Buğdaya Nasıl Yatırım Yapılır? | Hisse Senedi ve Eft’ler

Tahıl Nedir, Çeşitleri Nelerdir?

Buğdaygiller familyasına ait bitkiler olarak tahıl tanelerinden oluşan tahıllar hem insanlar hem de hayvanlar için bir gıda ürünü olarak kullanılmaktadır. Bu tahıl taneleri temel bir karbonhidrat kaynağı olmakla birlikte protein, vitamin, mineral ve lif içerirler. Tahıllar birçok kültürde beslenmenin temel taşlarından biridir ve dünya genelinde geniş bir çeşitlilikte yetiştirilmektedir.

En yaygın tahıllardan bazıları şunlardır:

• Buğday: Ekmek, makarna ve diğer fırıncılık ve pastacılık ürünlerinin yapımında yaygın olarak kullanılır.

• Mısır: Birçok kültürde özellikle de Latin Amerika’da vazgeçilmezdir. Koçan formunda, tortilla unu olarak ve işlenmiş ürünler olmak üzere çeşitli şekillerde tüketilirler.

• Pirinç: Dünyanın büyük bir kısmında özellikle Asya ve Latin Amerika’da temel bir gıda ürünüdür.

• Arpa: Genellikle bira ve viski üretiminde kullanılan arpa hayvan yemi olarak da kullanılmaktadır.

• Yulaf: Çoğunlukla yulaf ezmesi ya da öğütülmüş ince yulaf formunda tüketilir. Özellikle kahvaltılarda ve fırıncılık ürünlerinde oldukça popülerdir.

• Çavdar: Fırıncılık sektöründe daha yoğun kıvamlı ve koyu ekmeklerde sıklıkla tercih edilir.

• Sorgum: Afrika ve Asya’nın birçok yerinde hem gıda hem de yem olarak kullanılan önemli bir besin ürünüdür.

• Darı: Dünyanın dört bir yanında özellikle de kurak bölgelerde yetiştirilen darı türleri yetiştirilir ve çeşitli gıdalarda kullanılır.

Buğday Piyasası Nasıl Çalışır?

Buğday piyasası, çoğu piyasa gibi çalışır. Arz ve talep oranı fiyat üzerinde doğrudan bir etkiye sahiptir. Tarımsal üretim şirketleri veya emtia fiyatını takip eden ETF’lerin yanı sıra buğday da vadeli işlemlerle çok yakından ilişkilidir. Buğday fiyatını etkileyen bazı önemli faktörlere bakalım:

• İklim: Dünya buğday üretiminin büyük kısmını kapsayan bölgelerin ikliminin fiyat üzerinde büyük bir etkisi olduğu şaşırtıcı değildir. Aşırı yağışlar veya kuraklıklar mahsul verimini azaltabilir ve bu da buğdayın mevcut arzını azaltır. Doğu Avrupa, Çin ve Hindistan dünyadaki en büyük buğday üretim bölgeleridir. Bu piyasanın operatörleri bu bölgelerdeki iklim koşullarını izleyerek olası buğday arzını tahmin ederler.

• Jeopolitik: İklim, savaşlar ve iç sorunlar da küresel tedarik zincirlerinde ciddi aksamalara neden olabilir. Örneğin, dünya buğdayının neredeyse üçte biri Rusya ve Ukrayna’da yetiştirilmektedir. Bu nedenle Şubat 2022’deki Rus işgali fiyatları yükseltmiştir. Dolayısıyla bu durum küresel buğday kıtlığı korkusunu artırmıştır. Buğdayın son aylarda yaşadığı büyük dalgalanmalar nedeniyle bu emtia kısa vadeli operatörler ve traderlar tarafından tercih edilen araçlardan biri haline gelmiştir.

• Nüfus Artışı: Buğdayın dünya çapındaki popülaritesi buğday talebinin yıllar boyunca artmasına neden olmuştur. Küresel nüfus son on yılda hızla büyümüştür ve bu eğilim önümüzdeki yıllarda da devam edecek gibi görünüyor. Özellikle gelişmekte olan ülkeler küresel demografiyi yönlendiren bir demografik patlama yaşıyor. Bu nedenle buğday tüketimi nüfus artışıyla aynı hızda büyüme eğiliminde olacaktır. Bu durum buğdayı güçlü rüzgarlarla desteklenen bir hammadde haline getiriyor.

• Döviz Etkisi: Çoğu hammaddede olduğu gibi buğday da ABD doları üzerinden fiyatlandırılır. Diğer para birimlerine karşı güçlü bir konumda olan dolar buğdayın fiyatını artırır. Çünkü ithalatçılar daha fazla ödeme yapmak zorunda kalırlar. Tezat bir şekilde zayıflayan dolar ise buğdayın fiyatını düşürür.

• Depolama. Buğday büyük ölçeklerde depolanır. Bu konuda Çin öne çıkmaktadır. Asya devi olan ülke dünya buğday rezervlerinin neredeyse 2/3’üne sahip olarak dünyanın en büyük buğday stokuna sahiptir. Çin’in tahıl depolamasındaki değişiklikler hammadde fiyatını önemli ölçüde etkileyebilir.

👉 Gıda dünyasına genel bir bakış hakkındaki bir sonraki makalemizi inceleyebilirsiniz: Tarıma nasıl yatırım yapılır?

Buğdaya Nasıl Yatırım Yapılır? | Nitelikli Yatırımcı

Buğdaya yatırım yapmak, tarım şirketlerinin hisselerini satın almaktan ETF’ler, fonlar veya vadeli işlemler satın almaya kadar farklı yöntemlerle gerçekleştirilebilir. Aşağıda tahıla yatırım yapmanın başlıca yollarını göreceğiz:

1. Fiziksel Buğdaya Doğrudan Yatırım:

Fiziksel buğdaya yatırım yapmak bu pazara katılmanın en somut yoludur. Bu strateji buğday satın almayı, depolamayı ve uygun bir zamanda satmayı içerir. Bununla birlikte buğdaya yatırım sadece parasal anlamda değil aynı zamanda uygun depolama ve taşıma lojistiği için altyapı açısından da önemli bir yatırım gerektirir. Ayrıca hem yerel hem de küresel düzeydeki arz ve talep dinamiklerinin anlaşılması gerekli olduğundan dolayı pazar bilgisi de çok önemlidir. Zorluklarına rağmen bu strateji zamanlama ve depolama stratejisinin önemli kazançlar sağlayabileceği dalgalı piyasalarda yüksek getiri potansiyeli sunsa da bu tür işleri yapmak isteyen her küçük veya orta ölçekli yatırımcı için kesinlikle ulaşılabilir değildir. Bu nedenle aşağıda daha kolay bir şekilde yatırım yapma şekillerini göreceğiz.

2. Buğday Hisseleri

İkinci yol en basit buğday yatırım şekillerinden biridir. Burada buğdayla ilgili şirketlere yatırım yapmaktan bahsediyoruz. Bu yöntem pazara dolaylı bir katılım yolu sunar. Ayrıca büyük ölçüde seçilen şirketin performansına ve yönetimine bağlı olarak değişir.

Halka açık şirketler

• Deere & Co
  • Ticker: DE
  • ISIN: US2441991054

• Archer-Daniels-Midland: Gıda işleme ve emtia ticaretinde lider, çok uluslu bir tarım şirketi.
  • Ticker: ADM
  • ISIN: US0394831020

• Bayern: İnanın ya da inanmayın, Alman çokuluslu ilaç ve yaşam bilimleri şirketi aynı zamanda dünyanın en büyük tarım şirketlerinden biri.
  • Ticker: DE000BAY0017
  • ISIN: BAYN

• Bunge Ltd: Gıda işleme ve tarımsal emtia ticaretinde bir diğer önemli oyuncu.
  • Ticker: BG
  • ISIN: US120568AX84

Bunlar en önemlileridir, ancak aşağıdaki gibi başka şirketleri de bulabiliriz:

• Adecoagro
  • Ticker: AGRO
  • ISIN: LU0584671464

• Kellogg´s
  • Ticker: K
  • ISIN:US4878361082

• The Andersons
  • Ticker: ANDE
  • ISIN: US0341641035

Halka Açık Olmayan Şirketler:

• Cargill: ABD merkezli bu özel şirket 114.69 milyar dolar gelirle dünyanın en büyük gıda şirketlerinden biridir.

• Monsanto: 2018 yılında Bayer tarafından satın alınmadan önce Monsanto en büyük tarım şirketlerinden biriydi.

performansını buğday fiyatı etkileyebilse de kurumsal yönetim, teknolojik yenilik ve daha geniş piyasa koşulları gibi diğer faktörler de önemli bir rol oynamaktadır. Bununla birlikte finansal piyasalara ve tradinge tutkulu bir kişiyseniz sektörün ETF’leri aracılığıyla emtia yatırımı yapabilirsiniz.

3. Buğday ETF’leri:

ETF’ler, buğday piyasasına girmenin daha erişilebilir bir yoludur ancak kendi karmaşıklıklarıyla birlikte gelirler. Bu fonların çoğu buğday vadeli işlemlerine yatırım yapar. Bu da geriye dönüklük durumlarında sorun yaratabilir. Böyle durumlarda pozisyonu sürdürme maliyeti (bilinen adıyla “rollover”) kazançları önemli ölçüde aşındırabilir veya kayıpları artırabilir. İşte çok kolay bir şekilde edinebileceğiniz iki UCITS buğday ETF’si:

• WisdomTree Wheat
  • ISIN: GB00B15KY765

• WisdomTree Wheat – EUR Daily Hedged
  • ISIN: DE000A1NZLS5

Bununla birlikte Amerikan buğday ETF’si arasında en çok öne çıkan Teucrium Wheat Fund‘dır.

Yetkililer şunları belirtmektedir:

WEAT’in ve Teucrium’un tüm tarım ürünlerinin en ayırt edici faktörü altta yatan varlıkların yapısıdır. İlk ay vadeli işlemlerine yoğunlaşmak yerine WEAT birden fazla vadede vadeli işlem sözleşmeleri dağıtır. Bu, net sonuç getirileri üzerindeki contango etkisini en aza indirmek amacıyla yapılır.

2012’den 2024’e kadar değer 900 TL’den 220 TL’ye düştü. Gördüğümüz gibi fiyatı düşmeye devam etti. Bu nedenle bunun nasıl mümkün olduğunu anlamak için genellikle algılanan ile buğday piyasasının gerçeği arasında diğer tarım emtialarında olduğu gibi önemli bir ayrım yapmak gerekir. Özellikle buğday piyasası, hammadde depolamanın önemini vurgular. Bu, ilk vadeli işlem sözleşmesi ile bir sonraki arasındaki fiyat farkı finansal, fırsat maliyetleri ve sigorta gibi depolama ile ilgili maliyetleri karşılamıyorsa ürünü depolamanın uygun olmadığını ifade eder. Bu dinamik ise ETF’yi doğrudan etkiler.

Buğdayın vadeli işlemlerini ETF ile karşılaştırırken, en uygun karşılaştırma olmasa da, performanslarında belirgin bir fark gözlemleniyor. Lansmanından bu yana ETF %74’lük bir düşüş yaşadı. Oysa ki aynı dönemde sürekli vadeli işlemler piyasasında buğday fiyatı sadece %27 azaldı. Bu farklılık buğday ETF’lerine yatırım yapmanın doğasında bulunan oynaklığı ve özel zorlukları vurguluyor. Uzun vadeli enflasyona karşı koruma açısından buğday ETF’si en iyi yatırım seçeneği olmayabilir. 

Ancak bu strateji, esas olarak kısa vadeliyatırımlar veya buğday fiyatlarındaki hızlı değişikliklerle spekülasyon yapmak isteyenler için önerilmektedir. Yatırımcılar, bu ETF’lerin yapısını ve vadeli işlemler piyasasındaki hareketlerden nasıl etkilendiklerini iyi anlamalıdır. Ve şimdi tam olarak bunu göreceğiz.

4. Buğday Piyasasında Vadeli İşlemler ve Opsiyonlar: Piyasa Çeşitliliği ve Stratejiler

Buğday vadeli işlemleri ve opsiyonlarına yatırım yaparken, bölgesel piyasalar arasındaki farkları anlamak çok önemlidir. Tüm buğday piyasaları aynı değildir ve özellikleri önemli ölçüde farklılık gösterir.

• Coğrafi Çeşitlilik:
  • Amerika Birleşik Devletleri Piyasaları: ABD’de, Chicago, Kansas ve Minneapolis olmak üzere üç ana buğday piyasası bulunmaktadır. Bu piyasaların her biri, fiyatlarını ve yatırım stratejilerini etkileyen biraz farklı bir buğday türü ile ilgilenir. Örneğin yumuşak kırmızı kış buğdayı Chicago’da işlem görürken, sert kırmızı kış buğdayı Kansas’ta işlem görmektedir.

• Yatırımda Anahtar Faktörler:
  • Mevsimsellik ve Arz-Talep Yasaları: Mevsimsellik, buğday piyasasında kritik bir faktördür. Arz ve talep yasaları her yıl değişir ve fiyatlar buna göre ayarlanır. Örneğin büyüme mevsimi boyunca iklim koşulları fiyatları önemli ölçüde etkileyebilir.
  • Yeni Hasat Buğday vs. Eski Hasat Buğday: Vadeli işlemler piyasasında, yeni hasat buğday ile eski hasat buğdayı arasında ayrım yapmak önemlidir. Bu faktör hem tahılın kalitesini hem de piyasadaki fiyatını etkiler.

İşlem Stratejileri:

Bu piyasadaki yatırımcılar genellikle kararlarını yukarıda belirtilen faktörlere dayandırır. Strateji belirlendikten sonra, piyasanın mevsimselliklerinden yararlanmak için vadeli işlemler ve opsiyonlarla spreadler kullanırlar. Bu stratejiler farklı ayların vadeli işlem sözleşmeleri arasındaki fiyat farkı veya farklı buğday piyasaları arasındaki fark üzerine bahisleri içerebilir. 

Mevsimsel kalıpların detaylı bir analizi ve arz-talep dinamiklerinin anlaşılması, yatırımcıların buğday vadeli işlem piyasasında bilinçli ve potansiyel olarak kârlı kararlar almasına olanak tanır.

2022’de Buğday ve Küresel Gıda Kriziyle İlgili Sorun Neydi?

Ukrayna ve Rusya arasındaki savaş dünya genelindeki gelişmekte olan ülkelerde önemli bir gıda krizine neden oldu. Buğdayın başlıca üreticilerinden biri olan Ukrayna’dan gıda ihracatının durması birçok ülkenin zaten zor olan koşullarını daha da kötüleştirdi. Pandemi sonrası gıda talebi, ağır hava koşulları, tedarik zincirindeki darboğazlar ve ihracat kısıtlamaları gibi durumlar gıda pazarını olumsuz etkiledi. Savaş dünya genelindeki yaygın enflasyonu büyüttü.

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü Gıda Fiyat Endeksi‘ni 1960’tan beri hazırlanan endeksin en yüksek seviyesi olan tarihi bir zirveye taşıdı. Şüphesiz Ukrayna’daki savaşın gerilimi dünya gıda pazarını etkiledi. Tek başına Ukrayna; Rusya, Ermenistan, Azerbaycan, Eritre, Gürcistan, Moğolistan ve Somali gibi ülkelerdeki buğday arzının %90’ını sağlıyordu. Ayrıca Ukrayna 100 ülkede yaklaşık 120 milyon kişiye gıda yardımı sağlayan Dünya Gıda Programı için önemli bir buğday kaynağıdır. Savaş ve kıtlık gıda fiyatlarında eşi görülmemiş bir artışa neden oldu. Ve tabii ki fiyat artışı yaşam maliyeti konusunda küresel bir krize katkıda bulunuyor ve bunun etkileri özellikle gelişmekte olan piyasa ülkelerinde yoğun bir şekilde hissediliyor.

Bununla birlikte uluslararası piyasalar Doğu Avrupa’daki halen devam etmekte olan çatışmayı normalleştirip alternatif tedarikçilere yöneldikçe buğday fiyatları daha makul seviyelere doğru ılımlı bir düşüş göstermeye başladı. Ancak bu fiyatlar hâlâ son on yılın en düşük seviyelerinden oldukça uzakta kalmaya devam ediyor.

Buğdaya Neden Yatırım Yapmalı?

Birçok kişi için buğday gibi bir emtiaya yatırım yapmak enflasyona karşı koruma sağlamak, orta vadeli trendlere maruz kalmak veya sadece piyasa beklentilerini arbitraj etmek için bir araç olabilir. Bunun yanı sıra buğday piyasasına yatırım yapmanın iyi bir fikir olabileceğine işaret eden başka nedenler de vardır. İşte başlıcaları:

• Enflasyona karşı koruma. Buğday gibi birçok emtianın fiyatı enflasyon arttığında yükselme eğilimindedir. Enflasyon, merkez bankalarının parasal teşvikleri gibi birçok nedenden kaynaklanır ancak nihayetinde satın alma gücünün kaybı ve yaşam maliyetinin artmasıyla sonuçlanır. Enflasyon oranları arttığında buğdaya yatırım yapmak yaygın fiyat artışlarına karşı korunmanın iyi bir yoludur.

• Portföy çeşitlendirmesi. Birçok yatırımcı yatırım portföylerini hisse senedi, tahvil ya da endeks fonları alımıyla sınırlama eğilimindedir. Portföyü çeşitlendirmek amacıyla bir miktar buğday veya başka bir emtia eklemek harika bir seçim olabilir. Diğer varlıkların daha kötü performans gösterdiği zamanlarda portföyünüzü daha sağlam hale getirmek için buğdayı dahil etmek harika bir strateji olabilir.

• Para spekülasyonu. Birçok emtia ABD doları üzerinden işlem görür ve bu buğday için de geçerlidir. Doları analiz etmek buğday piyasasında ani hareketleri öngörmeye yardımcı olabilir. Çünkü dolar diğer para birimlerine göre değer kazanırsa buğday ithalatçıları daha yüksek maliyetlerle karşılaşacaktır. Aynı şekilde doların değer kaybetmesi küresel düzeyde tahıl ithalatını kolaylaştıracaktır.

• Küresel talep. Buğday, hem insan gıdası hem de hayvan besiciliği için dünya genelinde kullanılmaktadır. Gelişmekte olan ülkelerin kademeli gelişimi nedeniyle buğday talebinin artması beklenmektedir. Ayrıca buğdaya yatırım yapmak dünya nüfusunun özellikle gelişmekte olan ülkelerdeki büyümesine etki etmek anlamına gelir.

Gelecek yıl için dünyanın siyasi ve ekonomik görünümü belirsizdir. Ukrayna’daki savaş hâlâ çözülmemişken ve enflasyon artıyorken buğday fiyatları güçlü bir şekilde yükselmeye devam edebilir. Buna rağmen mevcut gıda fiyatlarını orta vadede sürdürmek genellikle zordur. Bu nedenle tüketiciler ve ithalatçılar daha ucuz tahılları tercih etmeye başlayabilirler. Konuyla ilgili olarak hükümetlerin fiyat düzenlemeleri yapmaları da mümkündür.

Sonuç olarak çeşitli yatırım şirketleri aracılığıyla buğdaya yatırım yapmak mümkündür. Bunları en istikrarlıdan en riskliye doğru sınıflandırırsak; ilk olarak gerçek ETF’ler, ardından hisse senetleri ve son olarak copytrading işlevlerini gerçekleştirebileceğimiz popüler yatırımcılar gelir.