Temettü Nedir? Temettü Nasıl Alınır?

Hisse senedi yatırımı yaparak para kazanmanın iki ana yolu vardır: sermaye kazancı ve temettü. Özellikle temettüler, bir şirketin karından hissedarlara yapılan ödemelerdir ve pasif gelir elde etmenin bir yolunu sunar. Peki temettü nedir, nasıl alınır ve hangi hisseler temettü verir? Gelin birlikte adım adım inceleyelim.

Temettü Nedir?

Temettü yatırımı stratejisi, şirketin değer artışına (hisse fiyatına) bağlı kalmadan düzenli gelir elde etmek amacıyla, kârının bir kısmını düzenli olarak temettü (kâr payı) şeklinde dağıtan şirketlerin hisselerine yatırım yapmayı ifade eder.

Peki temettü nedir?

Ortaklara veya hissedarlara tanınan, şirketin elde ettiği kârın sermayeye katkılarının karşılığı olarak onlara dağıtılan pay hakkıdır.

Başka bir deyişle, temettü, bir şirketin elde ettiği kârın ortaklarına veya hissedarlarına dağıtılan kısmıdır.
Bu, aslında şirketin bir “sahibi” olmanın karşılığında alınan bir ödül veya gelir payıdır.

👉 Daha fazlası için: Borsaya Nasıl Yatırım Yapılır?

Neden Temettü Dağıtılır?

Her şirketin temel amacı, elde ettiği kârı maksimize etmek ve bu kârı en verimli şekilde kullanmaktır. Bunu farklı yollarla yapabilirler:

• Kârı yeniden işine yatırmak
• Borçlarını azaltmak
• Hissedarlarını ödüllendirmek

Şirketlerin hissedarlarını temettü ile ödüllendirmeyi seçmelerinin üç temel nedeni vardır ve bunlar birbirini destekler:

• 1. Finansal gücünü göstermek: Şirket, elde ettiği kârın bir kısmını operasyonlarını olumsuz etkilemeden hissedarlarına dağıtabildiğini göstererek, finansal açıdan güçlü bir yapıya sahip olduğu mesajını vermek ister.

• 2. Pazarlama etkisi yaratmak: Temettü dağıtımı, piyasaya “şirketin işi iyi gidiyor” mesajını verir. Bu, hem mevcut yatırımcıların güvenini artırır hem de potansiyel yatırımcılar için olumlu bir sinyal oluşturur.

• 3. Yeni yatırımcı çekmek: Şirket, temettü odaklı yatırımcıları cezbetmek isteyebilir. Yeni yatırımcıların ilgisi hisseye olan talebi artırır ve bu da hisse fiyatının yükselmesine yol açabilir — dolayısıyla şirketin piyasa değerini güçlendirir.

Peki temettü miktarına ve ödeme tarihine kim karar verir?

Hem temettü miktarı hem de ödeme tarihi, yönetim kurulunun önerisiyle alınan karar doğrultusunda genel kurulda onaylanır. Avrupa’da genellikle yılda bir veya iki kez, ABD’de ise üç ayda bir temettü ödemesi yapılır.

Temettü Türleri Nelerdir?

Bir şirket, temettü ödemesini iki farklı şekilde gerçekleştirebilir.

• Nakit Temettü: Bu, en yaygın temettü türüdür. Şirket, elde ettiği kârın bir kısmını doğrudan nakit olarak hissedarlara dağıtır.

• Scrip Temettü veya Esnek Temettü: Bu durumda hissedar, nakit veya hisse senedi arasında seçim yapabilir. Verilen hisseler, şirketin hazine hisselerinden gelebilir ya da sermaye artırımı yoluyla yeni ihraç edilmiş olabilir.

• Hisse Senedi Temettüsü: Burada ödenen temettü nakit değil, şirket hissesi şeklindedir. Yani yatırımcı, elindeki hisse sayısını artırır ancak nakit ödeme almaz.

Nakit ödemelere odaklanıldığında iki tür temettü vardır.

Olağan Temettü:
Bunlar şirketin faaliyetlerine bağlıdır ve ikiye ayrılır:

• Avans (Ara) Temettü: Ödeme, şirketin yıl sonu kârı kesinleşmeden önce yapılır.
• Tamamlayıcı Temettü: Kâr ve ödenecek temettü belirlendikten sonra, önceden ödenen ara temettüyle nihai temettü arasındaki fark ödenir.

Olağanüstü Temettü:
Bir şirketin olağan dışı bir kazanç elde etmesi (örneğin bir varlık satışı ya da birleşme sonucu oluşan gelir) durumunda, tek seferlik olarak yapılan ödemelerdir. Bu tür temettüler düzenli olarak tekrarlanmaz.

Kimler Temettü Alabilir?

Bu durum şirkete bağlıdır: bazı şirketler yılda yalnızca bir kez temettü dağıtırken, bazıları her dört ayda bir temettü ödemesi yapar. Çoğu Türk şirketi, temettü ödeme tarihlerini önceden duyurur ve bu bilgilere ulaşmak için KAP haberlerini takip etmek yeterlidir.

Belirlenen tarihte hisseyi elinde bulunduran tüm yatırımcılar, temettü alma hakkına sahiptir. Temettü ödemesiyle ilgili olarak dört önemli tarih bulunur:

• Temettü Açıklama Tarihi: Şirket yönetim kurulunun temettü kararı aldığı tarihtir. Kararda temettünün tutarı, ödeme şekli, kayıt tarihi ve ödeme tarihi belirtilir. Şirket bu kararı resmen açıkladıktan sonra, yasal olarak temettüyü ödemekle yükümlüdür.

• Kayıt Tarihi (Record Date): Şirket, temettü açıklaması sırasında bir kayıt tarihi belirler. Bu tarih, kimlerin o anda hissedar olduğunu ve dolayısıyla kimlerin temettü almaya hak kazandığını belirler. Kayıt tarihinde hissedar olarak kayıtlı olan herkes temettü alır.

• Temettüden Düşüş Tarihi (Ex-Dividend Date): Şirket kayıt tarihini belirledikten sonra, piyasa standartlarına göre (genellikle kayıt tarihinden bir gün önce) bir kesinti tarihi belirlenir. Bu tarihten sonra alınan hisseler temettü hakkı kazandırmaz.

Bu arada, Ex-dividend Date vs Record Date : Farkları Ne? Bağlantılı yazıda bunu ayrıntılı olarak açıklıyorum.

• Ödeme Tarihi (Payment Date): Bu tarih, şirket tarafından temettü ödemesinin yapılacağı gündür. Yalnızca temettüden düşüş tarihinden önce hisseyi alan yatırımcılar bu ödemeden yararlanabilir.

Temettü Hakkı Nedir?

Bir hisse senedi, bir şirketin sermayesini temsil eden bir paydır ve hissedara iki tür hak tanır:

1. Politik Haklar:
   Genel kurul toplantılarında oy kullanma hakkı sağlar.
2. Ekonomik Haklar:
   Şirketin elde ettiği kârdan pay alma hakkını ifade eder.
   İşte bu ekonomik hakkın somut karşılığı temettü olarak adlandırılır.

Temettü Almak İçin Minimum Miktar Var Mı?

Ekonomik açıdan bakıldığında, belirli bir alt sınır yoktur. Bir hisseye sahip olduğunuz anda, o hissenin size kazandırdığı temettü hakkından yararlanabilirsiniz.

Oy hakkı ise tamamen farklı bir konudur. Bazı durumlarda, genel kurula katılabilmek için belirli sayıda hisseye sahip olmanız gerekebilir. Ayrıca, sermaye artırımı yoluyla verilen yeni hisseler bir tür ödeme değildir; bu toplantılara katılmazsanız, şirketteki sahiplik oranınız azalabilir.

Bu arada, hisse senetlerinin beklenen gelecekteki temettülere göre bugünkü değerini hesaplayan bir teori olduğunu biliyor muydunuz? Detaylarını öğrenmek için şu yazıya göz atın: Temettü İndirgeme Modeli (DDM)

Temettü Yatırımında Temel Göstergeler

Temettü yatırımı yapmak için, yatırım yaptığınız şirketin uygunluğunu değerlendirebilmek adına bazı temel finansal kavramları bilmek gerekir. Bu noktada iki önemli gösterge öne çıkar: temettü verimi ve payout oranı.

• Temettü Verimi (Dividend Yield / DY): Bir yatırımcının, temettü ödemeleri yoluyla elde ettiği getiriyi gösterir. Yıllık hisse başı temettü miktarının, hisseye ödediğiniz fiyata bölünmesiyle hesaplanır. Bu oran, tahvillerdeki iç verim oranı ile karşılaştırılabilir.

• Payout Oranı: Şirketin kârının ne kadarının temettü olarak dağıtıldığını gösterir. Genellikle yüzde olarak ifade edilir ve hisse başı temettü / hisse başı kâr formülüyle hesaplanır.

Ancak bunlar, temettü analizinde kullanılan oranlardan yalnızca ikisidir. Şirketlerin finansal tablolarına dayanarak değerlendirilebilecek daha birçok oran bulunur. Bu konuda daha fazlasını öğrenmek için şu yazıya göz atabilirsiniz: Temel Analiz Nedir?

Temettü Yatırımı Nasıl Yapılır?

Geldik bu rehberin en önemli noktalarından birine: Pratik olarak temettü yatırımına nasıl başlanır?

Temettü yatırımı dendiğinde genellikle yatırımcının bireysel hisse senetlerinden oluşan bir portföy kurduğu düşünülür.

Bu yaklaşım, temettü yatırım stratejisinin yüzyıllar öncesine dayanan köklü bir yöntem olmasından kaynaklanır.
O dönemde, hangi strateji uygulanırsa uygulansın, yatırım yapmanın tek yolu doğrudan hisse satın almaktı. Ancak günümüzde finansal piyasa çok daha gelişmiş durumda ve yatırımcılara farklı alternatifler sunuyor. Şimdi bunlara yakından bakalım!

Hisseler

Temettü yatırımının en temel aracı hisse senetleridir. Bu durumda yatırımcı, temettü ödeyen şirketlerin hisselerini bir aracı kurum (broker) üzerinden doğrudan satın alır.

Buna örnek olarak, her ay temettü ödeyen Realty Income adlı Amerikan gayrimenkul şirketini gösterebiliriz.
Şirketin iş modeli, yüksek kaliteli kiracılara uzun vadeli ticari mülk kiralamaya dayanır ve bu sayede yatırımcılara aylık temettü ödemesi sunar.

Bu yatırım türünün en büyük avantajı, yatırımcının portföy yönetimi üzerinde %100 kontrol sahibi olmasıdır.
Yani yatırımcı kendisi karar verir:

• Portföyünü hangi şirketlerle oluşturacağına,
• Kaç şirkete yatırım yapacağına,
• Her bir şirkete ne kadar ağırlık vereceğine,
• Hisseleri ne zaman alıp satacağına.

Ancak bu süreci yönetebilmek için yatırımcının muhasebe bilgisine, şirket analizi yapabilecek zamanına ve piyasa dalgalanmalarına karşı psikolojik dayanıklılığa sahip olması gerekir.

İşte tam da bu nedenle, kendi portföyünü oluşturmak istemeyen ya da buna zamanı olmayan yatırımcılar için finans sektörü alternatif yatırım araçları sunar.

Yatırım Fonları

Yatırım fonları arasında, özellikle temettü yatırımcısına uygun şekilde oluşturulmuş fonlar bulunur.
Bu fonlarda:

• Profesyonel bir fon yöneticisi, temettü ödeyen şirketlerden oluşan bir portföy oluşturur ve yönetir.
• Fon, topladığı temettüleri biriktirir ve felsefesine göre bunları dönemsel olarak (genellikle üç ayda bir veya altı ayda bir) yatırımcılara dağıtır.
• Bazı fonlar, yatırımcılara bu temettüleri yeniden fona yatırma seçeneği sunar. Bu tür fonlara birikimli (accumulation) fonlar denir.

Finans dünyasında öne çıkan bazı temettü fonları şunlardır:

Bu fonların dezavantajı, yönetim ücretleri nedeniyle getirinin biraz daha düşük olması ve her yatırımcı profiline uygun fonun bulunamayabilmesidir.

ETF’ler (Borsa Yatırım Fonları)

Bir diğer seçenek ise ETF’lerdir (Exchange Traded Funds). ETF’ler, hisse senetleri ve yatırım fonlarının birleşiminden oluşan hibrit yatırım araçlarıdır ve düşük maliyetle temettü portföyüne sahip olma imkânı sunar. ETF’lerin çalışma mantığı, temettü fonlarıyla aynıdır. Fon içindeki hisselerden toplanan temettüler, yatırımcılara dağıtılır veya fonun politikasına göre yeniden fona yatırılır (accumulation ETF).

Dağıtım sıklığı ETF’in yapısına göre aylık, üç aylık, altı aylık veya yıllık olabilir.

Bazı popüler temettü ETF’leri:

En İyi Temettü Stratejileri Nelerdir?

“Temel” temettü yatırımı stratejisi, öncelikli olarak temettü gelirini artırmayı hedefler; hisse değer artışı ise ikinci plandadır. Ancak bazı yatırım yaklaşımları, hisse fiyatındaki değer kazanımını önceliklendirir ve temettüyü yalnızca kalite ölçütü olarak kullanır.

Aşağıda, en bilinen dört temettü yatırım stratejisini inceleyelim:

Temettü Büyüme Stratejisi (Dividend Growth Investing)

Bu strateji, şirketin hisse değerinin yanı sıra düzenli olarak artan temettü ödemelerine odaklanır.
Her yıl temettüsünü artırabilen şirketlerin, iyi yönetildiği ve güçlü bir mali performansa sahip olduğu varsayılır.

Bu stratejiyle yatırım yapanlar, istikrarlı ve artan bir gelir akışından yararlanabilirler. Uzun vadede bu, portföyün toplam getirisini oldukça cazip bir seviyeye taşıyabilir.

Temettü Değer Stratejisi (Dividend Value Strategy)

Bu yatırım yaklaşımı, “Temettü Kraliçesi” olarak bilinen Geraldine Weiss tarafından geliştirilmiştir. Strateji, her yıl temettüsünü artıran yüksek kaliteli şirketleri seçmeye dayanır.

Seçilen şirketler, tarihi olarak temettü verimi (RPD) yüksek seviyedeyken satın alınır ve RPD düşük seviyelere indiğinde satılır. Bu yöntem, geçmişte S&P 500 endeksini birçok kez geride bırakmış, hatta bazı dönemlerde Warren Buffett’ın performansını dahi aşmıştır (yıllık bileşik getiri oranı %11).

Dow’un Köpekleri Stratejisi (Dogs of the Dow)

Bu sade ama etkili strateji, yılın ilk gününde Dow Jones endeksindeki en yüksek temettü verimine sahip 10 şirketin hisselerini satın almayı ve yılın sonunda bu hisseleri satmayı içerir. Bu strateji, birçok yıl Dow Jones endeksinin performansını geride bırakmayı başarmıştır.

Daha ayrıntılı bilgi için: Dow’un Köpekleri (Dogs of Dow) Nedir?

Temettü Aristokratları

Temettü aristokratları, temettü ödemelerini uzun bir süre boyunca artırma konusunda istikrarlı bir geçmişe sahip şirketlerdir. Bu şirketler genellikle yüksek kaliteye sahip olup, defansif yatırım seçenekleri olarak kabul edilirler, çünkü yatırımcılara sürekli bir gelir akışı sağlayabilirler.

Bir şirketin temettü aristokratı olarak kabul edilmesi için en az 25 yıl boyunca yıllık temettü artışı sağlamış olması ve belirli bir piyasa değerlemesine sahip olması gerekir. Bu şirketler, genellikle stabil nakit akışına ve kazançlarına kıyasla düşük borç seviyelerine sahiptir. Örnek olarak Air Products & Chemicals veya Lindt gibi şirketleri gösterebiliriz.

Temettü Kralları

Temettü kralları, temettü aristokratlarını bile geride bırakan, temettü ödemelerini en az 50 yıl boyunca kesintisiz artırabilmiş seçkin bir şirket grubudur. Bu, temettü krallarının defansif yatırımlar olarak kabul edilmesinin yanı sıra, temettü aristokratlarından çok daha sağlam bir yapıda olduklarını gösterir. Küresel ölçekte yüksek getiri arayanlar için en iyi yabancı temettüler cazip seçenekler sunabilir.

Temettü Yatırımında Kaçınılması Gereken Hatalar

Bu konu genellikle göz ardı edilir, ancak aslında oldukça önemlidir.
Temettü yatırımı denildiğinde, çoğumuz uzun vadeli bir finansal plan kurmak, serveti büyütmek veya belirli hedeflere ulaşmaktan bahsederiz. Fakat iş pratiğe geldiğinde, duygularımızın kontrolü ele geçirmesi bazı hatalar yapmamıza yol açabilir.

1: Yalnızca Temettü Verimine Odaklanmak
Yüksek temettü verimi her zaman iyi bir fırsat anlamına gelmez. Bazen bu, şirketin hisse fiyatının düştüğü ve piyasanın o şirketin geleceğine dair endişe taşıdığı anlamına gelir.

2: Temettü Sürdürülebilirliğini Göz Ardı Etmek
Bir şirket düzenli temettü dağıtıyor olabilir, ancak bunu borçla finanse ediyorsa uzun vadede risklidir. Temettü ödemelerinin şirketin gerçek kâr ve nakit akışıyla desteklenip desteklenmediğine dikkat edilmelidir.

3: Yeterince Çeşitlendirmemek
Sadece birkaç temettü hissesiyle portföy oluşturmak, sektörel riskleri artırır. Farklı sektörlerden ve coğrafyalardan şirketleri dahil etmek, riski dengelemek açısından önemlidir.

4: Sabırsız Olmak
Temettü yatırımı uzun vadeli bir stratejidir. Kısa vadede büyük kazanç beklemek hayal kırıklığı yaratabilir. Bileşik getirinin gücü, yıllar içinde sabırla biriken temettülerden gelir.

👉 Tüm bu hataların ayrıntılarını ve bunlardan nasıl kaçınabileceğinizi öğrenmek istiyorsanız, Temettü Yatırımına Yeni Başlayanların Yaptığı 7 Hata başlıklı yazıma mutlaka göz atın.

Hissenin Fiyatı ve Temettüleri Arasındaki İlişki

Endekslerin hemen hemen tümü ex-temettüdür, yani temettü dağıtıldığı gün hisse fiyatından düşülür. Bunun nedeni, dağıtılan temettü miktarının artık şirkete ait olmaması ve dolayısıyla şirketin sermayesinin bir parçası olarak kabul edilmemesidir. Temettü ödemelerinin hisse fiyatına etkisi, yatırım kararlarında göz ardı edilmemelidir. Örneğin, bir şirket 19. gün temettü dağıtır ve 18. günü hisse başına 12,20 TL ile kapatırsa, 0,20 TL temettü dağıtıldığında, hisse fiyatı eğer başka bir değişiklik olmazsa, ertesi gün 0,20 TL düşüşle 12 TL ile açılır. Temettü yatırımlarında temettü verimi (yield) oranı yatırım kararlarının merkezinde yer alır.

Bu, hisse senetlerini birkaç gün önce satın alıp, dağıtım gününde satmayı planlayan yatırımcılar için çok da etkili bir strateji değildir. Bu yöntem ekstra bir getiri sağlamaz çünkü hisse fiyatı, temettü miktarı kadar düşer. Bu nedenle, temettü yatırım stratejileri belirlenirken, şirketin temettü dağıtım politikaları, piyasa değerlemesi ve genel finansal sağlığı gibi faktörler dikkate alınmalıdır. Şirketin değerini temettüler yoluyla hesaplamak isteyenler için temettü indirgeme modeli (DDM) temel bir yöntemdir.

Temettüler Nasıl Vergilendirilir?

Borsalarda ya da borsa dışı işletmeler tarafından gerçek kişilik ortaklara ödenen kâr payları (temettü) üzerinden %10 oranında stopaj vergisi alınmakta. Bu kesinti sonrasında da işlem tamamlanmış olmuyor, çünkü bazı durumlarda alınan temettü gelirleri için ek olarak gelir vergisi beyanında bulunulması gerekebiliyor.

Temettü gelirlerinin brüt miktarının yarısı, gelir vergisinden muaf tutuluyor. Eğer bu miktarın yarısı 150 bin lirayı aşarsa, muafiyet sonrası kalan kısım "Menkul sermaye iradı" olarak gelir vergisi beyannamesinde bildirilmeli. 2023 yılında, %10 vergi kesintisi sonrası net 270.000 lira (brüt 300 bin lira) temettü geliri kazanan bir yatırımcı, bu gelirini beyan etmek zorunda.

Beyannamede hesaplanan gelir vergisinden, temettü ödemesi yapan şirket tarafından alınan vergi kesintisi tamamen mahsup edilebiliyor.

Temettü Veren Hisse Senetlerine Sahip Olmanın Avantajları ve Dezavantajları

Portföyde temettü veren hisse senetlerine sahip olmanın avantajları ve dezavantajları her yatırımcının bilmesi gereken önemli bir konudur. Temettü veren şirketlere yatırım yapmanın birçok avantajı olduğu gibi, bazı dezavantajları da bulunmaktadır.

Temettü veren hisse senetlerine yatırım yapmanın hem avantajları hem de dezavantajları vardır. Ancak temettü geliri beklentisiyle yapılan yatırımlar için temettü için hisse senedi satın almak mantıklı mı? sorusunu sormak gerekir.

Karar verirken, bu yatırım türünün uzun vadeli bir perspektif ve düzenli gelir akışı sağlama potansiyeline karşılık, sürdürülebilirlik ve vergi yükümlülükleri gibi bazı dezavantajları da göz önünde bulundurmalısınız.

Ayrıca yatırımlarınızı çeşitlendirmek ve düzenli gelir elde etmek için temettü portföyü nasıl kurulur bilmek önemlidir. Her yatırım kararında olduğu gibi, kişisel finansal durumunuzu ve yatırım hedeflerinizi dikkate alarak bilinçli bir seçim yapmak esastır.