Temel Analiz: İçsel Değer vs Fiyat

Bir şirketin temel analizini yapmanın amacı, kârlılık, borç ödeme gücü, büyüme potansiyeli ve en önemlisi İçsel Değeri (Intrinsic Value) belirlemektir. İçsel değer, bir hisse senedinin olması gereken teorik fiyatını ifade eder. Ancak hisse senetlerinin piyasada alınıp satıldığı bir fiyatı da vardır. Kısa vadeli yatırımlarda fiyat ve ID arasındaki fark göz ardı edilebilirken, orta ve uzun vadeli yatırımlarda bu fark oldukça önemlidir.

Fiyat ve İçsel Değer: Birbirini Yansıtır mı?

Genellikle hayır, yansıtmaz. Fiyat ve içsel değerin örtüştüğü durumlar nadirdir. Bunun nedeni, hisse senedi fiyatlarının içsel değerden daha hızlı ve keskin dalgalanmalara sahip olmasıdır. Bu durum, aşağıdaki grafikte daha net anlaşılabilir.

Hisse senedi fiyatları içsel değerin altındaysa, varlık ucuz, üstündeyse pahalı kabul edilir. Ancak unutulmamalıdır ki ucuz bir varlık daha da ucuzlayabilir veya pahalı bir varlık daha da pahalı hale gelebilir. Bu fiyat-değer farklılıkları, piyasaların irrasyonel davranışlarından, panik ve coşkudan kaynaklanır. Şirketlerin değeri, hisse senedi fiyatlarının iniş çıkışlarından etkilenmez.

İçsel değer, bir şirketin satışları, kârları, borçları, yatırımları, gelecek beklentileri ve faaliyet gösterdiği sektör ve ülkelere bağlıdır. Fiyatlar genellikle bu unsurları yansıtır, ancak panik ve coşku anlarında aşırı tepki verebilir. Bu nedenle fiyatlar,uzun bir süre boyunca içsel değerin altında veya üstünde seyredebilir.

Not: Hisse senedi fiyatlarındaki dalgalanmaların şirketin gerçek değerini değiştirmediğini unutmayın.

Mr. Market ve Güvenlik Marjı

Benjamin Graham ve David Dodd'un 1949 tarihli "Akıllı Yatırımcı" kitabında tanıttıkları hayali karakter Mr. Market, bize her gün herhangi bir şirketin hisselerini ne kadar fiyata alıp satmak istediğimizi sorar. Akıllı yatırımcılar olarak, bize sunduğu fiyatların cazip olup olmadığına karar vermek bizim görevimizdir.

Grafikte yer alan bir şirkete yatırım yapmak istiyorsak, en uygun zaman, hisse fiyatının içsel değerin (mavi çizgi) altında olduğu zamandır. Bu durumda, teorik değerinin altında bir fiyata hisse senedi almış oluruz. İçsel değere kıyasla elde ettiğimiz bu indirim, güvenlik marjı olarak adlandırılır ve ne kadar büyükse o kadar iyidir. Bu nedenle, haksız fiyat düşüşleri alım fırsatları olarak değerlendirilmelidir.

Örneğin, bir şirketin hisse fiyatı 32,2 TL ve içsel değeri 43,5 TL ise, bu hisseleri satın alarak %35'lik bir güvenlik marjı elde ederiz. Yüksek güvenlik marjı, şirketin içsel değerinde bir düşüş olsa bile alım fiyatımızın hala içsel değerin altında kalmasını sağlar. Örneğin, şirketin içsel değeri 38,5 TL'ye düşse bile, alım fiyatımız (32,2 TL) hala %19,5'lik bir güvenlik marjı sunar.

Eğer grafikte yer alan şirketin fiyatı içsel değerin üzerindeyse, Mr. Market'in bize sunduğu fiyatlar pahalıdır ve bu hisseler için fazla ödeme yapmış oluruz. Bu durumda en iyi strateji, beklemek ve Mr. Market'in bize daha iyi fiyatlar sunmasını beklemektir.

Niteliksel Analiz: Rekabet Avantajına Sahip Şirketlere Yatırım Yapmak

Fiyatın içsel değerin altında olması her zaman alım için uygun olduğu anlamına gelmez. Kötü yönetilen veya düşüş trendindeki şirketler de içsel değerlerinin altında işlem görebilirler, ancak hem fiyatlarının hem de içsel değerlerinin düşmeye devam etmesi muhtemeldir. Bu durumda, alım fiyatımız o anda iyi olsa bile, içsel değerin düşmesiyle birlikte yüksek kalır.

Örneğin, zayıf temellere sahip bir şirkete yatırım yaparsanız, içsel değerinin düşme olasılığı yüksektir. Bu durumda,içsel değer alım fiyatınızın altına düşebilir. Ancak rekabet avantajlarına sahip, iyi yönetilen bir şirketin (yüksek kâr marjları, uluslararasılaşma, tekel konumu, güçlü marka imajı, sektör liderliği, düşük borç, yüksek nakit üretimi vb.) içsel değeri genellikle yükselme eğilimindedir ve rekabet avantajlarını kaybetmedikçe kolay kolay düşmez.

İçsel Değer Nasıl Hesaplanır?

Fiyat ve içsel değer arasındaki farkı ve hangi tür şirketlere yatırım yapmanın daha avantajlı olduğunu öğrendik. Şimdi şu soruya cevap bulalım: İçsel değer nasıl hesaplanır? Bu, seçtiğiniz değerleme yöntemine ve her yöntem için belirlediğiniz parametrelere bağlıdır. Pek çok değerleme yöntemi mevcuttur, bunlardan bazıları şunlardır:

• Çarpanlarla değerleme: Diğer şirketlerle karşılaştırılabilir veya aynı şirketin geçmiş çarpanları ile ilgilidir. En yaygın çarpanlar arasında Fiyat/Kazanç (F/K), Temettü Verimi, Kurumsal Değer/FAVÖK (EV/EBITDA) ve Defter Değeri bulunur.
• Nakit akışlarının indirgenmesiyle değerleme: Gelecekteki nakit akışlarını bugüne indirger. Bu yöntem için nakit akışlarının büyüme oranını ve indirgeme oranını tahmin etmeniz gerekir.
• Graham Sayısı: F/K, Defter Değeri, Fiyat/Kazanç ve Defter Değeri ile matematiksel bir formül kullanarak değeri hesaplar.
• Gordon Modeli: Gelecekteki temettüleri belirli bir iskonto oranıyla bugüne indirger.

👉 EV/EBITDA oranını daha iyi anlamak için yazımızı okuyabilirsiniz: EV/EBITDA Oranı Nedir? Şirket Değerlemede Nasıl Kullanılır?

Görüldüğü gibi, içsel değeri hesaplamak kolay bir iş değildir ve bir şirketin içsel değerini tam olarak belirlemek neredeyse imkansızdır. Bu nedenle, içsel değeri temsil edebilecek yaklaşık bir fiyat belirlemek ve fiyatlar önemli ölçüde düşük olduğunda yatırım yapmaya çalışmak en iyisidir. Böylece satın aldığımız fiyatın iyi bir güvenlik marjı olmasını sağlarız.İşte bu noktada teknik analiz devreye girer: Bir şirketin içsel değerinin altında hangi fiyatlara kadar düşebileceğini tahmin etmek için teknik analizden faydalanabiliriz.

👉 Temel analiz hakkında daha fazla bilgi için: Borsada Temel Analiz: Oranlar, Yöntemler ve Şirket Türleri

Sonuç

Sonuç olarak, temel analiz, yatırım kararları verirken bize yol gösteren güçlü bir araçtır. Fiyat ve içsel değer arasındaki farkı anlayarak ve güvenlik marjını dikkate alarak, bilinçli yatırım kararları alabilir ve uzun vadede başarılı olabiliriz.Unutmayın, her yatırım kararı risk taşır ve bu bilgilerin yatırım danışmanlığı olmadığını aklınızda bulundurun.