Fear & Greed Endeksi: NediR ve Nasıl Yorumlanır?

Korku ve Hırs Endeksi (Fear & Greed Index), en iyi bilinen piyasa hissiyatı göstergelerinden biridir. Keskin düşüşler yaşandığında medya, yatırımcıların korku (fear) ve hırs (greed) seviyelerini ölçen bu endekse sıkça başvurur. Bu makalede Korku ve Hırs Endeksinin ne olduğunu ve nasıl çalıştığını açıklamaya çalışacağız.

Fear & Greed Index nedir?

Fear & Greed Index, Türkçeye Korku ve Hırs Endeksi (veya Korku ve Açgözlülük Endeksi) olarak çevrilebilir, çünkü endeks yatırımcıların yaşadığı bu iki duyguyu bir dizi gösterge aracılığıyla ölçer. Bu endeks, finans portalı CNN Money tarafından günlük olarak hazırlanmakta ve yayınlanmaktadır. Bu ölçümün amacı an itibariyle piyasada işlem yapanların ne ölçüde korku veya hırsla hareket ettiğini bilmektir.

Bu iki duyguyu ölçebilmek için, oynaklık (volatilite) , satış/geri alım oranları, hisse senedi fiyatlarının gücü, çöp tahvil talebi gibi çeşitli faktörler analiz edilir.

Bu konular dikkate alındığında, Korku ve Hırs Endeksi, piyasanın düşmeye devam edip etmeyeceği veya aksine dip seviyeye çok yakın olup olmadığı sorusuna ışık tutar. Endeks sonuçlarına göre, her yatırımcı durumu en iyi şekilde değerlendirmek için istediği gibi pozisyon alabilir.

Korku ve Hırs Endeksi piyasada ne olacağını tanımlamasa da, fırsatlardan yararlanmak veya en azından değerlendirmek için faydalıdır.

👉 Daha fazla bilgi için Boğa ve Ayı Piyasaları - Bu kavramlar ne anlama geliyor?

Fear & Greed Endeksi Nasıl Derlenir?

Bu Endeksi hazırlamak ya da daha doğrusu hesaplamaktan CNN Money sorumludur. Endeks aşağıdaki 7 göstergeye dayanır:

1. Hisse Senedi Momentumu

Hisse senedi momentumu, S&P 500'ün performansını 125 günlük hareketli ortalaması ile ilişkilendirerek hesaplanan bir göstergedir:

Bu MarketWatch tablosunda S&P500'ün performansını (mavi çizgi) ve hareketli ortalamasını (siyah çizgi) 21 Şubat tarihinden başlayarak görebiliyoruz. Şimdi bunun nasıl yorumlandığına bakalım:

• Panik: Endeks hareketli ortalamasının çok üzerindeyse, korku başlayabilir ve bu da hisse senetleri üzerindeki satış baskısını artabilir.
• Nötr: Endeks, hareketli ortalamasına yakınsa piyasada daha çok nötr bir duygu hakimdir.
• Hırs: Endeks, SP500 hareketli ortalamasının çok altındaysa, birçok yatırımcının agresif alımlar yapmayı düşünebileceği "kara günler" dönemiyle karşı karşıyayız demektir.

2. Hisse Senedi Fiyatlarının Gücü:

Hisse senedi fiyatlarının gücü, NYSE'deki (New York Borsası) 52 haftanın en yüksek ve en düşük fiyatlı hisse senetlerinin sayısına bakılarak hesaplanır.

Eğer çok sayıda hisse en yüksek fiyattan işlem görüyorsa, bu durum, hisse senetlerinin satışı ve piyasanın düşüşü ile sonuçlanabileceği kaygısıyla yatırımcıların biraz başını döndürebilir. Ancak, çok sayıda hisse senedi en düşük seviyelerinde seyrediyorsa,

Bu, doğrudan hisse senetlerinin momentumuyla ilgili bir göstergedir. Bu durumda:

• SP500 ortalama hareketli ortalamasının altındayken, en yüksek seviyelerdeki şirket sayısının minimum olacağını düşünmek mantıklıdır.
• Aksine, SP500 ortalama hareketli ortalamasının üzerindeyse, hisseleri en yüksek fiyat seviyelerinde seyreden şirket sayısı daha fazla olacaktır.

Bu Veri, Wall Street Journal Markets'ta bulunabilir. Bu makale yazıldığı sırada, en yüksek fiyat seviyelerinde seyreden hisse senedi sayısı 94 iken, en düşük seviyelerinde seyreden hisse senedi sayısı 67 idi.

3. Hisse Senetlerinde En Düşük ve En Yüksek Fiyat Aralığı:

Hisse senetlerinin en yüksek ve en düşük fiyat aralıklarını hesaplamak için, yükseliş trendinde olan hisse senetlerine ayrılan hacim ile düşüş trendinde olanlara ayrılan hacim hesaplanır.

Bu, basit bir sorgudur çünkü hacmi hesaplamak için sadece McClellan Volume Summation Index'e bakmak yeterlidir:

4. Satış (Put) ve Alış (Call) Opsiyonları

Opsiyonlar, finansal türev ürünleridir ve iki taraf arasında belirli bir zamanda ve belirli bir fiyattan bir varlığın alış ve satışını belirleyen bir sözleşmedir.

Call opsiyonları yükselen piyasa opsiyonlarıdır, yani bir hisse senedinin yükseleceği beklentisi olduğunda bunlara yatırım yapılır. Put opsiyonları ise piyasanın düşeceğine dair bir beklenti olduğunda kullanılan opsiyonlardır.

Gösterge olarak çok kullanışlıdırlar çünkü call ve put opsiyonlarına yapılan yatırımın hacmine bağlı olarak yatırımcıların duygularını tahmin edebiliriz. Bu durumda, beklentilerin daha çok yükseliş yönünde mi yoksa düşüş yönünde mi olduğunu anlamak için call ve put opsiyonlarının işlem hacmi karşılaştırarak put/call oranı hesaplanır..

Bunun için CBOE 5-Günlük Put/Call Oranına bakabiliriz.

Bu nedenle, bu endeks genellikle 0,7 ile 1,2 puan arasında dalgalanır.

Buradan anlaşılacağı üzere endeks ne kadar düşükse panik o kadar fazla olacaktır, ancak endeks doğal destek noktası olan 0,7'ye yaklaştıkça, korku ve hırs göstergesi hafifçe dönmeye başlayabilir, ancak yine de yeşil renkten çok uzakta olacaktır.

5. Çöp Tahvil Makası

Çöp tahvil makası, yatırım dereceli tahviller ile çöp tahvillerin getirileri arasındaki farktan başka bir şey değildir.

Borsa düşerken, güvenlik arayan yatırımcının ekonomik olarak güçlü ülkelerin güvenli tahvillerine olan talebi artar. Öte yandan, borsa yükselirken kendini güvende hisseden yatırımcılar daha güvensiz ancak daha yüksek getiriler sağlayan çöp tahvillere ilgi gösterebilir.

Bu anlamda, bu göstergenin piyasaya ters yönde çalıştığını söyleyebiliriz.

6. Piyasanın Oynaklığı:

Piyasadaki oynaklığı (volatilite) kontrol etmek için VIX Endeksini (Volatility Index) kullanarak endeksin son 50 döneminin hareketli ortalamasını referans alıyoruz. Bu değer maksimumda veya hareketli ortalamasının üzerindeyse, volatilitenin daha yüksek olduğu ve dolayısıyla ani hareketlerin, muhtemelen düşüşlerin olasılığının daha yüksek olduğu düşünülür.

Volatilite düşük olduğunda, yatırımcı piyasaların sakin olduğu algısına kapıldığı için hırs düzeyi artabilir.

Bu göstergenin arkasında yatan teori, piyasa düşüşteyse, yatırımcılar piyasanın düşeceğine inanır ve daha fazla put satın alarak portföylerini korurlar. Aksine, eğer yatırımcı yükseliş bekliyorsa, korunma ihtiyacı duymadığı için put satın almaz. Özetle, yakın gelecekteki beklentileri indirger ve genellikle endeksin tersine işler.

7. Risksiz Varlıklara Talep

Risksiz varlıklara olan talep, hisse senetlerinin getirileri ile ABD Hazine bonolarının getirileri arasındaki fark alınarak hesaplanır.

Eğer hisse senetlerinin getirisi ile Hazine bonolarının getirisi birbirine yakınsa, bu gösterge Korku ve Hırs Endeksini olumsuz etkiler çünkü piyasanın düşeceğinden korkan çoğu yatırımcı daha güvenli varlıklar arayışındadır.

Örneğin, yukarıdaki grafikte, 2008-2013 dönemi (finansal kriz ve onu izleyen durgunluk dönemi) boyunca SP500 hakkında birçok şüphe olduğunu ve Mart 2020'de borsa tekrar çöktüğünde bunun tekrarlandığını görüyoruz.

Ve aynı şey tersi durumda da geçerlidir, sabit getirili ve değişken getirili varlıkların karlılıkları arasındaki fark değişken getirili varlıklar lehine ne kadar büyükse, Korku ve Hırs Endeksindeki hırs (yeşil renk) daha fazla olacaktır.

Fear & Greed Endeksi Nasıl Yorumlanır?

Fear & Greed Index veya Korku ve Hırs Endeksi tüm göstergelerin hesaplanmasıyla elde edilir. Bu Endeks 0 ile 100 puan arasında bir değer alır ve aşağıdaki gibi yorumlanır:

• 0-24: aşırı korku
• 25-49: korku
• 50-74: iyimserlik
• 75-100: aşırı iyimserlik

Bu endeksin oluşturulmasından itibaren tarihsel gelişimi aşağıda gösterilmektedir:

Bu makalenin yazıldığı tarihte , 18 puan olan Endeks değeri piyasada hakim olan hissiyatın aşırı korku olduğuna işaret ediyor:

CNN'in Fear & Greed Endeksi Ne İşe Yarar?

CNN'in Korku ve Hırs Endeksi piyasanın hissiyatını gösteren bir göstergedir. Yatırımcılar açısından bu endeksin piyasa hakkında bilgi verdiğini ancak hiçbir şekilde piyasanın yükseleceğini veya düşeceğini garanti etmediğini bilmek önemlidir. Sadece dikkate almaya değer bir başka veridir.

Bu endeksin faydası, an itibariyle piyasada işlem yapan yatırımcıların hissiyatını ölçmektir, yani korku veya aşırı korku duyup duymadıklarını veya hırslı veya aşırı hırslı olup olmadıklarını belirlemesidir. Yatırımcıların korku veya aşırı korku duyması piyasalarda tehlikeye işaret ederken, tam tersine, hırslı veya aşırı hırslı olmaları borsada güçlü yükselişler beklendiği inancını doğurur.

Kripto Paralarda Fear & Greed Endeksi Nedir?

Tıpkı, S&P 500'deki korku ve hırs duygusunu ölçmek için bir Korku ve Hırs Endeksimiz olduğu gibi, kripto para sektörü için de Kripto Korku ve Hırs Endeksi (Crypto Fear & Greed Index) adlı bir endeks vardır.

Aynı şekilde, bu endeks de 1 ile 100 arasında bir değer alır, burada endeks değeri ne kadar düşükse korku o fazla, endeks değeri ne kadar yüksekse hırs o kadar fazla anlamına gelir.

Dikkate alınan faktörler de benzerlik taşır ancak bu endeks kripto piyasasına odaklıdır:

• Volatilite: Endeksin %25'ini temsil eder ve mevcut volatilite ve maksimum düşüş verilerini son 30 ve 90 günlük kripto piyasası ortalaması ile karşılaştırır.
• Momentum/hacim: Mevcut Bitcoin alım ve satım momentumunu ve hacmini ölçer ve son 30 ve 90 günlük ortalaması ile karşılaştırır, endeksin %25'ini temsil eder.
• Sosyal medya: Endeks değerinin %15'ini temsil eder ve Bitcoin'e yönelik genel ilgi düzeyini belirlemek için Bitcoin ile ilgili mentionlar ve paylaşımları izler.
• Anketler: 2000 ile 3000 katılımcılı anketler yapar ve endeksin %15'ini temsil eder.
• Hakimiyet: Bu faktör, Bitcoin'in diğer kripto para birimleri üzerindeki hakimiyetini hesaplar. Bitcoin hakimiyet kazandığında, korku hakim olur ve yatırımcı daha güvenilir gördüğü kripto paraya yönelir. Bitcoin diğer kripto para birimlerine göre pazar payı kaybettiğinde, cesaret ve hırs daha fazladır. Endeksin %10'unu temsil eder.
• Trendler: Google trendleri ve kripto para aramaları izlenir, endeksin son %10'unu temsil eder.

Kripto para Korku & Hırs Endeksi, kısa vadede faydalı olsa da, orijinalinden daha az güvenilirdir, çünkü sosyal medya, anketler ve trendler gibi bazı faktörler daha az objektiftir. Ancak, bütün bunlar endeksin, kripto piyasasındaki belirli hareketleri öngörmek ve bunlardan yararlanmak için iyi bir araç olmadığı anlamına gelmez.

Sonuç olarak, Korku & Hırs Endeksi piyasanın ruh halini gösteren bir tür EEG'dir (elektroensefalogram); piyasanın endişeli mi ve tedirgin mi, yoksa neşeli mi rahat mı olduğunu gösterir. Tam da bu nedenle, kısa vadede beklenen volatiliteyi ölçen bir endeks olan VIX ile çok doğrudan bir ilişkiye sahiptir.

👉 Finansal oranların nasıl çalıştığınımerak ediyorsanız sırdaki yazımızı inceleyebilirsiniz: Şirket Değerleme: Ne Anlama Gelir ve Oranlar Nasıl Hesaplanır?