Fonlar
Serbest Fon (Hedge Fon) Nedir ve Nasıl Çalışır?
Hedge fon, Türkçe'de serbest yatırım fonu olarak adlandırılır. Hatta bazı yerlerde alternatif yönetim fonları olarak da adlandırılır çünkü sıradışı özelliklere sahip ürünlerdir. Bu fonların yönetimi, geleneksel yatırım fonlarına kıyasla daha fazla özgürlük alanı içinde daha sofistike teknikler kullanılarak gerçekleştirilir.
Çalışma prensiplerini, hangi tür stratejiler kullandıklarını ve hedge fonlara nasıl yatırım yapabileceğinizi öğrenmek istiyorsanız, bu makale tam size göre.
Serbest Fon Nedir?
Hedge Fund teriminin kelime anlamı “koruma fonu”dur. Ancak gerçekte, yatırım portföylerini yönetme konusunda tam özgürlüğe sahip finansal ürünlerdir.
İlk olarak 1949 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde ortaya çıkmıştır. Başlangıçta risklere karşı koruma sağlamak amacıyla daha karmaşık stratejiler kullanıyorlardı (finansal türevler kullanarak). Ancak, hedge fon endüstrisi o kadar büyüdü ki bu kadar basit ve dar kapsaplı bir tanım yapmak zor.
Aslında, hedge fonları, çeşitli stratejiler (bazıları diğerlerinden daha riskli) kullanabilen yatırım ürünleridir. Ancak buradaki tek amaç sadece koruma değildir.
Amacının ne olduğunu merak ediyorsanız, cevap piyasalardan bağımsız olmak ve diğer varlıklardan ayrışmaktır.
Alternatif yönetim, nihayetinde ekonominin ve piyasaların davranışlarından bağımsız olarak mutlak getiri elde etmeyi amaçlar. Bu süreçte de piyasalarda meydana gelen verimsizliklerden yararlanabilirler.
Genellikle, geleneksel yatırım fonları bir yatırım politikası ve yönetmeliklere bağlı kalır. Ancak bir serbest fon bu tür sınırlamalara tabi değildir. Daha fazla kredi kullanabilir, menkul kıymet ödünç alabilir, finansal türevler kullanabilir, kaldıraç kullanabilir, kısa vadeli yatırım yapabilir vb.
Ayrıca, serbest fonlar spekülatif bir ruh taşıdıkları, kısa vadeli işlemlerle ekonomik krizler yarattıkları ve şeffaf olmadıkları için sıklıkla eleştirilir.
Serbest Fonun Çalışma Prensibi Nedir?
Daha önce belirttiğimiz gibi, bir hedge fonu genellikle geleneksel yatırım fonlarında yasaklanmış teknikleri kullanarak çalışır. Çoğu zaman portföyleri aktif şekilde yönetilir ve yatırım yapacakları pazarları ve varlık türlerini seçmede tamamen özgürdürler.
Bu fonlar geleneksel fonlara dayatılan çeşitlendirme ilkelerine uymak zorunda değildir. Aynı şekilde, daha yüksek bir borç seviyesiyle işlem yapma kapasitesine de sahiptirler.
Tahmin edilebileceği gibi, bu daha karmaşık ve aktif yönetim türü daha yüksek komisyon anlamına gelir. Ancak yönetim komisyonu genellikle fonun performasına bağlıdır.
Onshore ve offshore hedge fonları arasında ayrım yapabiliriz. Serbest fonlara yatırım yaparken daha fazla esneklik gerektirdiğinden, daha gevşek bir düzenlemeye ihtiyaç duyarlar. Bu nedenle, offshore serbest fonları oldukça yaygındır. Yani, Lüksemburg, İrlanda ve hatta Bahamalar gibi ülkelerde yerleşiktirler (bu ülkeler daha gevşek düzenlemelere sahiptir). Dolayısıyla, yatırımcı daha geniş bir hareket alanı elde eder.
Öte yandan, multistrateji hedge fonları da vardır. Bunlar tek bir strateji izlemeyen fonlardır (monostrategi hedge fonları ile karşılaştırıldığında). Başka bir deyişle, piyasalar, ürünler ve coğrafi bölgelerde çeşitlendirme yapmanın yanı sıra, yönetim politikalarında da çeşitlendirme sunarlar.
Tüm serbest yatırım fonlarının ortak özelliği, büyük bir profesyonel yetenek gerektirmeleridir. Yöneticiler, finansal piyasalar ve sofistike stratejiler geliştirmek için sahip oldukları araçlar hakkında geniş bilgiye sahip olmalıdır.
Özetle, serbest fonların işleyişi daha fazla özgürlüğe dayanır. Ancak aynı zamanda kaldıraç kullanırlar, kısa pozisyon alırlar ve daha az şeffaflığa sahiptirler. Düzenlemeleri öylesine gevşektir, neredeyse bir "finansal dolandırıcılık" olarak kabul edilmemek için gereken minimum düzeyde yer alırlar. Aslında, günlük net varlık değeri yayınlama zorunlulukları da yoktur.
Ayrıca, daha düşük likiditeye sahip olmalarıyla da karakterize edilirler (normal yatırım fonlarının garantili likiditesi öne çıkar).
Ancak, ciddi avantajları da vardır: Getiri ve risk arasında iyi bir dengve kurarlar. Aynı şekilde, mutlak getiriler (piyasanın tüm aşamalarında pozitif getiriler) de sağlayabilirler.
Mutlak Getiri Fonları Serbest Fon Mudur?
Cevap hayır. Bazı özellikleri paylaşmalarına rağmen, mutlak getiri fonları Avrupa UCITS düzenlemelerine tabidir (bu düzenlemeler yatırımcıya daha yüksek bir koruma sağlar).
Ayrıca, mutlak getiri fonları serbest (hedge) fonlardan daha yüksek likiditeye sahiptir. Basitçe, geleneksel yatırım fonlarının bir kategorisidirler.
👉 Yatırım fonları hakkında daha fazla bilgi almak istiyorsanız En İyi Yatırım Fonları Nelerdir? makalemizi inceleyebilirsiniz.
Serbest Fonlar Ne Tür Stratejiler İzler?
Önceki bölümde görüldüğü gibi, bir serbest (hedge) fonun kesin işleyişini belirlemek zordur. Bunun nedeni, birbirinden çok farklı ürün türlerini kapsayan bir terim olmasıdır.
Bu durumda, fonları geliştirdikleri stratejiye göre sınıflandırmak oldukça yaygındır.
Çok sayıda strateji türü vardır ve bunlar geniş bir serbest fon yelpazesi oluşturmayı sağlar. Fırsatçı ve “short sellers” (yalnızca aşırı değerlenmiş veya temel göstergelerinde bozulma olan varlıklar üzerinde kısa pozisyon alanlar) dışında, en yaygın olanlardan bazıları şunlardır.
Ayrıca, stratejileri birleştiren serbest (hedge) fonlarının (çoklu strateji) olduğunu da hatırlayalım.
Long/Short Stratejileri
Bu strateji türü iki tür ilişkili değere bu değerler arasındaki mevcut fiyat farkının daralacağı veya genişleyeceği düşüncesiyle ters yönde yatırım yapmayı içerir.
Aynı şekilde, bu stratejiyi izleyen hedge fonları uzun pozisyonların riskini azaltmaya çalışır.
Genellikle, aşırı satılmış veya düşük değerlenmiş varlıklarda (yüksek büyüme potansiyeli olanlar da dahil) uzun pozisyon alırlar. Kısa pozisyonlar için ait oldukları piyasa endeksini seçebilirler. Hatta sektörel kriterler de izlenebilir.
Finansal kaldıraç etkisiyle bu tür stratejilerin karlılığını artırmak mümkündür. Uzun pozisyonun kısa pozisyonla aynı miktarda olduğu durumlarda, bu yatırım tarzına “piyasa nötr” denir.
Arbitraj Stratejileri
Arbitraj stratejisini izleyen hedge fonlarının amacı piyasa uyumsuzluklarından veya verimsizliklerinden yararlanmaktır. Yani, düzelme eğiliminde olan anormallikleri tespit ederler.
Bu kusurlar sabit gelir piyasasında, hisse senetlerinde, ipotekli menkul kıymetler piyasasında, dövizlerde, birleşme veya satın almalarda ortaya çıkabilir. Ayrıca bir türev ürünü satın alıp temel varlıkta kısa pozisyon alabilirler (veya tam tersi).
Piyasadaki verimsizlikler genellikle anlıktır. Bu şekilde, bu stratejiyi izleyen alternatif yönetim fonları teorik olarak risksiz işlemler gerçekleştirirler. Yöneticiler, ortaya çıkan bu fırsatlardan yararlanmak için güçlü bir teknolojiye ihtiyaç duyarlar.
Kendi başına bir strateji oluşturan özel bir arbitraj türü vardır. Bu, serbest fonlar tarafından izlenen “dönüştürülebilir arbitraj” olarak adlandırılır. Genellikle dönüştürülebilir menkul kıymetleri satın alıp temel hisse senetlerini satarak gerçekleştirilir. Ayrıca dönüştürülebilir menkul kıymetleri satın alıp temel varlık üzerinde finansal opsiyonlarla kısa pozisyon alabilirler.
Krediye Odaklanan Stratejiler
Kredi stratejilerine odaklanan hedge fonlar, bir şirketin finansal yükümlülüklerini yerine getirme kapasitesini değerlendirir. Bu şekilde, kredi derecelendirme kuruluşlarının verdiği risk derecesinin uygun olup olmadığını bilirler. Ayrıca, risk derecelendirmesinin iyileşip iyileşmeyeceğini veya kötüleşip kötüleşmeyeceğini tahmin ederler.
Bu nedenle, fiyatlarının artması beklenen tahvillerde uzun pozisyonlar ve fiyatlarının düşmesi beklenenlerde kısa pozisyonlar alabilirler. Başka bir deyişle, getiri oranının artıp artmayacağına bağlı olarak hareket ederler.
Stratejinin bir kısmını kamu tahvilleri, diğer kısmını ise kurumsal (özel) tahvillerle oluşturabilirler. Bu şekilde, yalnızca kuruluşun kendi ödeme gücü riskine maruz kalırlar ve arka plan gürültüsünü ortadan kaldırırlar.
Bu tür stratejiler geliştirmek için, hedge fon yöneticilerinin tahvil fiyatlarının faiz oranı dalgalanmalarına duyarlılığı konusunda sağlam bilgiye sahip olmaları gerekir.
Olay Odaklı Stratejiler
Bu strateji, oluşan kurumsal işlemlerden yararlanmak üzerine kuruludur. Örneğin birleşmeler, satın almalar, sermaye yeniden yapılandırmaları, bölünmeler vb. Bu tür olayların sonucu olarak ortaya çıkabilecek fiyat gelişimini öngörmeye çalışır.
İflasın eşiğinde olan veya ciddi mali sıkıntılar yaşayan değerlere yatırım yapmak gerekebilir. Şirketin deneyimi ve yönetim kapasitesine bağlı olarak, bu tür durumlar tersine çevrilebilir ve şirketin geniş bir büyüme potansiyeli olabilir (varlıklar düşük fiyattan satın alınır). Aksi takdirde, her zaman kısa pozisyon alınabilir.
Faiz Oranı Eğrisi Stratejileri
Bu, belirli iki ülkenin kamu borcunun faiz oranları arasındaki mevcut farkın veya spread'in gelişimini öngörmekle ilgili bir stratejidir. Aynı veya farklı vadelerde ihraç edilen varlıklar üzerinde gerçekleştirilebilir.
Bu tür stratejiler genellikle döviz kuruyla ilgili ek bir risk taşır. Ancak, bu risk döviz korumalı fonlar da olduğu gibi türev araçlarla azaltılabilir.
Serbest Fonlara Nasıl Yatırım Yapılır?
Genel olarak, daha karmaşık olmaları nedeniyle, serbest (hedge) fonlar nitelikli ve kurumsal yatırımcılara yönelik ürünler olarak kabul edilir. Minimum sermaye gereksinimleri genellikle daha yüksektir. Bu, farklı bir oyun alanıdır.
Ancak sayıları, yatırımcıları ve popülariteleri o kadar arttı ki her türden trader ve yatırımcının ilgisini çekmeyi başardılar.
Saf serbest fonların yanı sıra, serbest fonlardan oluşan yatırım fonları da vardır. Başka bir deyişle, doğrudan yatırımlar yerine diğer yatırım fonlarına yatırım yapan fonlar olduğu gibi, serbest fonların fonları da bulunabilir.
Serbest (hedge) fon yatırımcıları için bir dizi tavsiye:
- Yatırımcı için Temel Bilgiler Belgesini kesinlikle okuyun ve fonun tüm önemli özelliklerini (risk profili, portföy veya yatırım yaptığı fonların seçim kriterleri, izlediği strateji, minimum yatırım, tahmini yatırım süresi vb.) göz önünde bulundurun.
- Serbest yatırım fonlarının daha az likiditeye sahip bir ürün olduğunu unutmayın.
- Baskı altında hedge fon sözleşmesi yapmayın. Ürün hakkında tam bilgi sahibi olunmalı ve tüm şüpheler bir uzmana danışılmalıdır.
- Bu ürünü sunan bankalar veya finansal kuruluşlar, bilgi, deneyim ve risk profilinize uygun olduğunu bir uygunluk testi ile önceden sağlamalıdır.
- Yatırım için bir hedge fon sunan finansal kuruluş, uygunluk testi aracılığıyla, hedeflerinize ve finansal durumunuza uygun olduğunu garanti etmelidir.
En Bilinen Uluslararası Serbest Fonlar
Amerika Birleşik Devletleri'nde, stratejiler arasında dağıtılmış binlerce serbest (hedge) fon bulunmaktadır:
Her ne kadar çeşitli çalışmalar SP500'ü büyük ölçüde geçemediğini göstermiş olsa da, son 20 yılın büyük yatırımcılarının birçoğunun hedge fon yönettiğini belirtmek gerekir. Belki de en bilinenleri Soros (Global Macro) ve Jim Simons (Renaissance) fonlarıdır.
Whalewisdom ve Dataroma gibi çeşitli web sitelerinde her birinin portföylerini inceleyebilirsiniz.
İlginizi çekebilecek makaleler:
