Fincan Kulp Formasyonu Nedir? Nasıl Çalışır?

Bu makalede tespit etmesi ve yorumlaması çok kolay olan ilginç bir formasyonu, Fincan Kulp formasyonunu (Cup and Handle) anlatacağız. Aşağıdaki grafikler ve örnekleri incelediğinizde gerçekten ne kadar kolay olduğunu göreceksiniz.

Teknik Analizde Fincan Kulp Formasyonu Nedir?

Özel bir biçime sahip bir formasyon olan Fincan Kulp formasyonu , teknik analiz disiplininde yer alan bir grafik formasyonudur ve olası bir yükseliş trendinin devamını öngörür. İki ana bileşeni vardır: "fincan" ve "kulp". Yatırımcıların güvenilirlik ve verdiği sonuçlar açısından bu formasyona çok değer verdiklerini belirtelim.

Bu formasyon, herhangi bir zaman grafiğinde (dakikalık, saatlik, günlük, haftalık, aylık) ve her türlü piyasada (hisse senetleri, borsa endeksleri, döviz, tahviller, kripto paralar, emtia) rahatlıkla kullanılabilir.

Burada fincan kulp formasyona iyi bir örnek görüyorsunuz.

👉 Trading'de teknik analiz hakkında temel bilgiler için: Teknik Analiz: İlkeler, Teoriler, Şekiller ve Göstergeler

Fincan Kulp Formasyonu Grafiği'nin Bileşenleri

Grafik analizi disiplininde bileşenler her şeydir, bu nedenle şimdi bu ilginç teknik formasyonunun nasıl oluştuğunu bakalım:

1. Fincan:
   • Hacim: İşlem hacmi, fincanın alt kısmı oluşurken azalma eğilimindedir ve ardından fiyat fincanın diğer kenarı boyunca yükseldikçe artmaya başlar.
2. Kulp
   • Şekil: "Kulp", fincan formasyonunu izleyen küçük bir düzeltmedir ve genellikle dar bir aralıkta konsolidasyon olur. Hafif bir düşüş veya bir bayrak şeklindedir.
   • Süre: Genellikle, kulp oluşumu bir ila dört hafta arasında bir zaman alır.
   • Hacim: Kulp oluşumu sırasında hacim genellikle düşer bu da alış yönündeki baskıda bir duraklama olduğunu gösterir.

Gördüğünüz gibi bu fincan kulp formasyonu iki yuvarlak tabandan oluşur, ikincisi birincisinden daha küçüktür ve birlikte kulplu bir fincan görüntüsü oluştururlar.

Bu nedenle, ilginç şekli nedeniyle tespit edilmesi çok kolay bir formasyondur, sonuçları açısından çok etkilidir ve fiyatın yükselmeye devam edeceğine dair sinyal verir.

Fincan Kulp Formasyonunu İlk Tanımlayan Kimdir?

Fincan kulp formasyonu ilk kez 1988 yılında bir borsa yatırımcısı olan William O'Neil tarafından tanımlanmıştır. O'Neil, en ünlü yatırım stratejilerden biri olan kendi yatırım yöntemini (CAN SLIM) açıkladığı How to make money in stocks (Hisse senedinde nasıl para kazanılır) adlı kitabında da bu formasyondan söz etmiştir.

O'Neil bu strateji sayesinde 60'lı yılların büyük bir bölümünde %2.500 getiri elde etmiş ve Market Wizards kitabında piyasanın büyük sihirbazlarından biri olarak yer almıştır.

Fincan Kulp Formasyonu Nasıl Çalışır?

Şimdi bu formasyonun, çok basit ve bir grafikte kolayca görülebilen çalışma prensibini inceleyelim:

Fincan Nasıl Oluşur?

1. Piyasa yükseliş trendinde:
   • Yükseliş trendinde olan bir piyasamız var dolayısıyla yükseliyor. Bu formasyonun önemli bir yukarı yönlü hareketin ardından ortaya çıkması gerektiğini vurgulamak önemlidir.
2. Fincanın oluşumu:
   1. Birdenbire, düşüş başlar ve bir tür destek görevi gören yuvarlak bir taban oluşturana kadar düşmeye devam eder.
   2. Ardından bir süre sakin kalır, daha fazla düşmez ama sakin bir şekilde, yavaş yavaş yönünü tersine çevirir.
   3. Daha sonra yükselmeye başlar ve yaklaşık olarak düşmeye başladığı ilk noktaya kadar ulaşır.
   4. Artık bu noktada, grafikte, fincan adını verdiğimiz bir tür U şeklinin oluştuğunu görebiliriz.
   5. Hacim: Fiyat minimuma yaklaştığında azalmalı ve fiyat yükselirken artmalıdır.
   6. Şekil tamamlanır: Aşağıdaki örnekte, aynı yükseklikteki 2 zirvenin oluşturduğu U şeklindeki fincan görülüyor.

Kulp Nasıl Oluşur?

Formasyonu ilk kısmı, geniş U şeklindeki fincan oluştuktan sonra, ikinci kısmı olan kulpun oluşum zamanı gelir

1. Şimdi, fiyatın iki kez aynı maksimuma ulaştığı U şeklinde bir fincan oluşturduk. Ancak bu bölgeyi hala kıramıyor, bu yüzden fiyat tekrar düşüyor, ancak bu sefer çok daha az, örneğin %35'ten daha az düşmeli ve asla U'nun alt kısmını oluşturmak için fincanın düştüğü miktarın %50'sinden fazla düşmemelidir.  
2. Bu küçük düşüşten sonra, fiyat, daha önce fincanı oluştururken iki kez dokunduğu maksimuma üçüncü kez ulaşmak için aşağıya doğru eğimli küçük bir dikdörtgen şeklinde tekrar yükselir.
3. Kilit nokta: Fiyat, daha önce üç kez gördüğü zirveyi aşarsa, al sinyalini etkinleştirir.

Burada kulp formasyonun grafikte nasıl göründüğünü inceleyebilirsiniz.

Formasyonun oluşumu 7 ile 65 hafta arasında sürebilir, diğer bir deyişle bir yılı bile aşabilir.

Al Sinyali Etkinleştikten Sonra Hedef Fiyat Nasıl Hesaplanır?

Çok kolay. İki zirve noktasıyla U'nun tabanı arasındaki mesafe belirlenir ve al sinyalini veren kırılma bölgesinden yukarıya doğru izdüşümü alınır. Bunu aşağıdaki grafikte çok açık bir şekilde görebilirsiniz.

• %75-79 oranında, sinyal iyidir ve düzgün çalışır.

• %70-72 oranında yükseliş hedefine ulaşılır.

Fincan Kulp Formasyonu Nasıl Kullanılır?

Bu şeklin ne olduğunu ve nasıl oluştuğunu zaten ayrıntılı bir şekilde açıklamıştık, şimdi geriye sadece alım satım işlemlerimizde bunu nasıl kullanabileceğimizi öğrenmek kalıyor.

Giriş

Al sinyali ve dolayısıyla giriş sinyali, fiyat, fincan kulp formasyonunu oluşturan üç zirveyi birleştiren çizgiyi aştığında, yani fiyat söz konusu çizgiyi aşmaya başladığında oluşur.

Her durumda, gürültü ve yanlış sinyallerden kaçınmayı sağlayan bir onay olup olmadığına bakmak için beklemek her zaman iyidir. Bu durumda, ideal olanı bir pullback (geri çekilme) formasyonu oluşmasıdır, yani fiyat bu çizgiyi aştıktan sonra geri çekilip tekrar çizgiye tam dokunduğu anda satın almak.

Aşağıdaki grafikte her şey çok açık bir şekilde görülüyor.

Stop Loss (kaybı durdur)

İlk zayıflama sinyali, fiyatın grafikteki yatay çizgiyi aşmaya başladıktan sonra geri çekilmeye başlayıp sonra da bu çizgiyi geçmesi yani çizginin altına düşmesidir.

İdeal stop loss, kaybolan fitilin çok fazla düşmesi olasılığın karşı her zaman %3 veya %4'lük bir marj bırakarak, kulp formasyonundaki minimumun altına yerleştirilmelidir

Aşağıdaki grafikte stop loss emrinin nereye yerleştirileceğini görebilirsiniz (mavi yatay çizginin altına).

Take Profit (Kar satışı)

Daha önce belirttiğimiz gibi ilk kar hedefi, iki zirve noktasıyla U'nun tabanı arasındaki mesafe alınır ve al sinyali veren kırılma bölgesinden yukarı doğru izdüşümü alınarak hesaplanır.

Aşağıdaki grafikte bunu kolayca görebilirsiniz.

Piyasanın tahminlerden daha fazla yükseldiği zamanlar olduğu gibi daha az yükseldiği zamanlar da olacaktır, dolayısıyla bu başlangıçtan itibaren bir referans hedef belirleyerek işlem yapma yöntemidir.

Hedefe ulaşıldığında, iki şey yapılabilir:

1. Küçük bir take profit emri koyarak her durumda işlemin karlı olmasını sağlamak ve böylece daha fazla yükselme fırsatı tanımak.
2. Pozisyonun yarısını kapatmak ve diğer yarısını küçük bir take profit emri ile tutmak.
   

Ters Fincan Kulp Formasyonu Var Mıdır?

Evet, "Ters Fincan Kulp" formasyonu (Inverted Cup and Handle) ile işlem yapma olasılığı vardır. Bu, düşme eğiliminin devam etme olasılığına işaret eden aşağı yönlü (bearish) bir formasyonudur. Klasik "Fincan Kulp" formasyonuna benzer şekilde, ancak ters yönde oluşur.

Bu durumda, fiyat hareketi aşağıdaki gibi olur:

• Destek: Destek, ters fincanın alt uçlarındaki fiyat seviyeleri ile tanımlanır.
• Kırılma: Formasyonun onay sinyali, fiyatın ters fincanın alt uçları ve ters kulpun oluşturduğu desteği kırarak altına düşmesi ve bu sırada işlem hacminde önemli bir artışın buna eşlik etmesi durumunda oluşur.

Fincan Kulp Formasyonunun Arkasındaki Yatırımcı Psikolojisi Nedir ?

Bu formasyonun arkasındaki psikoloji çok ilginçtir. Piyasa yükseliş trendinde ilerlerken, birçok yatırımcının iyi bir kar elde etmek için satış yapmasına neden olan güçlü bir yükseliş ivmesi yaşanır.

Yatırımcıların kar satışları, satışlar sona erdiğinde duran bir düşüşe neden olur, bu noktada piyasa sakinleşir ve düşüşün bitmediği korkusuyla temkinli alışlar başlar.

Bu alışlar, yeniden kar satışları gelene kadar fiyatın giderek daha fazla yükselmesine neden olur ancak bu sefer kar satışları daha küçük ölçüde olacağı için daha küçük düşüşlere neden olur.

Kısa bir süre sonra, yatırımcılar, bu sefer daha kararlı bir şekilde geri dönerek fiyatın U şeklindeki fincanın üst bölümü kırmasına yol açar.

Fincan Kulp Formasyonu Trend Yönünde Mi Yoksa Trende Ters Yönde Mi?

Piyasada önceki trendin tamamen geçerli olduğunu ve değişmediğini doğrulayan bir trend formasyonu olan Fincan Kulp yatırımcıya 2 seçenek sunar:

• Henüz bir pozisyon almayanlar için satın alma seçeneği.
• Zaten alım yapmış olanlar için rahatlama.

Ayı veya boğa mı?

Bu yükseliş yönünde bir trend formasyonudur, yani piyasanın yükseliş trendi içindeyken ortaya çıkar. Ancak, gördüğümüz gibi ters fincan kulp formasyonu da uygulanabilir, ancak bu oldukça nadirdir ve o kadar kesin değildir.

👉 Ayı ve boğa piyasaları hakkında daha temel bilgiler için bu yazımızı okuyabilirsiniz: Boğa ve Ayı Piyasası

Fincan Kulp Formasyonunda Sınırlamalar Var Mı?

Fincan kulp formasyonunun sınırlamaları vardır. Bunlardan birincisi, bu formasyon likiditesi düşük varlıklar için faydalı olmayabilir, yani, işlem hacminin düşük olduğu ve yapılan her işlemin fiyat üzerinde önemli bir etki yaratabileceği durumlarda. Bu zayıf nokta, diğer teknik formasyonlarda da görülür.

Bir diğer sınırlama da bu formasyonun diğer göstergelerle birlikte analiz edilmesi gerektiğidir. Bu şekilde, incelenen varlıkla ilgili yükseliş sinyali doğrulanabilir.

Bir başka nokta ise bu formasyonun standart bir şekli olmamasıdır, kulpun ucunda bile fiyat ikinci bir kulp oluşturmak için geri çekilebilir.

Diğer yüksek etkili trendin devamını gösteren alış satış formasyonları

• Bayrak (Flag): Ana trende zıt yönde eğimli küçük bir konsolidasyon kanalıdır. Bayrağın kırılması genellikle orijinal trendin devam ettiğini gösterir.

• Üçgen (Triangle): Yatay bir direnç çizgisi ve yükselen bir destek çizgisinden oluşur. Direncin üzerinde bir kırılma, yükseliş trendinin devamın edeceğine işaret eder.

• Dikdörtgen (Rectangle): Yatay destek ve direnç çizgileri ile sınırlanmış bir fiyat aralığı ile karakterize edilir. Önceki trend yönünde aralığın kırılması, trendin devam ettiğini gösterir.

Sonuç olarak, Fincan Kulp (Cup and Handle) formasyonu alım satım işlemlerinde en yüksek güvenilirlik derecesine sahip teknik analiz grafiklerinden biridir. 1960'larda William O'Neil tarafından ortaya koyulan bu formasyon, görsel basitliği ve sonuçlardaki etkinliği sayesinde günümüze kadar gelmiştir.