Emtia Kanal İndeksi (Commodity Channel Index) (CCI) Osilatörü: Nedir ve Nasıl Çalışır?

Trading'e yeni başlayanlar tarafından çok sık kullanılmayan teknik göstergeleri analiz etmeye bu yazımızla devam ediyoruz. Bugünkü yazıda, trend takibi için kullanılan Commodity Channel Index - CCI osilatörünü inceleyeceğiz.

Trading'de Commodity Channel Index - CCI Osilatörü Nedir?

Commodity Channel Index, kısaltılmış haliyle CCI, piyasa trendlerinin başlangıcını ve sonunu tespit etmek için tasarlanmış bir momentum osilatörüdür. Türkçe'ye tam olarak Emtina Kanal Endeksi şeklinde çevrilebilir. Kökeni 1980 yılına dayanır. Yaratıcısı Donald R. Lambert, "Commodity Channel Index: Tool for Trading Cyclic Trends" makalesini Commodities Magazine dergisinde yayımlamıştır.

Başlangıçta emtia trendlerini analiz etmek için oluşturulmuş olsa da, daha sonra hisse senetleri, endeksler, dövizler ve vadeli işlemler dahil olmak üzere geniş bir varlık yelpazesine uygulanan popüler bir araç haline gelmiştir.

👉 Teknik analiz hakkında daha fazla şey öğrenmek istiyorsanız, şu makalemizi ziyaret etmenizi öneririz: Teknik Analiz: İlkeler, Teoriler, Şekiller ve Göstergeler

CCI Nasıl Hesaplanır? | Formül

Sonuç olarak, CCI, bir varlık fiyatının istatistiksel ortalamasına göre değişimini ölçer. Bu, varlığın mevcut fiyatı ile hareketli ortalaması arasındaki farkı karşılaştırarak ve ardından bu farkı belirli bir zaman dilimindeki fiyatın standart sapmasına bölerek hesaplanır. Bunu elbette sizin elle hesaplamanıza gerek yoktur. Sadece konunun temelini daha iyi anlamak amacıyla detaylarına bakıyoruz.

Ayrıca, CCI oldukça basit bir şekilde hesaplanır. Sadece aşağıdaki formülü uygulamanız yeterlidir:

Burada:

• Tipik Fiyat: n dönemdeki en düşük fiyatın, en yüksek fiyatın ve son fiyatın toplamının 3'e bölünmesiyle bulunur.
• Tipik Fiyatın Basit Hareketli Ortalaması: n Dönemi kaç günden oluşuyorsa her günün fiyatı arka arkaya toplanır ve dönemdeki gün sayısana bölünerek bulunur. Klasik aritmetik ortalama mantığını düşünebilirsiniz.
• Tipik Fiyatın Ortalama Sapması: Tipik fiyatın ortalamaya göre sapmadır. Hesaplama aşağıdaki formüle göre yapılır:

• 0,015, CCI değerinin %70 ile %80 çoğunlukla +100 ile -100 arasında olmasını sağlamak için kullanılan bir sabittir.
• n değerinin seçimi açısından, genellikle 14 dönemlik bir değer kullanılır. Kısacası n genelde 14 olarak alınır.

👉 Teknik analizde kullanılan bir diğer osilatör hakkında bilgi edinmek için buradaki makalemizi okuyabilirsiniz: Stokastik Gösterge Nedir? Formül ve Stratejiler

Tradingde Commodity Channel Indeks veya Emtia Kanal Endeksi - CCI Osilatörü Nasıl Çalışır?

Pekala, ne olduğunu ve nasıl çalıştığını gördüğümüze göre, faydasını en üst düzeye çıkarmak için bilmemiz gereken şeyler nelerdir? Bakalım.

Commodity Channel Indeks (CCI) Değerlerinin Yorumu

Teknik analiz içinde, CCI esas olarak üç amaç için kullanılır:

• Yeni trendleri tespit etmek.
• Aşırı alım ve aşırı satım seviyelerini takip etmek.
• Uyuşmazlıklar: Göstergenin davranışı fiyatla çeliştiğinde trendlerin zayıflığını tespit etmek.

Şimdi bunların her birini ayrıntılı olarak inceleyelim.

CCI Osilatörü ile Yeni Trendler Nasıl Tespit Edilir?

Trendleri tespit etmek için CCI kullanırken, osilatörün sıfır seviyesini geçişini dikkatle izlemeliyiz. Özellikle:

• CCI sıfır seviyesinin üstüne geçtiği zaman, bu durum varlığın yeni bir yükseliş trendi başlattığının işareti olarak kabul edilir. Bu nedenle traderlar alım pozisyonları açmalıdır.
• Aynı şekilde, CCI sıfır seviyesinin altına indiğinde, bu durum yeni bir düşüş trendinin başlangıcının işareti olacaktır. Burada traderlar short pozisyonlar açmaya hazırlıklı olmalıdır.

Aşağıdaki Ham Petrol (WTI) grafiğinde, sıfır çizgisinde gerçekleşen iki geçişin ürettiği iki sinyali görebilirsiniz. İlkinde, osilatör bu seviyeyi aşağı doğru geçerek Ağustos 2021'de gerçekleşen düşüş hareketinin başlangıcını işaret etmiştir.

Öte yandan, osilatörün aynı ayın sonunda sıfır seviyesini yukarı doğru geçişi, Eylül ayı boyunca Ham Petrol'de meydana gelen güçlü yükselişin sinyalini vermiştir.

CCI Osilatörünün Aşırı Alım ve Aşırı Satım Sinyalleri Nelerdir?

Daha önce belirttiğimiz gibi, CCI aynı zamanda aşırı alım ve aşırı satım durumlarını tespit etmek için de kullanılabilir. Ancak, bu durumda, RSI veya Stokastik gibi diğer osilatörlerin aksine, CCI değerleri sınırlı olmadığından tek bir referans belirlemek mümkün değildir.

Bu nedenle, yatırımcılar grafik üzerinde osilatörün geçmişini inceleyerek genellikle fiyatın döndüğü seviyeleri bulmalıdır.

Örneğin, belirli bir hisse senedi, +200 seviyesine ulaştığında genellikle düşüşe geçebilir veya -150 seviyesine dokunduğunda yükselişe geçebilir.

Ancak, bir döviz paritesi, +150 seviyesine dokunduğunda düşüşe geçebilir veya -100 seviyesine ulaştığında yükselişe geçebilir.

Bu değerler her bir varlık için farklı olabilir. Araştırdığınız hisse senedi veya emtianın fiyat grafiğini mümkün olduğunca geçmişe dönük olarak inceleyerek, genellikle hangi CCI değerlerinden döndüğünü tespit etmeniz gerekir.

Aşağıda Telefónica hisse senedinin günlük grafiğinde, son dört yıllık geçmişi görebilirsiniz. Genellikle, +250 seviyesine dokunduğunda fiyatın düşüşe geçtiğini, -275 seviyesine ulaştığında ise fiyatının yükseldiğini fark edeceksiniz.

CCI Osilatörünün Fiyatla Olan Uyumsuzlukları Ne Anlama Gelir?

RSI veya MACD gibi diğer osilatörlerde olduğu gibi, CCI da fiyatla ilgili uyumsuzlukları tespit etmek için kullanılabilir. Özellikle, aşağıdaki iki uyumsuzluktan bahsedebilirz:

• Yükseliş uyumsuzluğu: Varlığın fiyatının giderek daha düşük dipler yaptığı, ancak CCI osilatörünün giderek daha yüksek dipler yaptığı durumda oluşur. Yükseliş uyumsuzluğu, CCI osilatörü yukarı döndüğünde ve sıfır çizgisinin üzerine çıktığında teyit edilir.
• Düşüş uyumsuzluğu: Öte yandan, varlık fiyatı yükselen zirveler yaparken CCI osilatörü her seferinde daha düşük zirveler yapıyorsa düşüş uyumsuzluğu oluşur. Bu uyumsuzluk, CCI osilatörü aşağı döndüğünde ve sıfır çizgisinin altına geçtiğinde doğrulanır.

Şunu unutmamak gerekir; uyumsuzluklar, doğru kullanıldığında çok güçlü sinyaller olabilir, ancak tek başına kullanılması tavsiye edilmez. Sinyali doğrulamak için diğer göstergelerin de gözden geçirilmesi gerekir.

Bu uyumsuzluklara ilgili bazı örneklere bakalım. Aşağıdaki Amazon grafiğinde Aralık 2022 boyunca gelişen net bir yükseliş uyumsuzluğunu görebilirsiniz. Alım sinyalinin doğrulanması iki katmanlıdır: CCI sıfır seviyesinden yukarı doğru geçerken, fiyat da düşüş trend çizgisini güçlü bir şekilde yukarı doğru kırmıştır.

Öte yandan, aşağıdaki Microsoft grafiğinde Ağustos 2022'de gerçekleşen düşüş uyumsuzluğunu görebiliriz. Yine, sinyalin iki şekilde doğrulandığı görülmektedir: CCI osilatöründe sıfır çizgisinin aşağıya doğru geçilmesi ve kısa vadeli yükseliş trend çizgisinin eşzamanlı olarak aşağı doğru kırılması.

Tradingde Commodity Channel Indeks veya Emtia Kanal Endeksi Nasıl Yapılandırılır?

CCI osilatörünü yapılandırırken işlem yapmak için sadece tipik fiyatın hareketli ortalama dönem değerini seçmeniz gerekecektir. Bu zaten varsayılan değer olarak genelde 14 olarak hazır gelir.

Ek olarak, bazı platformlarda CCI değerlerini yumuşatmak için bir hareketli ortalama ekleme seçeneği de vardır. Bu durumda, bu ortalamanın dönem değerini de seçmeniz gerekecektir.

Tradingde CCI Osilatörü ile Strateji Örneği

Şimdi, CCI osilatörü ile kendi trading stratejimizi nasıl oluşturabileceğimizi görelim. Kişisel olarak, bu osilatörün sahip olduğu tüm özellikler arasında, bana en ilginç geleni sıfır çizgisi ile kesişmelerdir. Çünkü bu özellik, trende hızlı bir şekilde katılmamızı sağlar.

Özellikle, size şu trading stratejisini öneriyorum:

Alış Kuralları

Alış stratejisi aşağıdaki parametrelere göre uygulanmalıdır;

• Eğer CCI sıfır çizgisini yukarı doğru keserse, kesme işlemini gerçekleştiren mumun en yüksek seviyesine bir alış emri yerleştiririz. Emir bazlı girişle, piyasa yatay bir aralıkta olduğunda bazı yanlış sinyalleri filtreleyebiliriz.
• Stop loss'umuzu son 3-5 mumun en düşük seviyesine yerleştiririz.
• Stop değerini dikkate alarak, kar hedefimiz veya take profit noktası bu miktarın en az 2 katı olmalıdır.
• CCI sıfır çizgisini aşağı doğru keserse ve hedefimize ulaşmamışsak pozisyonu kapatmalıyız.

Satış Kuralları

Diğer taraftan, satış stratejisi aşağıdaki parametrelere göre uygulanmalıdır;

• Eğer CCI sıfır çizgisini aşağı doğru keserse, kesme işlemini gerçekleştiren mumun en düşük seviyesine bir satış emri yerleştiririz. Daha önce belirttiğimiz gibi, emir bazlı giriş yanlış sinyalleri filtrelememizi sağlar.
• Stop loss'umuzu son 3-5 mumun en yüksek seviyesine yerleştiririz.
• Stop değerini dikkate alarak, kar hedefimiz bu miktarın en az 2 katı olmalıdır.
• CCI sıfır çizgisini yukarı doğru keserse ve hedefimize ulaşmamışsak pozisyonu kapatmalıyız.

Bu kurallara dayanarak gerçekleştirebileceğimiz bir işlem örneğine bakalım. Aşağıdaki Deutsche Bank grafiğinde, CCI'nın sıfır seviyesini yukarı doğru geçerek bir alım sinyali oluşturduğunu görebiliriz. Bu noktada, sinyali oluşturan mumun en yüksek seviyesine, yani 8,43 €'ya bir alım emri koymalıyız.

Stop loss'u son mumların en düşük seviyesine, yani 7,60 €'ya koyarız, bu da %9,73'lük bir kayıp anlamına gelir. Bu nedenle en az %19,75'lik bir kar hedeflemeliyiz, böylece 10,09 €'da satış yaparak kar elde edebiliriz. Birkaç gün süren yükselişin ardından, fiyat işlemde belirlenen hedefe ulaştığında pozisyonu iyi bir karlılıkla kapatırız.

CCI Osilatörü Uzun Vadeli Bir Hareketli Ortalama ile Tradingde Nasıl Kullanılır?

CCI tarafından üretilen trading sinyallerini filtrelemenin bir yolu, bu osilatörü uzun vadeli bir hareketli ortalama (örneğin, 200 günlük) ile birlikte kullanmak olacaktır. Bu şekilde, yalnızca hareketli ortalamanın belirttiği eğilimle uyumlu olan CCI sinyallerini alacağız. Şöyle ki:

• Eğer fiyat hareketli ortalamanın üzerindeyse, yalnızca CCI'nın sıfır seviyesini yukarı doğru geçişlerini alım sinyali olarak alacağız.
• Eğer fiyat hareketli ortalamanın altındaysa, yalnızca CCI'nın sıfır seviyesini aşağı doğru geçişlerini satış sinyali olarak alacağız.

Bu kombinasyonu kullanarak sinyalleri nasıl filtreleyeceğimizi grafiksel olarak görelim. Aşağıdaki grafikte, yeşil dairelerle işaretlenmiş alım sinyallerini (sıfır çizgisinin yukarı doğru geçişi) ve fiyatın 200 günlük basit hareketli ortalamanın üzerinde olduğunu görebilirsiniz. Grafikteki kırmızı çizgi 200 günlük basit hareketli ortalama çizgisidir.

Buna karşılık, hareketli ortalama bize piyasanın yükseliş trendinde olduğunu gösterdiği için satış sinyalleri (kırmızı dairelerle işaretlenmiş) görmezden gelinmelidir. Çünkü fiyat grafiği kırmızı hareketli ortalama çizgisinin üzerindedir.

Bu şekilde, fiyatın aşağı yönde hareket etme direncinin daha yüksek olduğunu görebiliriz, bu da zarar etmemizi engellemek için bize yardımcı olur.

Diğer Trading Osilatörleri

İşte her birinin üç satırlık kısa tanımları.

1. MACD (Hareketli Ortalama Yakınsama Ayrışma): Gerald Appel tarafından 1970'lerin sonunda geliştirilen MACD, bir varlığın fiyatındaki eğilimin gücündeki, yönündeki, ivmesindeki ve süresindeki değişiklikleri belirlemek için kullanılan teknik analiz osilatörüdür.
2. RSI: J. Welles Wilder tarafından oluşturulan Relative Strength Index veya Göreceli Güç Endeksi, 0 ile 100 arasında dalgalanan ve esas olarak bir varlığın aşırı alım ve aşırı satım koşullarını belirlemek için kullanılan bir momentum osilatörüdür.
3. Williams %R: Larry Williams tarafından oluşturulan momentum osilatörü, bir varlığın aşırı alım ve aşırı satım seviyelerini ölçer ve 0 ile -100 arasında dalgalanır.
4. Hacim Osilatörü (Volume Oscillator): İşlem hacmi üzerinde hesaplanan iki hareketli ortalama arasındaki yüzde farkını gösteren teknik bir gösterge olup, alım veya satım baskısındaki artışları veya azalmaları belirlememizi sağlar.

Sonuç olarak, Commodity  Channel Index osilatörü, CCI osilatörü veya Emtia Kanal Endeksi osilatörü, başlangıçta esas olarak emtia piyasası için geliştirilmiş olmasına rağmen, günümüzde hemen hemen her piyasada yeni bir trend başlatmak için fiyatın ne zaman döneceği hakkında güvenilir bilgi sunan verimli bir osilatördür.