı düşünüyorsanız ve hangi fonu seçeceğiniz konusunda kararsızsanız, bilinçli bir karar vermenize yardımcı olacak aşağıdaki beş temel faktörü dikkate almanız faydalı olacaktır.

1. Yatırım Yapmak İstediğiniz Varlık Sınıfını Belirleyin: Yatırım yapmak istediğiniz varlık sınıfını seçin ve bu varlık sınıfında hangi endeks fonlarının mevcut olduğunu araştırın. Aracılık platformunuz veya MorningStar gibi güvenilir web siteleri başlamak için iyi kaynaklardır.
2. Komisyon ve Maliyetleri Karşılaştırın: Benzer fonları karşılaştırırken, en düşük masraf oranına sahip olanı tercih edin. Düşük masraflar, uzun vadede yatırım getirilerinizi olumlu yönde etkileyebilir.
3. Fonun Performansını Değerlendirin: Fonun performansını, takip ettiği endeks ile karşılaştırın. Önemli bir performans farkı, fon yöneticisinin endeksi etkin bir şekilde takip edemediğini gösterebilir, bu da fonu sizin için daha az uygun hale getirebilir.
4. Fonun Likiditesini İnceleyin: Fonun likiditesini değerlendirin; yüksek likidite seviyesi, hisselerinizi satmanız gerektiğinde bu işlemin daha kolay gerçekleştirilebileceği anlamına gelir. Fonun büyüklüğü, likiditesini değerlendirmenin bir yolu olabilir.
5. Komisyon ve Diğer Maliyetleri Dikkate Alın: Bazı brokerlar veya hizmet sağlayıcılar çeşitli komisyonlar ve diğer ücretler talep edebilir. Sağlayıcınızı seçerken, bu maliyetleri dikkatli bir şekilde analiz edin.

👉 İlginizi çekebilir: En İyi Yatırım Fonları Nelerdir?

Endeks fonları, piyasayı taklit ederek düşük maliyetli ve etkili bir yatırım alternatifi sunar. Yatırımcılar için basit yönetim, geniş çeşitlilik ve potansiyel olarak yüksek uzun vadeli getiriler sunan endeks fonları, aktif fonlara kıyasla çoğu zaman daha iyi performans sergileyebilir.

Endeks Fonları SSS