Trading’de Trend Nedir? Türleri Nelerdir?

Teknik analizde trend, bir varlığın fiyatının veya değerinin aldığı yöndür. Bu, belirli bir zaman diliminde sürekli olarak gerçekleşir.

Varlık fiyatı yukarı ya da aşağı gidebilir veya bir fiyat aralığında yatay kalabilir. Bu durumların her birinde, sırasıyla yükselen trend, düşen trend veya yatay trendden bahsedeceğiz.

Trendlerin genellikle doğrusal olmadığını belirtmek gerekir. Yani fiyatlar dalgalar oluşturarak aşağı ve yukarı hareket etme eğilimindedir. Hatta aynı gün içinde bile fiyat yükselip düşebilir.

Ancak fiyat dalgalansa bile mutlaka bir baskın yön vardır. Örneğin, ana trend yükseliş yönünde olsa bile, varlık geçici düşüşler yaşayabilir.

Dikkate alınması gereken bir diğer nokta, trendlerin kalıcı olmadığıdır. Örneğin, bir hisse senedi düşüş trendinde olabilir. Ancak çeşitli nedenlerle fiyatın toparlanmaya başladığı bir nokta mutlaka görülecektir. Belki de şirket iş modelini değiştirmiştir ve gelecekte daha yüksek karlar bildirmesi beklenmektedir. Bu da mevcut fiyata yansır.

Ayrıca, trendlerin her zaman rasyonel nedenlere dayanmadığını vurgulamalıyız. Piyasa irrasyonel olabilir veya bir habere aşırı tepki verebilir.

Trend Türleri

Daha önce belirttiğimiz gibi, üç çeşit trend vardır:

• Yükseliş Trendi: Yükseliş trendleri, her bir dip noktasının, aşağıdaki grafikte harflerle temsil edilen, bir önceki dip noktasından daha yüksek olduğu durumlardır. Görselde, c noktasının b'den, b noktasının da a'dan daha yüksek olduğunu görebilirsiniz. Zirve noktaları için de aynı durum geçerli olmalıdır. Her biri bir öncekinden daha yüksek olmalıdır. 3 noktası 2'den, 2 noktası da 1'den daha yüksektir.

Dow teorisine göre, bir yükseliş trendi (uzun vadeli) içinde üç aşama tanımlayabiliriz: birikim (yatırımcılar dikkatli davranır, fiyat çok yükselmeden pozisyonlarını artırmaya başlar), katılım (hacim artar ve fiyat yükselmeye başlar) ve dağıtım (yükseliş aşaması durur, çünkü iyimser duygu yavaş yavaş kaybolur).

• Düşüş Trendi: Düşüş trendleri, her zirvenin, harflerle temsil edilen, bir önceki zirveden daha düşük olduğu durumlardır. Görselde, c noktasının b'den, b noktasının da a'dan daha düşük olduğunu görebiliriz. Dip noktalar için de aynı şey geçerli olmalıdır, her biri bir öncekinden daha düşük olmalıdır.

Dow teorisine göre, düşüş trendi (uzun vadeli) içinde üç aşama vardır: Dağıtım (daha önce açıkladığımız gibi, yükseliş eğilimi durmaya başlamıştır), katılım (yatırımcılar piyasadan çıkmaya çalışır ve fiyatlar düşer) ve panik (yatırımcı herhangi bir fiyata satmaya isteklidir).

• Yatay Trend: Yatay trendler, zirvelerin ve diplerin iki fiyat seviyesi arasında kaldığı durumlardır. Üst fiyat seviyesine direnç, alt seviyeye ise destek denir. Tüm zirvelerin (1, 2 ve 3) direnci aşamadığını ve diplerin (a, b ve c) desteği kıramadığını görüyoruz.

Dow teorisinde, bir ila üç yıl veya daha fazla süren birincil trend; üç hafta ile üç ay arasında süren ikincil trend; üç haftadan az süren üçüncül trend vardır.

Trendi tespit etmek, teknik analiz kullanarak işlem yaparken çok önemlidir. Sorun şu ki, çoğu zaman bir trendi tespit ettiğimizde, bu trend zaten oluşmuş olur ve sonu yaklaşmıştır.

Bir trend nasıl tespit edilir?

Traderlar teknik analizin çeşitli yöntemlerini kullanarak trendleri tespit edebilir. Aşağıdaki örneklere bakalım:

• Trend çizgileri: Bu çizgiler, yükseliş trendi için ardışık dipleri ve düşüş trendi için ardışık zirveleri birleştirir. Yatay trendde, daha önce açıkladığımız gibi, üst ve alt trend çizgileri vardır. Bunlar sırasıyla direnç ve destek olarak adlandırılır. Bir trendin doğrulanması için (yükseliş veya düşüş) en az üç noktanın birleşmesi gerekir. Fiyat trend çizgisini keserse, mevcut trendin sona ermesi muhtemeldir.

• Hareketli Ortalamalar: Bir varlığın fiyatı belirli bir dönem (20, 30, 40, vb. gün) ortalaması olarak hesaplanır. Trendlerin, destek ve dirençlerini belirlemek için kullanılır. Bunun için, hareketli ortalama (basit, üssel veya ağırlıklı) grafiği fiyat grafiği ile birlikte çizilir.

• Göreceli Güç Endeksi (RSI): Öncü bir gösterge olarak çalışır. Göstergenin üstünde de trend çizgilerini çizmek mümkündür ve çoğu zaman fiyatla aynı yönde ilerlediği gözlemlenir. Ancak, RSI'da trend değişikliğini fiyatlardan önce görmek mümkündür. Örneğin, RSI bize düşüş trendine dönüş hakkında bir uyarı verir. Bu uyarı daha sonra fiyatlar yükselmeyi bıraktığında doğrulanabilir.

Bir trende karşı nasıl hareket edilir?

Traderlar, yükseliş trendi oluştuğunda genellikle varlığı satın alarak, artıştan istifade etmeyi hedeflerler. Aksine, düşüş trendinden faydalanmak için de satışa geçerler. Buna trend trading denir.

Ancak, tek işlem yöntemi bu değildir. Trende karşı işlem açarak daha riskli bir şekilde hareket etmek de mümkündür. Yani, yükseliş trendinde satış, düşüş trendinde de alım yapmak. Bunun yapılması için bir trendin sona erdiğinin tespit edilmesi gerekir. Böylece terse işlem açarak kar elde etmek hedeflenir.

Bir örnek vermek gerekirse, yatırımcı düşüş trendi sırasında varlığı 30 TL'den satın alır ve kısa bir süre sonra trend tersine dönerek fiyatlar toparlanmaya başlar. Bu şekilde, varlık 35 TL'ye satılabilir.

Piyasaya ters yönde işlem yapmaya kontra trading denir ve yeni başlayan yatırımcılara veya riskten kaçınan yatırımcılara tavsiye edilmez.

Peki, yatay bir trendle karşı karşıya kaldığınızda ne yapmalısınız? Fiyat çok fazla hareket etmediği için yüksek getiriler elde edilemez. Bu senaryo, özellikle yüksek kazanç arayan yatırımcılar için çok çekici değildir.

Dikkate alınması gereken bir diğer konu ise temel analiz çerçevesinde trendlerin analiz edilebilmesidir. Örneğin, bir şirketin hisse başına kazancını veya bilançosunu incelerken trendin rolü nedir? Eğer kazançlar son dönemlerde artmışsa, yükseliş trendi oluşması beklenir ve bu da hisse senedi fiyatını yukarı taşır.