Fiyat Kazanç (F/K) Oranı Nedir?

Fiyat kazanç (F/K) oranı, temel analizde yatırımcıların sıklıkla kullandığı bir metriktir. F/K oranı, bir şirketin hisse başına düşen kârının hesaplanmasıyla oluşur. Bu makalede "fiyat kazanç oranı nedir" sorusuna cevap arayarak bu oranın formülüne ve nasıl yorumlandığına göz atacağız.

Fiyat kazanç oranı, bir hisse senedi satın alırken yapılan yatırımın ne kadar sürede geri kazanılabileceğini bize söyler.

Örneğin, F/K oranı 11 ise bu yıl için beklenen kârların gelecekte de sürdürülmesi durumunda, yatırımcının hisse senedini satın almak için ödediği miktarı 11 yıl içinde geri kazanacağı anlamına gelir.

Başka bir deyişle, fiyat kazanç oranı, işletmenin kârının firmanın kotasyonuna kaç kez dahil olduğunu yansıtır. Dolayısıyla, örneğin 9 oranı, hisse başına fiyatın kâr bazında dokuz katına eşit olduğu anlamına gelir.

Bu oran, temel analiz için de önemli bir parçadır. Temel analiz, bir hisse senedinin teorik fiyatını şirketin belirli finansal verileri ışığında belirlemeye çalışan bir analiz yöntemidir.

👉‍‍ Eğer temel analiz hakkında daha detaylı bilgiye ulaşmak istiyorsanız bu makalemize de göz atabilirsiniz: Borsada Temel Analiz: Oranlar, Yöntemler ve Şirket Türleri

Fiyat Kazanç Oranı Nasıl Hesaplanır?

Daha önce belirttiğimiz gibi, F/K oranı, hisse fiyatının hisse başına kâra bölünmesi sonucunda hesaplanır. Ancak, şirketin piyasa değerini net kâra bölersek de aynı sonucu elde ederiz.

Hisse başına fiyatın piyasa değeri ile hisse sayısının bölümüne ve hisse başına kârın net kâr ile hisse sayısının birbirine bölünmesine eşit olduğunu hatırlayalım.

Hisse başına kârı hesaplarken, son döneme ait şirket verileri kullanılabilir. Ancak, aynı döneme ait olmayan iki veriyle karşı karşıya da kalabiliriz. Örneğin, bir şirketin 2020 yılına ait hisse başına fiyatı ile 2019'a ait hisse başına kâr verisi gibi.

Bu sorunu çözmek için, şirket için tahmin edilen kâr verisini kullanabiliriz. Yukarıdaki örneği referans alırsak ve 2020'nin Temmuz ayındaysak, o yılın sonu için hisse başına kârı öngörmeye çalışırız. Diğer bir deyişle, bir önceki yılın hisse başına kâr verisini kullanmaktan kaçınmamız gerekir.

Fiyat Kazanç (F/K) Oranı Formülü Nedir?

F/K'yı hesaplamak için karmaşık işlemlere gerek yok, uygulayabileceğiniz çok basit bir formül var:

• Hisse Fiyatı: Bir hissenin piyasadaki güncel fiyatıdır.
• HBK (Hisse Başına Kar) : Net kârın dolaşımdaki toplam hisse adedine bölünmesiyle elde edilen değerdir. 

Bu kadar kolay.

Fiyat Kazanç (F/K) Oranı Hesaplama Örneği

Koç Holding yıllık raporu üzerinden ilerleyerek bir hesaplama yapalım.

• Resimde şirketin HBK'sinin 28,49 TL olduğunu görebiliyoruz.
• Bugünün hisse fiyatı ise 229,90 TL.

F/K= Hisse fiyatı / HBK: 229,90 / 28,49 = 8,06

Bu bilgileri formüle koyduğumuzda şirketin F/E'sinin 8,06 olduğunu görüyoruz.

Borsada F/K Oranı Nasıl Yorumlanır?

Çok basit bir şekilde F/K oranının (Fiyat/Kazanç oranı) aşağıdaki ölçeklerde  yorumlandığını söyleyebiliriz .

1. Düşük F/K Oranı (< 15) : Tipik olarak hisse senedinin mevcut kazançlarına kıyasla düşük değerde olduğunu gösterir ve potansiyel bir satın alma fırsatı sunar. Dikkatli olun çünkü bu aynı zamanda şirketin düşük veya azalan büyüme beklentileri nedeniyle zorluklarla karşı karşıya olduğunu da gösterebilir .
   
2. Orta F/K Oranı (15 - 25) : Bu aralık genellikle sağlıklı kabul edilir ; şirketin kazancına göre oldukça değerli olduğunu ve büyüme ile risk arasında bir denge olduğunu gösterir.
   
3. Yüksek F/K oranı (> 25) : Bu durum genellikle gelecekteki yüksek büyüme beklentilerini yansıtır. Sonuç olarak, yatırımcılar gelecekte daha yüksek getiri beklentisiyle bugün daha fazla ödeme yapmaya istekli olabilirler . Ancak bu hisse senedinin aşırı değerli olduğuna dair bir işaretde olabilir ve büyüme beklentilerinin gerçekleşmemesi halinde düzeltme riski oluşturabilir.

Şimdi, F/K oranının yorumlanmasıyla ilgili bazı notlar vereceğiz.

Piyasa Gelecekteki Karları İskonto Eder

En önemli husus, piyasanın geçmiş sonuçları değil gelecekteki sonuçları dikkate almasıdır.

Bu, bir şirket mevcut kazançlarının 15,4 katı bir çarpanla işlem görüyor olsa da, analistlerin ve yatırımcıların bu hisse başına kazançların gelecekte artacağını tahmin ediyor olması ve bunun da bu tahmini kazançlar için daha düşük bir değerleme çarpanıyla sonuçlanması anlamına gelir. Tersine, piyasa hisse başına kazançta bir düşüş öngörüyorsa, gerçekte gelecekteki kazançlar için daha yüksek bir çarpan ödersiniz.

Sektörle Karşılaştırma

Bir şirketin F/K'sını sektör ortalamasıyla karşılaştırmak çok önemlidir . 10'luk F/K oranı teknoloji sektöründe düşük ancak tüketim malları sektöründe yüksek olabilir. Her zaman elmaları elmalarla karşılaştırmanız gerekir.

Ve bu aslında en önemli karşılaştırmalardan biri, çünkü bir oran bir şeyin pahalı mı yoksa ucuz mu olduğunu sektördeki diğer katılımcılarla karşılaştırırsak gösterebilir. 

Bir Hisse Senedini Analiz Ederken F/K'ın Sınırlamaları Nelerdir?

F/K Oranı harika bir araç olmasına rağmen sınırları vardır:

• Kazanç Döngüleri: Döngüsel kazançları olan şirketlerin yanıltıcı F/K'ları olabilir.
• HBK Değişkenliği: HBK, çalışma dışı faktörlerden etkilenebilir.
• Borç: F/K bir şirketin çok önemli olan borç seviyesini dikkate almaz.

Fiyat -kazanç (F/K) oranı, bir hisse senedinin değerini anlamak ve bilinçli yatırım kararları vermek için anahtardır. 

F/K'yı analiz ederken bunu daima sektör ortalamasıyla karşılaştırın ve şirketin büyüme beklentilerini göz önünde bulundurun. Mükemmel olmasa da F/K, piyasanın bir şirkete kazancına göre nasıl değer verdiğine hızlı bir bakış sağlar.

Yüksek F/K Mı Daha İyi Yoksa Düşük F/K Mı?

Yüksek veya düşük Fiyat -kazanç (F/K) oranıa  sahip olmanın ne anlama geldiğini görelim.

• Yüksek F/K: Bu, yatırımcıların gelecekte güçlü bir büyüme bekledikleri anlamına gelebilir. Bu beklentiler karşılanmadığı takdirde hisse senedinin aşırı değerlendiğini de gösterebilir.
  
• Düşük F/K: Şirketin değerinin düşük olduğunu veya yatırımcıların düşük büyüme beklentilerine sahip olduğunu gösterebilir. Şirketin sağlam temelleri varsa bu bir fırsat olabilir.

Dolayısıyla her şey yatırım yaklaşımına bağlı olacaktır. Bu durumda, büyüme yatırımcıları , tarihsel olarak artan ve mümkünse sektör ortalamasından daha yüksek (en yüksek F/K oranına sahip şirket olsa bile) yüksek F/K oranları arayacaktır çünkü bu, hisse senedinin hakkındaki yüksek beklentiler nedeniyle patlamaya yakın olabilir. 

Bunun tersine, değer arayanlar olarak değer yatırımcıları , temelleri iyi ancak F/K oranları nispeten düşük veya istikrarlı olan şirketleri araştıracaktır ; onlara göre bu, piyasanın ya bu şirketi gözden kaçırdığının ya da basitçe onu küçümsediğinin bir işaretidir. 

Diğer Finansal Oranlar:

• CAPEX (Sermaye Harcamaları) : Sermaye Harcamaları, bir şirketin gelecekte ekonomik fayda sağlaması beklenen maddi varlıkları satın almak, sürdürmek veya geliştirmek için yaptığı fon ödemelerini ifade eder. Buna, şirketin işleyişi ve büyümesi için kritik olan ekipman, makine, altyapı ve diğer uzun vadeli varlıklara yapılan yatırımlar da dahildir. Sermaye Harcaması mali tablolara yatırım gideri olarak kaydedilir ve şirketin uzun vadeli büyümesi ve rekabet gücü açısından kritik öneme sahiptir.

• Yatırılan Sermaye: Bir şirketin ticari faaliyetlerini yürütmek için gerekli ekipman, mülk, teknoloji ve diğer kaynaklar gibi maddi ve maddi olmayan varlıklara ayırdığı toplam para miktarıdır.

• ROE (Özsermaye Getirisi) : Bir şirketin net kârını hissedarların net değeriyle karşılaştıran finansal karlılığın ölçüsüdür. Net gelirin net varlığa bölünmesiyle hesaplanır ve yüzde olarak ifade edilir. ROE, hissedarların şirkete yaptığı yatırımla ilgili olarak ne kadar kar elde edildiğini gösterir.

Kısacası, Fiyat-kazanç oranı (F/K) ,bir şirketin kazançlarının hangi katsayı üzerinden ödendiğini bize gösterir; çok yüksek beklentiler nedeniyle fazla mı ödüyoruz, yoksa şirketin olanaklarına güvenilmediğinden çok mu az ödüyoruz bunu anlamamızı sağlar. Her halükarda, bir şirketin gerçekten aşırı mı yoksa az mı değerlendiğini bilmek için hem sektörün ortalama  Fiyat-kazanç oranı'nı hem de şirketin beklentilerini bilmek önemli olacaktır.