Nikkei 225 Endeksi: Nedir ve Nasıl Yatırım Yapılır?

Nikkei 225, Japonya'nın en önemli borsa endeksidir ve Tokyo Borsası'nda işlem gören en likit 225 şirketin performansını yansıtır. Bu endeks, Japon hisse senedi piyasasının sağlığı ve yönü için anahtar bir göstergedir. Tam adı "Nikkei Stock Average 225" olan bu endeks, ilk olarak 1950'de hesaplanmaya başlamıştır.

Nikkei 225, Japonya ekonomisinin temel dinamiklerini temsil eden bir borsa endeksidir. Ülkenin ana endeksidir ve dünyanın en önemli borsa endekslerinden biridir. Tam adı "Nikkei Stock Average 225" olan bu endeks, genellikle sadece "Nikkei" olarak bilinir. Sıklıkla Japonya ekonomisindeki rolü ve değerleri seçme metodolojisi nedeniyle Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Dow Jones Endeksi ile karşılaştırılır. Bu endeks, Japonya'nın ana endeksi olduğu göz önüne alındığında, ülkenin ekonomik ve finansal sağlığının bir göstergesi haline gelmiştir ve ağırlığı nedeniyle küresel piyasalar üzerinde de önemli bir etkisi vardır.

1950'de hesaplanmaya başlayan bu endeks, adını Japonya'nın önde gelen finans medyalarından biri olan ve genellikle Nikkei olarak bilinen Nihon Keizai Shimbun gazetesinden alır. Nikkei 225, Tokyo Borsası'nda öne çıkan, en likit 225 şirketi seçer ve geniş bir sektör yelpazesini kapsar. Teknoloji şirketlerinden otomotiv ve bankacılığa kadar, Japon sanayi dokusuna ve esasında Japon ekonomisine geniş ve çeşitli bir bakış imkanı sağlar.

1971 yılından bu yana, endeksin parçası olan şirketler, endekse adını veren aynı gazete tarafından seçilir. Ancak, her yıl ekim ayında, şirketlerin likidite derecelerindeki gelişmelere bağlı olarak bazı şirketler çıkarılır, yerlerine ise yenileri eklenir.

Yukarıdaki bilgilere ek olarak, Nikkei 225'in ayırt edici özelliği hesaplama yöntemidir. Endeks içindeki hisse senetlerini ağırlıklandırmak için piyasa değerini kullanan diğer birçok endeksin aksine, Nikkei 225 fiyat ağırlıklı ortalama bir yöntem kullanır. Bu, daha yüksek hisse fiyatına sahip şirketlerin, şirketin toplam büyüklüğüne bakılmaksızın endekste daha fazla ağırlığa sahip olacağı anlamına gelir. Bu metodoloji nedeniyle, endeks hisse fiyatı yüksek şirketlerin fiyat hareketlerine daha duyarlı hale gelebilir.

Nikkei 225 sadece Japon ekonomisini anlamak isteyen yatırımcılar için anahtar bir gösterge değildir, aynı zamanda dünya genelindeki yatırım kararları üzerinde de etkili bir endekstir. Daha önce belirtildiği gibi, bu endeksteki dalgalanmalar, Asya'da ve küresel düzeyde daha geniş ekonomik trendlerin bir göstergesi olabilir.

Ayrıca bu popüler endeks, futures ve opsiyonlar gibi türev ürünler için de bir referans endeks haline gelmiştir. Yatırımcılar, Japon piyasalarının yönü hakkında spekülasyon yapmak veya Japonya'daki yatırımlarının dalgalanma riskine karşı korunmak için türev ürünleri kullanırken Nikkei'yi takip eder.

Nikkei 225'in Kökeni ve Tarihi

Aşağıda, Japonya'nın en seçkin endeksinin tarihindeki en önemli dönüm noktalarını bulabilirsiniz:

1. 1950: Nikkei 225, Tokyo Borsası'nda işlem gören ana Japon şirketlerinin performansını yansıtmak amacıyla Nihon Keizai Shimbun finans gazetesi tarafından oluşturuldu.
2. 1960 ve 1970'ler: Endeks, Japonya'nın hızlı ekonomik büyümesiyle birlikte, Japon piyasalarının çeşitliliğini ve dinamizmini daha iyi yansıtacak şekilde genişletildi ve düzenlendi.
3. 1985: Endeksteki şirket sayısı 225'e çıkarıldı, böylece Japon ekonomisinin çeşitli sektörlerini daha net bir şekilde temsil etmeye başladı.
4. 1980'lerin sonları: Endeks, tarihindeki en dikkat çekici dönemlerden birini yaşadı ve 1989'da Japon ekonomik balonu sırasında 38.000 puanın üzerine çıktı.
5. 1990'ların başları: Ekonomik balonun patlamasıyla "kayıp on yıl" başladı. Endekste önemli düşüşler ve yüksek volatilite görüldü.
6. Kayıp On Yıl (1990'lar): Toparlanma dönemlerine rağmen, endeks 1980'lerin rekor seviyelerine geri dönmeyi başaramadı.
7. Günümüz: Endeks, Japonya ekonomisinin ana göstergesi olarak, küresel bir referans noktası olmaya devam etmektedir. Japonya'nın on yıllar boyunca yaşadığı ekonomik zorlukları ve başarıları içinde barındırır.

👉 Bir diğer önemli endeks hakkındaki detaylı makalemiz: S&P 500’e Nasıl Yatırım Yapılır?

Nikkei 225'in Kompozisyonu

Nikkei 225, 225 şirketten oluşan bir Japon borsa endeksidir; tabii ki, bu 225 şirket Japon ekonomisinde kendi sektörünün önde gelen şirketleridir. Seçim yapan analistlerin temel amacı, Japon ekonomisindeki tüm sektörleri temsil etmektir. Bu nedenle, kendi sektörlerinde referans olarak takip edilebilecek şirketler seçilir.

Endeks içinde yer alan şirketlerin düzenli olarak genellikle Ekim ayında gözden geçirildiğini belirtmek gerekir. Bu gözden geçirme sırasında, piyasa ve ekonomideki değişiklikleri yansıtmak amacıyla, analistler endekste düzenlemeler ve güncellemeler yaparlar. Diğer bir deyişle, önemli bir büyüme yaşayan veya sektöründe istikrarlı ilerleyen ve lider olan şirketler, endekse dahil edilmek üzere değerlendirilir. Aynı şekilde olumlu bir gelişme göstermeyen şirketler ise endeksten çıkarılmak üzere gözden geçirilir.

Nikkei 225 şirketleri nasıl seçilir?

Nikkei 225, adından da anlaşılacağı gibi, 225 şirketten oluşur. Ama bu şirketler nasıl seçilir? Hadi bakalım.

Nikkei 225 endeksinde yer alacak şirketlerin seçimini Japonya'nın en önemli ekonomi konuları üzerine yayın yapan Nihon Keizai Shimbun gazetesinin uzmanları yapar. Bu uzmanlar, hangi şirketlerin endekse gireceğine ve hangilerinin çıkacağına karar vermek için listeyi yılda bir kez gözden geçirir.

Şirketleri seçerken, Japon piyasalarındaki önemlerine bakarlar. Ve bunun için şunlara dikkat ederler:

• Büyüklük: En büyük olan şirketler seçilir.
• İşlem hacmi: Borsada en çok işlem görenler, yani hisseleri sık sık alınıp satılanlar seçilir.
• Sektörel çeşitlilik: Sektörlerde çeşitlilik ararlar: teknoloji, finans, sanayi, sağlık, vb. böylece endeks Japonya ekonomisini daha doğru bir şekilde yansıtır.

İnceleme her yıl ekim ayında yapılır. Bir şirketin önemini kaybettiğini veya öne çıkan yeni şirketler olduğunu görürlerse değişiklik yapabilirler. Nikkei 225'in değeri, bu şirketlerin hisse senedi fiyatlarıyla piyasa değerlerinin matematiksel bir yöntemle oranlanmasıyla hesaplanır.

Böylece 225 şirket aracılığıyla Nikkei 225 endeksi, Japon ekonomisinin bir göstergesi olarak işlev görür. Endeksin yükselmesi, genellikle Japon şirketleri ve ekonomisi için olumlu bir işaret olurken, düşmesi sorun olduğunu gösterebilir.

Nikkei 225'e dahil olmak için gereklilikler

Endekse şirketlerin nasıl seçildiğine biraz daha derinlemesine bakarak, Nikkei 225'e dahil olmak için hangi gerekliliklerin yerine getirilmesi gerektiğini görelim.

Öncelikle, bir şirket Nikkei'nin bir parçası olmak istiyorsa Tokyo Borsası'nda işlem görmesi gerekir. Bu, şirket hisselerinin borsada serbestçe alınıp satılabileceği anlamına gelir.

Şirketin japon ekonomisi ve sektör içinde önemli bir yeri olmalıdır. Bu, sadece piyasa değeri olarak büyük olmak anlamına gelmez, aynı zamanda borsada da aktif olmak gerekir. Kısacası işlem hacmi yüksek olmalı ve hisseler alım satıma yoğun bir şekilde konu olmalıdır. Bu durum esasen, şirketin yatırımcılarda ilgi uyandırdığını gösterir ve bu da endekse dahil olmak için geçerli bir sebeptir.

Son olarak, şirketin Japonya ekonomisini iyi temsil etmesi önemlidir. Sektöründe bir referans veya lider şirket olmalıdır. Ayrıca, seçilen şirketlerin teknoloji, otomotiv, bankacılık vb. gibi farklı sektörlerden olması aranır. Bu şekilde, Nikkei 225'in sadece bir sektör tarafından domine edilmemesi ve gerçekten Japon ekonomisinin genel durumunu yansıtması sağlanır.

Nikkei 225 endeksi nasıl hesaplanır?

Nikkei 225, "fiyat ağırlıklı ortalama" adı verilen bir yöntem kullanılarak hesaplanır. Bu, endeksteki 225 şirketin her birinin hisse senedi fiyatına bakıldığı anlamına gelir. Ancak tüm şirketler hesaplamada aynı ağırlığa sahip değildir; bazıları diğerlerinden daha fazla etkiye sahiptir.

Bir şirkete daha fazla veya daha az ağırlık verme durumu, hisse senedi fiyatlarına bağlıdır. Bir şirketin hisse senedi fiyatı çok yüksekse, endekste daha fazla ağırlığa sahip olur. Bu, daha yüksek fiyatlı hisse senetlerinin , Nikkei 225 Endeksi'ni daha düşük fiyatlı hisse senetlerine göre daha fazla etkileyeceği anlamına gelir.

Önemli bir ayrıntı: Örneğin bir şirketin hisse senetleri bölündüğünde, hisse fiyatı düşer ve dolaşımdaki adet sayısı artar. Nikkei 225'in bu değişikliklerden etkilenmemesi için formülle ayarlama yapılır. Bu şekilde, endeks şirketlerin gerçek değerini yansıtır ve hisse senetlerinin nasıl yönetildiği ile ilgili teknik konular endeksi etkilemez.

2024 yılı başında sektörel dağılım

Endeksin 2024 yılı başında sektörlere göre bileşimi şu şekildeydi:

• İletişim: %9,45
• Özel Tüketim Malları: %20,97
• Temel Tüketim Malları: %5,42
• Enerji: %0,28
• Finans: %2,66
• Sağlık: %10,27
• Sanayi: %18,39
• Bilgi Teknolojileri: %24,23
• Üretim Malları: %6,59
• Kamu Hizmetleri: %0,17
• Gayrimenkul: %1,57

*Kaynak: Nikkei Endeksleri

2024'teki Nikei 225'in ana şirketleri

Nikkei 225'in, piyasa değeri açısından en büyük şirketleri aşağıdakilerdir:

Toyota, Nissan, Sony, Yamaha, Toshiba, Suzuki, Sony, Pioneer, Bridgestone, Canon, Casio, Citizen, Fujitsu, Honda, Kawasaki, Mazda, Mitsubishi, NGK, Nikon, NTT Data Corp, Konami, Panasonic, Rakuten, Olympus, Ricoh, Seiko, Subaru, Yokohama... Listeden de anlaşılacağı gibi, hem ulusal hem de küresel düzeyde lider şirketler Japon ekonomisini oluşturan endeksin içinde yer alıyorlar.

Nikkei 225'e Nasıl Yatırım Yapılır? | Hisse Senetleri ve ETF'ler

Aşağıda, Nikkei 225'e yatırım yapmanın en çok tercih edilen iki alternatifini bulabilirsiniz

Hisse Senetleri

Nikkei 225'in en büyük şirketlerinin hisse senetlerine yatırım yapabilirsiniz:

• Şirketler: Toyota Motors
  • Ticker: 7203.T
  • ISIN: JP3633400001
• Şirket: Nissan Motor Co., Ltd.
  • Ticker: 7201.T
  • ISIN: JP3672400003

• Şirket: SONY
  • Ticker: 6758.T
  • ISIN: JP3435000009
• Şirket: Yamaha Motors
  • Ticker: 7272.T
  • ISIN: JP3942600002

• Şirket: Toshiba
  • Ticker: 6502.T
  • ISIN: JP3592200004

ETF'ler

Ancak diğer yandan, tek bir şirketin volatilite riskini almadan tüm şirketlere aynı anda yatırım yapmak isteyebilirsiniz. Bunun için, belki de en iyi yol endeks fonları veya Nikkei 225 ETF'leri olabilir. İşte size birkaç örnek:

• ETF: iShares Nikkei 225 UCITS ETF
  • Ticker: SXRZ
  • ISIN: IE00B52MJD48
• ETF: Xtrackers Nikkei 225 UCITS ETF 1D
  • Ticker: XDJP
  • ISIN: LU0839027447

• ETF: Lyxor Nikkei 225 UCITS ETF
  • Ticker: CO20
  • ISIN: LU0378453376

Diğer Japon endeksleri

Nikkei 225 tabiki ülkenin tek endeksi değildir. Aşağıda Japon ekonomisi için önemli olan diğer endeksleri bulabilirsiniz.

• TOPIX (Tokyo Stock Price Index): Tokyo Borsası'nın birinci bölümündeki tüm ulusal şirketleri içerir. Japon piyasasının daha geniş bir resmini sunar.
• Nikkei 300: Likidite ve piyasa temsili için seçilmiş 300 şirketten oluşur, Japonya'nın çeşitli sektörlerini yansıtır.
• Nikkei 500: 500 şirket ile daha geniş bir bakış açısı sağlar. Piyasanın performansı ve eğilimleri hakkında daha derin bir görüş sağlar.
• JPX-Nikkei 400: Yüksek sermaye getirisi olan şirketlere ve güçlü kurumsal politikalara odaklanır, Japon piyasasında sermayenin etkin kullanımını teşvik eder.

Sonuç olarak, ülkenin en önemli 225 şirketini büyüklük, işlem hacmi ve önem açısından içermesi nedesiyle, Nikkei 225 Japonya'nın referans endeksidir.